Yazılı-çizili portreler

otoğraflara, karikatürlere bakarak yorum yapmak, bir ustanın elinden çıkmışsa hem gerçek tespitleri içerir hem de mizaha yönelir.
‘Fotoğraf Tahlilleri’ kitabının niteliği hakkındaki bilgiyi, kitabı hazırlayan Mehmet Can Doğan’ın yazısından öğrenebiliriz.
Yer alan adları okuduğunuzda, edebiyat, basın, sanat, müzik dünyasından birçok ünlü adın tahlilini bulabilirsiniz.

Bazı adları yazıma aldım:

◊ Müverrih Bay Ahmet Refik,
◊ Çallı İbrahim,
◊ Esad Mahmud Karakurt,
◊ Etem İzzet Benice,
◊ Ercümend Ekrem Talu,
◊ Fâzıl Ahmet Aykaç,
◊ Faruk Nafiz Çamlıbel,
◊ Münir Nureddin,
◊ Mesud Cemil,
◊ Necip Fazıl,
◊ Reşad Nuri,
◊ Yusuf Ziya (Ortaç)
◊ Yahya Kemal Beyatlı,
◊ Bedri Rahmi Eyüboğlu,
◊ Cemal Reşit Rey,
◊ Sadri Etem Bey,
◊ Faruk Nafiz (Çamlıbel) Bey.

Mehmet Can Doğan kitabın niteliğini açıklıyor:
“Cemal Nadir Güler’in ‘Fotoğraf Tahlilleri’nin iki yönü var: çizgi ve yazı.
‘Fotoğraf Tahlilleri’nin çizgi yönü, Cemal Nadir’in basın dünyasında göründüğü ilk çalışmalarında temellenir. Akbaba dergisindeki resim ve karikatürleri, çizgideki yeteneğini haber verir. 1924’te Akbaba’da çıkan çalışmaları, ‘Fotoğraf Tahlilleri’nin çizgiyle somutlaşan ilk örnekleridir. Bunlardan özellikle kendini resmettiği çizim, ‘Fotoğraf Tahlilleri’nde konu edilen ünlülerin resimlerini önceler. Yüz ifadesi, giyim kuşamı, duruşu, gözlüğü, koltuğunun altındaki kitap veya dergisi ile Bursa peyzajında kendinden emin bir figür belirir. Figürün bacaklarına ininceye kadar resim olarak algılanan bu çizim; ince bacaklar, bedene oranla büyüklüğü hemen fark edilen ayaklar ve gerideki Bursa peyzajıyla karikatüre yaklaşır. Cemal Nadir, ‘Fotoğraf Tahlilleri’nde de, konu edindiği figürün kişiliğini belirginleştirecek ayrıntılarla aynı tekniği kullanacaktır.
Rıza Ruşen Yücer’in verdiği bilgilere göre Cemal Nadir, 1920’lerin ortalarında İstanbul’a gitmiş ama orada kimseden ilgi göremeyip destek bulamayınca Bursa’ya dönmüştür.

FOTOĞRAF TAHLİLLERİ
Cemal Nadir Güler
Hazırlayan: Mehmet Can Doğan
Çolpan Yayınları

(5 üzerinden 4 yıldız)


Resim ile karikatürü ayıran sınır, ‘Fotoğraf Tahlilleri’nde Abidin Daver’in konu edildiği iki çizimde açıkça ortaya çıkar. 7 Kanun-ı Sâni 1937’de yayımlanan ilk çizim, profilden bir portre resimdir; 1 İlk Teşrin 1944’te yayımlanan ikinci çizim ise, yaratıcı bir karikatürdür.”

Cevabını aradığımız soru

Nabi Avcı, internet döneminde, düşünme, eleştirme işlemlerinin nasıl yönlendirildiğini ‘Enformatik Cehalet’te anlatıyor.
TBMM’nde bu konu üzerine kurulan komisyonun başkanı olarak, özellikle bütün kuşakların, başta genç kuşakların bu teknolojik serüvende doğru yol almaları için çalışıyor.
Önsöz’de değişim sürecine değiniyor:
“Enformatik Cehalet’in ilk baskısı ile bu yeni baskısı arasında, ‘Twitter’ları, ‘Facebook’ları, ‘instagram’ları ve benzerleri/benzemezleri ile durmadan yayılan, yayıldıkça sığlaşan, sığlaştıkça uçsuz bucaksız bir sanal âlem uzanıyor.
Belki de yeni bir çağın; aydınların ve bilgelerin ‘ütopyaları nasıl önleyebiliriz; ütopik olmayan, daha az mükemmel, ama daha özgür bir topluma nasıl geri dönebiliriz’ diye düşünmeye başlayacakları bir çağın başındayız bugün...
Şu anda bu kitabı elinde tutan okuyucular, Gutenberg Galaksisi’nin belki de son sâkinleri, Cesur Yeni Dünya’nın Shakespeare Okuyan Vahşi’sinin akrabaları, şimdi tıpkı Berdyaev gibi, o Galaksi’de hepimizin aklını kurcalayan o kaçınılmaz soruyu soracaklardır: ‘Ütopik olmayan, daha az mükemmel ama daha özgür bir toplum mümkün müdür?’
Hepimiz bu sorunun cevabını arıyoruz.

Enformatik Cehalet
Nabi Avcı
Timaş Yayınları
(5 üzerinden 4 yıldız)