Tür çeşitliliğini sevenler

Ne var ki bazı kişiler birkaç türde dolanırlar, hepsinde birden başarılı olanlar da vardır.

Bazı edebiyatçılar bir türün izini sürerler. Edebiyat dünyasında bunun yanı sıra, hem şiir hem deneme hem roman hem tiyatro oyunu yazanlar da vardır.

Aklıma iki popüler ad gelir, biri Sabahattin Kudret Aksal, diğeri de Melih Cevdet Anday.

Türler arasındaki ilişki gelgitlere örnek gösterilebilir.

Ferit Edgü, nitelikli bir tür gezginidir. Resim, şiir, öykü, roman, deneme, söyleşi türlerinde yapıtlar vermiştir.

Başka şairlerin de iki alanda çalışması yok mudur?

Metin Eloğlu’nun resimlerini bilirsiniz, resim çalışmaları öne çıkmıştır bazen.

İlhan Berk de resimlerini sergilemiştir.

Oktay Rifat da aynı zamanda bir ressamdı.

Mehmet Güreli de birçok türün sanatçısı. Ressam, müzisyen.

Abidin Dino bir ressamdı ama aynı zamanda iyi de bir yazardı.

Bedri Rahmi Eyuboğlu şair ve ressamdı.

Ahmet Rasim hem bir yazardı hem de bestekâr.

İbrahim Balaban ressam, yazar.

Pierre Loti, yazar ve ressam.

***

SABİT FİKİR’de* Müzisyen Romancılar adlı bir dosya yayımlandı.

Hilmi Tezgör’ün hazırladığı dosyanın başlığı şöyle:

“Besteler, Söyler, Çalarım; Bazen de ‘Düz’ Yazarım: Roman Yazan Müzisyenler”.

Yazar iki müzisyeni özellikle belirtiyor:

“‘Roman Yazan’ ya da ‘Roman da Yazan’ müzisyenler arasında, edebiyat sevgileri aşikâr olan en popüler isimler Leonard Cohen ve Bob Dylan olsa gerek.”

Hiç kuşkusuz, Roman Yazan Müzisyenler arasında Zülfü Livaneli’yi saymak gerek. İyi bir müzisyen, besteci olan Livaneli, iyi bir romancı olduğunu da kanıtladı.

Yazarın belirttiği bir ad da bu yıl Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanan Hırsız ve Burjuva romanının yazarı, Ezginin Günlüğü’nün eski vokalisti Hüsnü Arkan.

Dosyayı okuduğunuzda birçok roman adını öğrenebilirsiniz.

Yazımı Nermi Uygur’un Yaşama Felsefesi kitabındaki Uğraşlar Ortamında Sanat denemesinden bir bölümle noktalıyorum:

“Bakkal, asker, öğretmen, işçi, gezgin, ormancı, mühendis, din adamı - bütün bu uğraşlar ortamında sanatçının yeri ne peki?

Gerçi sanatçı tek bir kesimin, tek bir türün içinde kımıldanmaz. Hem ressam hem denemeci, hem ozan hem romancı sanatçılara sık sık rastlanır. Orası öyle ama sanatçı olarak ozan, ressam, romancı, tiyatro yazarı kim kime yakın, kim kimden uzak. Kuşkusuz, uğraşlar kesin çizgilerle birbirinden ayrılmaz.

Hekim, politikacı olabilir; öğretmen var, askerdir; devlet görevlisi işçidir... 

Soru şu burada: Bilinen uğraşlardan hangisiyle yakından bağdaşmakta, hangilerinden uzakta sanat.”

***

TÜR geçişleri, çeşitliliğini düşündüren bir dosya.

(*) Sabit Fikir, Haziran 2016