Sıcak kış günlerinde soğuk ülkelerin müziği

Müzik tarihinde birçok besteci Akdeniz’e, İtalya’ya inince o ülkeyle ilgili besteler yaptı.
Ben geçen hafta 5 CD’lik Five Nordic Masters’ı dinledim. Beş ünlü Kuzeyli bestecinin eserlerinden oluşuyor.
Kimler var?
Johan Svendsen (1840-1911)
Wilhelm Stenhammar (1871-1927)
Carl Nielsen (1865-1931)
Jean Sibelius (1865-1957)
Eduard Tubin (1905-1982)
İcrada çalan Gothenburg Senfoni Orkestrası’nı Neeme Jarvi yönetmiş.
Bu bestecileri dinlerken, Kuzey’in ünlü edebiyatçılarının eserlerini anımsadım.
Edebiyat-müzik buluşması çok daha etkileyici bir şölendi benim için.
Kuzey’in yazarları bu bestelerle sesli hale dönüşüyor adeta.
Kuzeyin yazarlarının eserlerine de sızar atmosfer bütün yoğunluğuyla. Klasik isimleri zaten biliyoruz... Genç kuşak yazarlardan İsveçli yazar Karin Tidbeck, Zeplin kitabının girişinde yer alan bir söyleşisinde öykülerindeki atmosferi bakın nasıl izah ediyor.
“Muğlak bir durum, sahipsiz bir ülke olan alacakaranlıkta çok zamanımız geçiyor. Işığın tekinsiz ve melankolik bir niteliği var. Bu hal benim yazdıklarıma sızıyor.”
Bu aslında birçok isim için de bir itiraf gibi değil mi?

* * *

ONDAN önceki ustaları da anımsıyorum.
Listemi Nobel Ödülü kazananlardan oluşturdum.
Hiç kuşkusuz başta, Behçet Necatigil’in dilimize çevirdiği Knut Hamsun.
Kitaplarını okurken, o iklimin yalnızlığında yaşadığım Selma Lagerlöf.
Sigrid Undset, F.E. Sillanpaa, Eyvin Johnson, L. Nelly Sachs, Par Lagerkvist.
Bu adların çoğu Türkçeye çevrildi, sözünü ettiğim CD’leri dinlerken bunları da okuyabilirsiniz.
CD kitapçığının ilk yazısı Neeme Jarvi’yi ve Gothenburg Senfoni Orkestrası’nı zirveye taşıyışın öyküsünü ele alıyor. Bir şefin, soğuk ülkelerin bestecilerini dünyaya tanıtmasını da bu yazıdan öğrenebilirsiniz.
Gothenburg Senfoni Orkestrası’nın ünlü genç şefi Gustavo Dudamel’in de önemli bir yeri vardır.
O da bu orkestrayla Kuzey’in bestecilerinin eserlerini doldurdu.
Kuzey ve İsveç söz konusu olduğunda, 1950 kuşağının ustalarından Demir Özlü’yü hatırlamalı. O da uzun yıllar yaşadığı İsveç’i eserlerinde anlattı bize...
Türkiye’de benim kanımca bu besteciler içinde en çok tanınan ve çalınan birinci isim Sibelius, diğeri de Nielsen.
Müziğin edebiyatla, ülkenin havasıyla ilişkilerini düşüneceğiniz parçalar. CD’nin kitapçığında bestecilerin biyografilerini okurken işin içinde edebiyatın olduğunu da göreceksiniz...

* * *

UMARIM yeni tanıyacağınız bestecileri seveceksiniz.

(*) Five Nordic Masters, Sibelius-Nielsen-Stenhammar-Tubin-Svendsen, Gothenburg Symphony Orchestra, Neeme Jarvi, BIS.