Semavi Eyice’yi saygıyla anarak...

Cumhurbaşkanlığı Büyük Ödülü’nü aynı tarihte aldık. Birlikte TRT’de ödülle ilgili programa katıldık. Kitaplarını okuduğum, İstanbul’la ilgili çalışmalarına bir İstanbullu olarak hayranlık duyduğum Semavi Eyice’ye bu vesileyle saygılarımı sundum.

Onun hakkında çok yazıldı, kitaplar çıktı. Onlardan bazı alıntılar yapacağım.

Bilim insanı olan Eyice’nin Kubbealtı Akademi Mecmûası’nda çıkan bir makalesini sevgili dostum Emin Nedret İşli bana gönderdi. Adı ‘İstanbul’da Ekrem Hakkı Ayverdi’nin Kurucusu Olduğu İlmî Bir Cemiyete Dair Hâtıralar.’

Bir edebiyatçının kaleminden çıkmış ustalıkta, nefis portre tanımlamalarıyla, mekânın özelliklerini tasvirleriyle çok beğendiğim, çok şey öğrendiğim bir yazı.

Toplantılarından biri, Arif Müfit Mansel’in Osmanbey’deki ‘konak yavrusu’ evinde yapılmış.

“Tanzimat dönemi Osmanlı konağı” olarak tanımlanan evde çeşitli pasta, kurabiye, keklerle birlikte yapılan çay servisinden sonra, arkeoloji konusunda bir konferans veriliyor.

Değişik evlerde yapılan bu toplantılarda, yabancı akademisyenler, uzmanlar da konuşurmuş.

Bu cemiyet bana Şakir Eczacıbaşı’nın girişimiyle kurulan, benim de içinde olduğum Kültür Girişimi’ni hatırlattı.

*

SEMAVİ EYİCE KAYNAKÇASI’nın (1) Önsöz’ünde Eyice tanıtılıyor:

“Yıllarını sanat tarihine ve İstanbul’a vererek Türkiye’ye Bizans’ı öğreten, Bizans kültür ve sanatı dendiğinde akla ilk gelen kişi Semavi Eyice.

Eyice uzmanlık alanı olan Bizans sanatı - tarihi ve İstanbul tarihi dışında Türk medeniyeti üzerinde de çalışmalar yapmış, Türkiye’ye gelmiş Avrupalı seyyahlar, yazarlar ve ressamlar üzerinde de incelemelerde bulunmuştur.”

Onunla yapılan söyleşilerde küçük yaştan beri okumaya, öğrenmeye tutkusunu, okumak istediği kitabı gerek burda gerek dünyanın her yerinde bulmak için nasıl çaba harcadığını örnek bir çalışma olarak gösterebiliriz.

Bu kitapta Eyice, okul yaşamını, ailesini anlatıyor. Kitapçılar için, benim de bilmeden taklit ettiğim bir durumu naklediyor:

“Bütün kitapçılar beni tanıdılar. Boş vakitlerimde onların dükkânlarına sırayla giderdim; oturur sohbet ederdik. Yapı Kredi için yaptığım bir konferansta bu kitapçıları tanıttım.”

Şimdi çok az böyle kitapçılar var, kitap okuru olan kitapçılar.

Seçimini nasıl yapar?

“Kafama soktuğum bir husus vardı. Türkiye’de Bizans sanatını bilen, tanıyan yok, hoş Osmanlıyı da bilen yok ya, bu dallarda ben diplomalı uzman olacağım diyordum.”

Ayrıntılı olarak yaşamını, mesleğindeki evreleri, bilim dışındaki olayları da Selim Efe Erdem’in söyleşi yaptığı ‘Semavi Eyice Kitabı - İstanbul’un Yaşayan Efsanesi’ (2) kitabında bulabilirsiniz.

Üniversite dışında bazı meslek kuruluşları konusundaki bölümler de okunmalıdır.

Söyleşi kitabının önemli bölümü; ‘Dostlarının Gözüyle Semavi Eyice’ başlığını taşıyor.

Dostlar bölümünde yar alanlar:

- Halil İnalcık

- Yıldız Demiriz

- Halûk Dursun

- Yusuf Halaçoğlu

- Ali Birinci

- Tayyar Altıkulaç

- Hıfzı Topuz

- Osman Öndeş

- İbrahim Kiras

- Sema Doğan

İki kitaba da yer vermeliyim yazımda:

Biri Semavi Eyice Armağanı - İstanbul Yazıları.(3)

Kitapta akademisyenlerin, uzmanların İstanbul’la ilgili yazıları var.

Diğeri de Semavi Eyice’ye Saygı - Tarihte Doğu - Batı Çatışması.(4)

*

BİZANS’I, İstanbul’u tanımak için Semavi Eyice’yi yeniden okumak gerekir.   

(1) Semavi Eyice Kaynakçası - 86 Yıla Armağan -

Hazırlayanlar :

Yasemin Akçaoğlu

Sema Doğan

(2) Timaş Yayınları

(3) Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu

(4) Yayına Hazırlayanlar:

Ertan Eğribel

Ufuk Özcan

Bilim Kurulu:

Kurtuluş Kayalı

H.Bayram Kaçmazoğlu

Ertan Eğribel

Ufuk Özcan