Doğan Hızlan: Ödüllerin ötesinde tiyatromuz

Doğan HIZLAN

ÖNCEKİ gece AKM'de Kültür Bakanlığı'nın desteği Akbank'ın sponsorluğunda Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri verildi.

Tiyatro eleştirmeni, ödül jürisinde görevli arkadaşım ödüllerin seyirciyi etkilediğinden söz etti.

Etkili, tanınmış başka tiyatro ödülleri de var: Sadri Alışık, İsmet Küntay, Ankara Sanat Kurumu ve Afife Jale.

Ödül, kendisinden söz edilirse gişeye yansıyor. Arkadaşımın yaptığı saptamalara göre, ödüller, özellikle saygınlığını kanıtlamış ödüller medyada yer buluyor, televizyon, gazete ve dergiler haber düzeyini aşıp, sanatçılarla röportajlar yapıyorlar.

Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri 23 yıldır düzenleniyor.

Bazı oyunlar beş ödülü birden kazanınca seyirci kuyrukları oluşuyormuş.

Tiyatro açısından güzel, sevindirici haber.

* * *

ÖDÜL almak tiyatrocuları da sevindiriyor, gönendiriyor. Ancak özel tiyatro sahiplerinin, oyuncularının çeşitli sorunlarına bir çözüm getirmediği de bir gerçek. Onlar da bunu beklemiyor zaten. Tiyatromuzun sorunları yıllardır daha da ağırlaşarak sürüyor.

Kültür Bakanlığı yardımda bulunuyor, bazı oyunlar sponsor buluyor. Ne var ki bu maddi destekler temeldeki yapısal bozukluğu değiştirmiyor.

Hálá salon eksikliği kendini hissettiriyor.

Bize kalırsa, devlet salon açmalı, değişik tiyatrolar burada oyun sergilemeli.

Tiyatro topluluğu bu binaya geldiğinde sadece ve sadece oyuncularını, dekorlarını bir de yöneticisini getirmeli. Yer gösterenden, gişecisine, ışıkçısına, sesçisine kadar her unsur burada bulunmalı.

Bunca sinema salonunun açıldığı bu dönemde, tiyatro salonuna da yatırım yapılmasını öneriyoruz.

Çok salonlu sinemalarda hiç olmazsa bir salon da tiyatroya tahsis edilebilir. Çok amaçlı kültür merkezinin bu konuda ideal bir çözüm olduğuna dünya karar vermiş. Hele bizim gibi ülkelerde en geçerli model.

Sergilere, sinemaya, tiyatroya tahsisi edilecek salonları bulunan değişik amaçlara hizmet verebilecek bir bina yapılabilir.

Anadolu'nun diğer kentlerinde bu anlayışın uygulanmasından başka çare yok.

Bu sistemin başarılı örnekleri var. Çok işlevli kültür merkezine Beyoğlu Aksanat binasını ve Akatlar Kültür Merkezi'ni örnek gösterebiliriz.

Şehrin ulaşımı uygun yerlerinde olmak şartıyla alışveriş merkezlerinde de tiyatrolara mekán ayrılabilir. Profilo Alışveriş Merkezi'ndeki tiyatro salonunu da buna örnek gösterebiliriz.

* * *

ÖZEL tiyatroların bir başka derdi de, bilet ücretleri. Ödenekli tiyatrolar Devlet ve Şehir Tiyatrolarının bilet ücretleri çok düşük.

Dar gelirlilerin, öğrencilerin, öğretmenlerin tiyatro seyredebilmesi açısından olumlu bir durum. Ancak, özel tiyatroların haksız rekabete uğradıkları da bir gerçek.

Özel tiyatrolar, dar bir bütçeyle çalıştıklarından gazetelere, dergilere reklam veremiyorlar. Demek ki duyuru şansları da çok kısıtlı.

İnternetin bu açıdan yararına inanıyorum.

Özel tiyatrolarda çalışanlar, oynadıkları sürece aylık alabiliyorlar. Yılın en az altı ayı başka işlerden para kazanıyorlar. Kimi tiyatrolar oyuncularıyla yıllık anlaşma yapıyorlar ama bunların oranı çok az.

* * *

TİYATROLARIN dertleri, sorunları bu kadar değil. Bu uzun listeye zaman zaman değinecek, sorunları iletmeyi sürdüreceğiz.