Listeler doğru söyler mi?

Doğan HIZLAN

Aralık ayının ilk gününden itibaren faksıma gelen yazılar tek bir konuda odaklanır:

Yılın kitapları hangileridir? Yılın yazarları kimlerdir?

Bizde istatistiğe yaslanan bilgiler olmadığından, bunu yapacak kitap kulüpleri de bulunmadığından, düzenlenen her liste öznellik suçlamasından kurtulamaz.

Gene de büyük bir alışkanlıkla, geleneksel cevap verme saplantımızla bunları yanıtlarız.

Son okuduğunuz kitabın taze etkisi de bu listenin belirlenmesinde önemli rol oynar.

Edebiyat alanında ya da başka dalda yıllıklar yayınlanmadığından, bu gayrıresmi - gayrıciddi demeye dilim varmıyor - listelerde yer alan kitaplar, yılın yıldızları olarak nitelendirilirler.

Sizce okurlar dergileri alıp da, bir yıl gözden kaçırdıkları kitapların peşine düşerler mi?

Bana göre meraklısı zaten iyi kitapları okumak için bir yılı beklemez. Alır, okumasa da, okuyacağı uygun zamanı bekler. En çok da yıllık tatilinde onları hetmeder.

Yıllar önce, Varlık Yayınları'nın hazırladığı yıllıklarda, Sami N.Özerdim bir yılın eksiksiz bibliyografyasını yayınlardı. O zaman sağlıklı bir seçim yapabilirdik.

Şimdi öznel tercihlerin içinden bir seçim yapmak zorundasınız.

*

GÜVENDİĞİNİZ, yargısına inandığınız eleştirmenlerin seçtikleri belli bir tercih kompartımanını oluşturur.

Yukarıda yazdıklarımla çelişse de, başka bir çözüm buladığımdan, ben de zorunlu biçimde onu savunuyorum.

Çünkü tersini ortaya koyan çalışmalar yapılmıyor.

Öznelliğe bu kadar karşı mıyım? Hayır. Size bir kitabı tavsiye edeni seçerken ne kadar nesnellik iddiasında bulunursanız bulunun, gene de öznel yargılarınız, zevkiniz, şimdiye kadar okuduklarınız sizi yönlendirmektedir.

Okurların niteleği de seçme konusunda önemli ölçütleri getiriyor.

Bir yıl boyunca onu aşkın baskı yapan kitaplar sizi çeker mi?

Yani kalabalığın okuduğu, artık popülerlik kazanamış bir çok ad, sizin seçimizide birinci derecede belirleyici faktör müdür?

Buna vereceğiniz cevap, okur kimliğinizin bütün panoramasını, radyografisini çıkaracaktır.

Okurları şunu soracaktır:

Peki, seçme konusunda hangi yöntemi, ölçüleri kullanalım?

Yıl içinde yerli ve yabancı ödül alan kitapları mutlaka okuyun.

Çok satanlar türünüz içinde yer alıyorsa, keyfiniz bilir. Bunca kişi neden beğendi acaba diye maraklanmayasınız diye...

Sakın ha, çok satan kitap sözünü bir komplekse dönüştürüp, ondan uzak kalmayın.

Mina Urgan'ın kitabı size örnek olsun.

*

YAZININ asıl amacı şu:

Yeni yıl armağan için önemli bir zamandır.

Geçici armağanlardan kendinizi uzak tutup, kitap almanızı tavsiye ederim.