İzmir Ticaret Odası yakın tarihimize ışık tutuyor

İZMİR Ticaret Odası’nın dört cilt olarak yayımladığı Meclis, İdare, Heyeti ve Komisyon Defterleri 1922-1930 kitabı, yalnız İzmir’in değil, bütün Türkiye’nin, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminin, cumhuriyetin ilk yıllarının ekonomiden yerleşmeye, öğretim hamlelerine kadar birçok olayı belgelerle beraber aktarıyor.

Defterler, eski yazı ve bugünün Türkçesiyle birlikte yayımlandığı için, araştırmacılar açısından da bir kaynak niteliği taşıyor.

Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Sunuş’ta bu defterlerin önemi, özelliği konusunda bilgi veriyor:

"1885 yılında İzmirli tüccarların kurduğu İzmir Ticaret Odası, geçen 13 yıl içindeki çalışmalarıyla sadece kentimizin değil ülkemizin de en köklü ve etkin meslek kuruluşlarından birisi oluştur.

Odamız, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemine, Kurtuluş Savaşı yıllarına, daha cumhuriyet bile ilan edilmeden yeni rejimin ekonomi politikalarına yön veren ve 17 Şubat 1923 günü İzmir’de toplanan İktisat Kongresi’ne, İmparatorluğun tasfiyesi ile Cumhuriyetin kuruluşuna ve devletçi ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçişin hem şahidi hem de uygulayıcısı olmuştur."

Odanın zor durumdaki öğrencilere burs verişini, İzmir Enternasyonal Fuarı’nın temelini oluşturan İzmir Dokuz Eylül Sergisi’nin kuruluşunu, bu defterlerden öğreniyoruz.

1922 yılındaki büyük yangında, yalnız Ticaret Odası’nın değil bütün kurumların arşivinin yandığı düşünüldüğünde, cumhuriyet tarihimizin ilk yıllarına dair özellikle bu defterler içindeki bilginin, bilhassa araştırmacılar için ortaya koyduğu kaynak özelliğini tartışamayız.

* * *

DOKTOR Fikret Yılmaz’ın yayına hazırladığı 4 cilt, şu ana başlıklar altında okura sunuldu:

Meclis Karar Defterleri I-II (1922-1930), Meclis Zabıt Defterleri I-II (1926-1930), İdare Heyeti Defterleri I-II (1926-1930), Komisyon Defterleri (1925-1929).

Defterler,
bize cumhuriyetin ilk yıllarında yaşanan zorlukları, bunlara bulunan çözümleri gösteriyor. Bugün kıyasıya eleştirilen cumhuriyetin, sıkıntıların üstesinden gelebilmek için yapılan fedakárlıkları bu tür belgelerden öğrenenler, umarım bu eleştirilerinde daha insaflı, daha bilimsel olacaklardır.

Meclis’te tartışılan, belki bugün bize garip, hatta gülünç gelebilecek bir sorunu aynen şöyle cereyan etmiş o dönemde.

Şapka devrimi yapıldıktan sonra, elde kalan fes ve sarıkların nereye satılacağı, tezgáhların ne yapılacağı gibi.

İzmir Ticaret Odası’nın yaptıklarından birkaçını okuyalım.

Her yıl başarılı ve ihtiyacı olan öğrencilere burs verilmesi, okullara yardım edilmesi, İzmir Kız Lisesi’nin elektrikle aydınlatılması, Harf Devrimi’nden sonra Latin harfli daktilolar alarak Millet Mekteplerine bağışlanması.

Bugün ne yapıyor?

İzmir’de Agora ve Tepekule kazılarının sponsorluğu, Kadifekale için özel projeler, bir Ticaret Müzesi.

* * *

KÖKLÜ kurumların bu tür yayınları yapması gerekiyor. Çünkü onların tarihleri Türkiye’nin tarihi ile örtüşüyor.
Yazarın Tüm Yazıları