Paylaş
Onlar aramızdan ayrıldıktan sonra haklarında yazılmaz. Oysa birçok yabancı yazarı biz onların çevirilerinden okuruz, öğrenir edebiyat bilgimizi ve beğenimizi onlar sayesinde geliştiririz.
Sadece Türkiye değil, dünya tarihine bakın. Bütün önemli kırılma noktaları, medeniyet sıçramaları çevirilerin niteliği ve niceliği sayesinde yaşanmıştır. Osmanlı’da da, Avrupa’da da, erken Cumhuriyet döneminde de... Bu değişmez kuraldır! Çeviri dünyayı algılamamızda rol sahibidir.
Önceki yıllarda özel bir çeviri ödülünü anımsamıyorum. Tek çeviri ödülünü Türk Dil Kurumu verirdi.
Bugün Çeviri Derneği’nin verdiği ödül haricinde üç çeviri ödülü var.
Şair, çevirmen Talât S. Halman adına İKSV’nin verdiği ödül, bugün saat 19.00’da yapılacak törenle kazanan isme ödülünü verecek. Geçen pazartesi Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Alman Dışişleri Bakanlığı’nın düzenlediği Tarabya Ödülü de belli oldu, önümüzdeki günlerde ayrıntılı haberini okuyacaksınız. Çarşamba akşamı da Dünya Kitap Jürisi toplanacak, yılın telif kitabıyla beraber yılın çeviri kitabı dallarında ödülünü kazanan belli olacak.
Çevirmenler, onların ‘dil yaklaşımları’, yaptıkları çeviriler her açıdan önemlidir...
* * *
USTA çevirmen Bertan Onaran’ı da ebediyete uğurladık. Bugün, bütün iyi okurların kütüphanesinde mutlaka bir Bertan Onaran çevirisi vardır. Çünkü dünya edebiyatının, özellikle Fransız edebiyatının, düşünürlerinin en önemli kitaplarını dilimize o aktarmıştır.
Hürriyet’te hakkında çıkan haberde, çevirdiği yazarların önemli bir kısmının adı anılmış. Meraklıları internetten, kimleri ve hangi eserleri çevirdiğine bakabilirler...
50 yıllık çevirmenlik hayatı boyunca, alelade, herhangi bir kitabı, sırf ekonomik katkı olsun diye çevirmemiş, değeri olan, nitelikli kitapları, yazarları tercih etmiştir...
Türkçede tam metin halinde Cervantes’in Don Quixote’sini de ilk ondan okuduk, Sartre’ın Sözcükler’ini de...
Dil bilinci, dil özeni elbette iyi bir çevirmen için vazgeçilmez hususlardır. Bertan Onaran da böyle bir çevirmendi. Arı, duru Türkçe anlayışı doğrultusunda yabancı kelimelere birçok Türkçe kelime karşılık kazandırmıştır.
Toplumsal olaylarla da ilgilenen, bir aydın olarak tavrını koyan biriydi. Bu anlayışıyla birçok toplantıya, etkinliklere katılır, ‘aydın sorumluluğu’nun bilincinde davranırdı.
Anılar çekmecesini karıştırıyorum. Panait İstrati’yi ilk Yaşar Nabi Nayır’ın çevirilerinden okumuştuk. Yıllar sonra bir kitapçıda yazarın Mihail (Arkadaş) kitabını görüp hemen almıştım. Çünkü kitabı Bertan Onaran çevirmişti.
Birden fazla kuşağın okuduğu iyi çeviriler, klasik eserlerin çevirileri mutlaka Bertan Onaran imzası taşır.
Onun Ruhi Su sevgisinden de mutlaka söz edilmeli bu yazıda.
Ruhi Su’nun ölümünden sonra yayımlanan albümlerinde büyük emeği vardır Onaran’ın. Karabey Aydoğan’ın derlediği ‘Ruhi Su Türküleri’ kitabında 1985 sonrasında çıkmış her albüm takdiminde eşi Sıdıka Su, Onaran’a teşekkür etmiştir.
* * *
ÇEVİRİLERİNDE ve anılarda yaşayacak.
Paylaş