Genel ansiklopedilerden özel ansiklopedilere

Ama ben gene de, genel ansiklopedilerden çok özel ansiklopedilerin iyi bir okur için daha büyük bir işlev taşıdığı kanısındayım.
Ansiklopedi, sözlük, genel anlamda her şeyin içinde yer aldığı, her şeyin yüzeysel olduğu bir kaynak. Öyle mi?
Sanmıyorum. Birçok ansiklopedinin bilgisayar çağında da önemi azalmamıştır.
Üstelik bazı özel ansiklopedilerde, bazı maddeler bir kitap değerindedir, araştırıcılar ona sık sık başvururlar.
Bu, genel ansiklopediler için de geçerlidir.
İslam Ansiklopedisi gibi, Britannica gibi, Larousse gibi genel ve özeli birleştiren ansiklopediler hâlâ kitaplığımızın en önemli rafında duruyor.
Bir yazarın masasında, genel sözlüklerle, ansiklopedilerle birlikte özel ansiklopedilerin de bulunmasından yanayım. Çünkü bir terim, bir ayrıntı yanlışlığı bütün yazının anlamını bozar.
Bir edebiyatçının masasında elbette bir Türk ve dünya edebiyatı ansiklopedisi bulunmalıdır.
En azından hâlâ aşılmamış Behçet Necatigil’in Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü ile Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü bulunmalıdır.
ANSİKLOPEDİ raflarımdaki kitapları elden geçirirken bir ansiklopedi yeniden ilgimi çekti:
Alparslan Salt ile Cem Çobanlı’nın hazırladığı Dharma Ansiklopedi’nin kapağındaki alan başlıklarını yazmalıyım:
Parapsikoloji
Mistisizm
Okültizm
Ezoterizm
Teozofi
Spiritüalizm
Neo-Spiritüalizm
Ansiklopedide yukardaki alanlardaki hem konu başlıkları hem bu alanın ünlü, önemli kişileri hakkında bilgi var.
Sanırım bu konularda okuyacağınız kitaplar için başvuracağınız ansiklopedi bu.
Önsöz’deki iddiayı, kitabın biricikliğini belirtmesi açısından yazıma aldım:
“Elinizdeki bu ansiklopedik sözlük, parapsikoloji, mistisizm, okültizm, ezoterizm, teozofi, spiritüalizm ve neo-spiritüalizm alanlarındaki başlıca terimleri ve kişileri içermekte olup, Türkçede ve diğer dillerde şimdiye dek bu yedi alanı kapsayan bir sözlük çalışması mevcut olmadığından, kapsamı bakımından, kendi türünde ilk kitaptır.”
Kitabın basım tarihi 2001 olduğuna göre, daha sonraki çalışmalar konusunda bilgimiz yok.
* * *
ANCAK bu tür özel ansiklopedilerin önemini bir kez daha vurgulamak isterim.