Doğan Hızlan: ‘Gazi Günü’nüz kutlu olsun

Doğan HIZLAN

Dr.Özbay Güven, Osmanlı'dan Cumhuriyete Gençlik ve Spor Bayramları (Toplumsal Tarih, Mayıs 1999, 65) incelemesinde; gençlik ve spor bayramlarının tarih içinde kazandığı anlamlar konusunda tarihi bilgiler sunuyor.

Bayramların tarihi platforma oturtulması, onlara kutlama derinliği kazandırır.

İşte Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı 19 Mayıs 1919, bu açıdan önemli bir bayramdır. Çünkü Cumhuriyetin C'sinin yazıldığı gündür.

Samsun, çağdaş uyagarlığa, modern bir devlete, cumhuriyete yönelişin ilk durağıdır.

Özbay Güven, gençlik, spor ve bayrak kavramlarının birbiri içindeki gelişimi konusunda bakın ne diyor:

'Ülkemizin milli eğitim, beden eğitimi ve spor hayatında büyük önemi bulunan ve her yıl 19 Mayıs'ta kutlanan Gençlik ve Spor Bayramı'nın kökleri II.Meşrutiyet dönemine kadar gider. İlk İdman Bayramı Selim Sırrı (Tarcan) Bey'in şahsi teşebbüsüyle 29 Nisan 1916 cuma günü Kadıköy'deki İttihad Spor Kulübü'nün çayırında tesis edildi.

İşte Gençlik Marşı da (Dağ başını duman almış) ilk kez o zaman söylendi.

Beste İsveçli Felix Korling'in, sözler de Ali Ulvi (Elöve)nin.

Yıllar sonra Mustafa Kemal ve arkadaşları Havza'da sabaha karşı bu marşı söylediler.

* * *

İKİNCİDEN (1917) sonra ancak 1928 yılında yeniden yapılabildi.

Öneren Selim Sırrı Tarcan, onaylayan da Maarif Vekili Mustafa Necati Bey'di.

Bu; aslında cumhuriyet uygarlığında, kızların ve erkeklerin toplumsal yaşamı eşit bir anlayışla bölüşmelerinin gösterisiydi.

Selim Sırrı'nın şenlikler dolayısıyla verdiği söylevden bir bölümü okuyalım:

'Muhterem Efendiler!

Türkiye Cumhuriyeti maarifi tahsil ve terbiyesini üzerine aldığı vatan yavrularının fikirleri gibi bedenlerine de nasıl itina ettiğini göstermek için, her sene cimnastik tertibine karar vermiştir.'

Bayramlar toplumun içinden geldikleri zaman, içten kutlanır.

19 Mayıs 1919 bayramı bunun önemli bir örneğidir.

Samsunlular, 19 Mayıs günü yasalaşıncaya kadar, 1926 yılından itibaren her yıl o günü, Gazi Günü olarak kutluyorlardı.

1938'de yasalaştı.

Samsunlular, topraklarının cumhuriyet rejimini başlatan şehir olmasının onurunu bayramlaştırdılar. Sevinçlerini öyle dile getirdiler.

Tarihi başlangıcı unutmayarak yerelin gücünü ulusala, evrensele taşıdılar.

Artık bu bayram, gençlik ve spor bayramının dar anlamını aşmış, gençlerin cumhuriyet ideallerine bağlılıklarının simgesine dönüşmüştür.

* * *

ŞÜKRÜ Kaya,Gazi'nin katıldığı Ankara Stadyumu'ndaki son törenin açış konuşmasında şöyle demişti:

'Bu atinin (gelceğin) en kuvvetli kefili, ey Türk gençleri sizlersiniz.'

Yükümlülüğünüzü unutmayın.