Fethi gören şehrin meşhurları

Her semtin önemli adları, o semti meşhur eder.
Ben genellikle, yeni tanıştığım insanlara, “Nerelisiniz” sorusunu yöneltirim. Vazgeçemediğim bir alışkanlıktır bu. Hele İstanbul için daha da geçerli.
Çünkü benim için İstanbul’un her semtinin ayrı bir özelliği vardır, bu da orada yaşayanlara geçer.
Bilhassa eski dönemlerde, komşuluğun geçerli olduğu zamanlarda semt ilişkisi daha da öne çıkıyordu.
‘Üsküdarlı Meşhurlar Ansiklopedisi’ni okurken, semt ve insan ilişkisi üzerine belleğimde kalanları canlandırdım.
O ilişkiye başka açıdan da bakılabilir.
Orada yaşayan edebiyatçıların anlatışları da semt konusunda bizi bilgilendirir.
Onun edebiyat için nasıl bir esin kaynağı olduğu düşünülebilir.
İstanbul’un en eski semtlerinden biri olan Üsküdar’ın nice ünlüleri bu kitapta yer alıyor.
Biyografilerin altında verilen kaynakça bize ayrıntılı okumalar konusunda olanak sağlıyor.
Fotoğraflar elbette böyle bir ansiklopedinin vazgeçilmez malzemesi.
Ansiklopedide yer alanların eserlerinden seçmeleri de okuyabilirsiniz.
Bu tür çalışmaların başka semtler için de yapılması, hem o semtin tanıtılması hem de o semtte yaşayanların duyguları, düşüncelerini bir tarih içinde öğrenme açısından ilgi çekiyor.
Hiç kuşkusuz bütün kentler için bu yapılmalı çünkü oraya emek veren, oranın tanınmasını sağlayan kişilerin bu açıdan da tarihe geçmeleri sağlanıyor.
Bu ve belki de başka ansiklopedilerde, alanının tanınmış adlarının biyografilerini, yaptıklarını, yarattıklarını okuyabilirsiniz ama bir semt objektifinden bakmak daha başka bir anlam taşıyor. En azından farklı bir perspektiften bakma şansı sağlar okurlara...

400 ÜSKÜDARLI

Kimler var ansiklopedide, bunun açıklamasını Yrd. Doç. Dr. Âlim Kahraman, Eser Hakkında yazısında yapıyor.
“Üsküdar’ın ünlüleri derken edebiyat ve kültür adamları, ilim adamları, tasavvuf büyükleri, din adamları, tarihçiler ve tarihî şahsiyetler, yöneticiler ve siyaset adamları, askerler, eğitimcilerle aralarında hattatlar, musikişinaslar, ressamlar, mimarlar, ebru, tezhip ve minyatür ustalarının bulunduğu sanatkârlar kast edilmiştir. Bunlara çeşitli meslek gruplarına dahil diğer isimler de eklenmiştir. Böylece XV. yüzyıldan günümüze ‘Üsküdarlı’ tanımına girecek dört yüz kadar tanınmış şahsiyetin biyografisi alanın uzman akademisyen ve araştırmacıları tarafından hazırlanıp ansiklopedik düzene uygun olarak elinizdeki eserde bir araya getirilmiştir.”
Yerel yönetimlerin desteklediğim çalışmaları içinde yer alan Üsküdarlı Meşhurlar Ansiklopedisi, birçok övgüyü fazlasıyla hak ediyor.

KİTAPTAN

KARACA AHMED

Hayatı hakkındaki bilgiler menkıbelerle karışmış Anadolu ereni; Üsküdar’daki tarihî mezarlığa adını vermiştir.
Hayatıyla ilgili bilgiler net değil. Daha çok menkıbevi bir kimliğe sahip. Enîsî’nin Mir’atü’l-vefâ adlı eserinde nesebinin baba tarafından Enes b. Malik’e ulaştığı bilgisi mevcut. Babası Sufi Abdullah diye meşhur olan Melih Şehâb b. Kara Arslan, annesiyse Safiyye Hâtun’dur. Orhan Gazi döneminde Bizanslılarla yapılan Palekanon savaşından sonra Üsküdar’a gelerek bugün kendi adıyla anılan türbe ve mezarlığın bulunduğu bölgeye yerleşen Karaca Ahmed burada kurduğu tekkede çok sayıda mürid yetiştirmiş, tekkesi Osmanlı Bizans sınırında bir tampon bölge görevini üstlenmiştir.

HOCA ALİ RIZA BEY

Üsküdar’ın tanınmış simalarından, ressam; Karacaahmet’te medfun. Üsküdarlı ve Hoca lakaplarıyla da anılan Ali Rıza Bey, süvari binbaşısı Mehmed Rüştü Bey’in oğludur. Üsküdar’ın Ahmediye mahallesinde doğdu. İbtidai ve rüştiye mekteplerini Üsküdar’da bitirdi. 1879’da Kuleli Askeri İdadisi’ne girdi. Ali Rıza Bey’in 47 yıl süren bir hocalık ve 55 yıl kadar devam eden bir sanat hayatı vardır. İnzivadan hoşlandığı için ömrü, üsküdar’ın Ahmediye, Toygartepesi, Tunusbağ, Şemsipaşa gibi mütevazi mahallelerinde, Haydarpaşa, İbrahimağa, Paşabahçesi gibi pitoreski olan yerlerde geçmiş, buralarda oturmayı, bu semtlerin resmini yapmayı tercih etmiştir.

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Buket Uzuner                                  Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları                     Su Everest
Niall Ferguson                                 Uygarlık                                                                  YKY
Mehmet Coral                                 Hümeyra’nın Anıları                                               Doğan Kitap
Annie Thebaud-Mony                      Çalışmak Sağlığa Zararlıdır                                      Ayrıntı Yayınları
Turgay Noyan                                  Meyhaneci                                                              Naviga