Elgar İzmir’i besteledi

Birçok besteci gibi o da Türkiye’ye gelmiştir. Bu konudaki bilgileri Emre Aracı’nın yazdığı Elgar Türkiye’de - İngiliz Bestecinin İstanbul ve İzmir Günleri(1) kitabından öğrenebilirsiniz.
Elgar, bu ziyaretinde uzun bir gezi yaptı. Zamanın zorlu yolculuğunda, başta deniz yolu olmak üzere Yunan adalarını, Atina’yı, Çanakkale’yi gördü. Aracı’nın bize aktardığı bilgiler, bestecinin tuttuğu günlüğünden seçmelerden oluşuyor. Bir İngiliz bestecinin Osmanlı İmparatorluğu’ndaki yaşam konusundaki notları hiç kuşkusuz bir oryantalist anlayışı, bakış açısını yansıtıyor. Yabancı misyonun, İngiliz büyükelçiliğinin ve seçkin kişilerin eşliğinde gezdiği için hiç kuşkusuz o sınıfın merceğinden İstanbul’u anlatıyor.
Bir Batılının şaşırarak baktığı durumlar, saptamalar, o yıllar hakkında bir sanatçının izlenimleri olması açısından da merakla okudum. Bizim beğendiğimiz, hayatımızın içinde bulunan bazı özelliklerimizle ilgilenmediğini, kendine çok yabancı gördüğünü bu yazılardan öğreniyoruz.

Haydn,Osmanlı elçisinden mi esinlendi?

Aracı’nın müzik tarihiyle ilgili kitaplarında, Osmanlı İmparatorluğu’nun kültürel izdüşümleri de var. Yusuf Agâh Efendi - 18.Yüzyıl Londrası’nda Türk Büyükelçisi (2) kitabında ilk elçinin Londra’ya gelişini ve karşılanışını ve sonraki yıllarda gerçekleşenleri anlatıyor. Elçi, dönemin büyük imparatorluğundan resmi hüviyetli bir görevli olduğu için bütün İngilizler, onun ne yaptığını, nasıl davrandığını izleyerek yalnız Osmanlı İmparatorluğu değil, Doğu dünyası üzerine fikir sahibi olmayı umuyorlardı. Yusuf Agâh Efendi, Royal Oteli’nde kalırken herkes onun günlük yaşamını merak ediyordu. Dönemin gazetelerinde yayımlanan haberlere göre; çok iyi ağırlanıyor, onuruna geceler, konserler düzenleniyormuş. Onun elçiliği döneminde bizimle ilgili birçok marş da bestelendi. Aynı döneme denk geldiği için Haydn’ın Anlo-Türk bestesi Askeri Senfonisi’ni Yusuf Agâh Efendi’nin ziyaretinden ilhamla bestelediği iddiaları bile var! Neden olmasın... Geçmişten bugün çekilen çizgi üzerinde yürüyen bu kitaplar hem bizi bilgilendiriyor hem de merakımızı gideriyor .
(Yusuf Agâh Efendi -18. Yüzyıl Londrası’nda İlk Türk Büyükelçi / Emre Aracı / Pera Müzesi Yayınları)