Caruso’yu dinlerken düşündüklerim

Dergide fotoğrafın altına bakın ne yazmışlardı:

“İtaliyan tenor nasıl müziğin birinci global yıldızı oldu”.

Onu hangi kaynaktan dinledim:

The Complete Caruso

Including

The Original Master Recordings

From The RCA Label Archives

12 CD’den oluşan kayıtların içinde, fotoğraf ve karikatürlerle bezeli 242 sayfalık bir de kitap var. Kitaptaki yazılar, İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca.

CD’lerin düzenlenmesi şöyle:

* Disc  9

    April 1914 – February 1916

* Disk 10

    February 1916 – April 1917

* Disk 11

    April 1917 – February 1919

* Disk 12

    September 1919 – September 1920

Böylece sanatçının mesleki seyrini buradan izleyebiliyoruz.

Dinlerken bizim opera sanatçılarımızın tek tek olmasa bile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın koleksiyonda yer alacak CD’ler çıkarmasını özledim. Ne hazin başarılı icralarının ses belleklerinde kaldığı kadar hatırlanacaklar. Opera CD’leri elbette çok satılmadığı için özel teşebbüs çıkarmaz, onun için bu devlete düşer.

Temsil edilen operaların kayıtları da gene bakanlık tarafından CD kaydı çıkarılmalı.

Giuseppe Verdi’nin Aida operasındaki Radames rolü çok övgü almıştır. Yıllar önce Kahire’de katıldığım bir kongrede Aida piramitlerde temsil edilmişti, o temsile Ekmeleddin İhsanoğlu ile birlikte gitmiştik, piramitlerin arasından askerlerin inişi belleğimde silinmez yer etmiş.

Enrico Caruso (1873–1921) ilk ününü Umberto Giardono’nun Fedaro operasının galasında yapmış.

Sonradan tanıtılmasında etkili olan, hayatının yer aldığı Richard Trope’un yönettiği “The Great Caruso” filmiydi, başrolü tenor Mario Lanza (1921–1959) üstlenmişti.

1918’de BBC Music’te yayımlanan 20 ünlü tenor arasında Caruso da yer almıştı.

Mario Lanca’nın icrasını bazı Amerikalılar Caruso’dan daha çok beğenmişlerdi.

 YAŞAMINDAN NOTLAR

* 1901’de La Scala’da ilk sahneye çıkışı Toscanini’nin yönetiminde “La Boheme”de rol aldı, gene onun yönetiminde “L’elisir d’amore”, “Mefistofele”, “Le Maschere”. Toscanini ile birlikte Buenos Aires’e gitti.

* 1902–1903 yılları arasında Napoli’de, Monte Carlo’da, Londra Covent Garden’da sahneye çıktı.

* Metropolitan’ın bir açılış gecesinde, 23 Kasım’da Rigoletto’da söyledi.

* Turneler art arda gerçekleşiyordu. Monte Carlo, Paris, Londra, Dresden, Berlin.

* 1906’da Washinton’daki bir konserde dinleyiciler arasında Başkan Theodore Roosevelt de vardı.

* İki tane sessiz filmde rol aldı.

* 80’e yakın bestecinin eserlerini seslendirdi.

Kitapta 1895’te sahnede görünmesinden ölünceye kadar eleştirmenlerin yazılarından alıntıları okuyabiliyoruz.

Bizde de günlük gazetelerde klasik müzik eleştirileri yayınlanırdı. Gazetelerin tirajı bu kadar olmadığından, gece konsere gidenler, operayı izleyenler çıkıp yazarlardı, ertesi gün de okurduk.

* * * 

ÖĞLEDEN sonra güneşin vurduğu çalışma odamda Caruso’nun sesi bir şifa gibi geldi.