Bir şiir seçkisi üzerine

Yıllık dökümler, bir yılın kişisel beğeni eşliğinde yapılan çalışmaların toplamıdır.

Kimilerine göre okuru tek kişinin görüşü doğrultusunda koşullandırır bu seçkiler, kimilerine göre de o tür üzerine daha geniş, daha da çoğulcu anlayışın yönlendirdiği bir yelpaze anlayışında yapılmalıdır, kişisel beğeninin katılığını yumuşatır.

Ben üçüncü yolu tercih edenlerdenim. Bunların hepsini birer müracaat edilmesi gereken “kaynak” olarak görürüm.

Okurlar seçkilerdeki parçaları okusunlar, beğendikleri şairin, öykücünün kendi kitabını alsınlar.

Bazı okurlar bu fikre de itiraz edebilirler. Gerekçeleri haklı, kaç okur seçkiden, antolojiden hareket ederek o yazara, o yazarın kitabına gidecek sorusunu itiraz olarak dile getirirler. Ümit etmekten başka çaremiz yok.

Mustafa Fırat’ın  hazırladığı 2015 Şiir Seçkisi’ni* okudum.

Kitabın tam adı şöyle: “Şair Dağın Doruğunda – 125 Şair – 126 Şiir”.

Fırat’ın, seçkinin başında; “Şiir, Şairin Sorumluluğudur!” adlı yazısında seçkinin gerekçeleri olarak algılanması gereken açıklamalarda bulunuyor:

“Ve bu uğraşların benden çok zaman aldığını ama bundan hoşnutsuz olmadığımın da altını çizmeliyim. Usta şair Haydar Ergülen’in vaktiyle bir söyleşisinde okuduğum bir ifadesi vardı. ‘Şairler iyi olduklarını, nefes alıp verdiklerini, dergilerde yayımlanan şiirlerle haber verirler. Ve ben bir çok dostumun selamını onların şiirleriyle alıyorum.’ Bu ifade bende bir iz bırakmış olacak ki, çoklarını tanımadığım şairlerin bu hazır ettiğim seçki sayesinde selamını alıp şiir okuruna iletiyorum.”

Seçkilerin iyi yanı bir yılın özetlenmesi, kötü yanı o yıl şairin genel düzeyinden düşük şiirlerle temsil edilmişse, onu ilk kez bu şiirle tanıyan okurun yanlış yönlenmesi olur. Bu yargı nasıl düzeltilebilir? Ancak bir seçkiyle karar vermeyip, başka seçkilere de göz atarak.

Bu cümlenin ardından benden seçki tavsiyeleri isteyeceksiniz. Ne yazık ki veremeyeceğim. Belki önümüzdeki aylarda bazı başka seçkiler yayımlanabilir.

Önceki yıllarda edebiyat alanında yıllıklar ve seçkiler, okuru bilgilendirir, bir yıldan onu haberdar ederdi. Son yıllarda epey bir azalma yaşanıyor yıllık çalışmalarında.

Hiç kuşkusuz bu yıllıklar sadece şiirle ilgili değil. Edebiyatın diğer dallarını da kapsayan seçkilerden söz ediyorum.

Özellikle şiir seçkileri büyük tartışmalara yol açar, açtı, açmalı da. Çükü gerek seçki, gerek antoloji kişisel beğeninin tercihi doğrultusunda hazırlandığından, nesnellik oranı genellikle azdır. Bunun çaresi o seçkileri eleştirmek ve başka seçkiler hazırlamaktır.

Şimdiye kadar yapılan seçkilerin yarattığı tartışmaların, seçenleri nasıl yaptıkları işlerden bıktırdıklarını şiir severler, şairler, şiir okurları anımsayacaklardır.

Artık seçki yapmak belalı çalışmalar arasında edebiyat dünyasında birinci sırayı aldı. Ne yazık.

* * *

MUSTAFA FIRAT seçkiyi yaş sırasına göre düzenlemiş.

1934 doğumlu Mehmet Sadık Kırımlı ile başlıyor, 1995 doğumlu Okan Yılmaz’la son buluyor. Bu seçkiden kuşaklar arası bir şiir konusunda karar verilebilir mi? Böyle bir değerlendirme açısı doğru mudur? Yanıtını ben veremedim, sadece soruları ortaya atmakla yetiniyorum. Ancak şurası bir gerçek ki, yıl içinde farklı sebeplerden ıskaladığınız, dergilerde kalıp, geri dönmediğiniz usta işi şiirler de bu seçkilerde yer alıyorlar!

* * *

BİR yılın şiir haritasında gezinin.

-Mühür iki aylık şiir ve edebiyat dergisi Ocak–Şubat 2016, 62