Bir şairi çoğulcu anlamak

Her zaman söylediğim üzere, tek kişinin bir şair, bir yazar hakkındaki kitabından çok, birçok kişinin yazılarından oluşan kitapları severim. Çünkü bir kişi kendi dünya görüşü merceğinden bakar, kendi şiir anlayışının sınırları içinde değerlendirir.
Oysa değişik bakış açıları, değişik yaklaşımlar bir kitapta toplanınca, okur birini seçer ve kendi edebiyat, şiir anlayışına uygun olanı doğrultusunda o şairi tanır. Ya da, ki tercih edilmesi gerekeni budur, farklı yorumları değerlendirir, şairi zengin bir yargılar, saptamalar toplamında algılar. Bütün farklı görüşlerin süzgecinden geçirerek o şairi, yazarı daha iyi anlar, kavrar.
Ahmet Telli, genel anlamda toplumcu bir şair: Ya da lirik bir toplumcu edebiyat anlayışı var demeliyiz.
Eleştirmenler, şairler, onun şiiri üzerine yazarken, Türk şiirinin toplumsal damarının da tarihine değiniyorlar.
Elbet bu yazılar, onun sadece şiri üzerine değil, düzyazılarını da inceliyor.
Yazıları okuduğunuzda, Ahmet Telli’nin her kuşaktan şairi incelediğini, onları özümsediğini göreceksiniz. Toplumcu gerçekçi şiirin, slogancılığa düşmeden şiirsel işlevini nasıl yerine getirdiğini kanıtlayan şiirler Telli’nin şiirleri.

YAZARLAR VE KONULARI

Doğan Hızlan: Ahmet Telli’nin Şiirine Teğet Geçen, Düzyazısına Odaklanan Bir Yazı / Cevat Çapan: Ahmet Telli’yi Okurken / Tuncer Uçarol: Nidâ Kitabındaki Güzel Dizeler, Özdeyişler / İsmail Mert Başat: Yolculuk Uzun Bir Cümledir / Aydın Çubukçu: Nidâ Üzerine / Necmiye Alpay: Ahmet Telli’nin Şiirlerindeki Farklılaşmaya Dair / Ahmet İnam: Ahmet Telli’nin Ahker’inden Şiirin Ateşine / Mustafa Durak: Şiirsel Edim Bakımından Ahmet Telli Şiiri / Sezai Sarıoğlu: Devlete Ters, Devrime Şerh, Şerhlâ Şair / Orhan Koçak: Şiir ve Olgunluk / Şükrü Erbaş: Rüya ile Başlayan Yarın Denen Macera: Ahmet Telli / Hayri K. Yetik: Modern Bir Halk Ozanı / Mahmut Temizyürek: Ahmet Telli Poetikasının Politikası Bir de R Harfi Üzerine / Emirhan Oğuz: Ahker: Ahmet Telli’nin Nidâ’sında Ses-Olmayan’ın Şiiri / Levent Turhan Gümüş: Mümkün’e Açıan bir Kapı Olarak Anmet Telli Şiirinde Masalın Çağrılışı / Haydar Ergülen: Ahmet Telli İçin Öznel ve Serbest Sözlük / Akif Kurtuluş: Reddin Hayata Bağışladığı Müthiş Gerçek / Aydın Şimşek: Ahmet Telli Şiirindeki Poetik Olgular Üzerine Bir Giriş Denemesi / Tuğrul Keskin: Ahmet Telli Yaşamına Öznel Bir Bakış / Halim Şafak: Çokkültürlülük ve Nidâ / Aydın Afacan: Mecaz ve Prometheus’un İniltisi / Ömer Erdem: Bunlar Sabırsız Bir Taşın Anlattığıdır / Derya Çolpan: Nidâ: Susmanın ve Unutmanın Yerel Belleğinde Ahmet Telli Şiiri / Türkân Yeşilyurt: Ahmlet Telli’nin Şiirlerinde Beklemek Ne Demektir? / Asuman Susam: Hâfıza Denizinde Bir Nidâ / A. Galip: Ahmet Telli Şiirini Anlamak / Şerife Yalçınkaya: Suskuda Saklı Bir Nidâ - Nidâ Şiirleri Üzerine Bir Deneme / Faris Kuseyri: Haymatlosa Övgü Beyanındadır / Didem Gülçin Erdem: Nidâ: “Sabırsız Bir Tayın Anlattığıdır” / Habip Aydoğdu: Şiirden Resme Bir Yolculuk Denemesi

RESİMLER DE VAR

Yazıları, yazarların biyografisi, kaynakça izliyor.
Habip Aydoğdu’nun Nidâ Resimleri de bu toplamın içinde yer alıyor.
Aydoğdu, Şiirden Resme Bir Yolculuk Denemesi başlıklı yazısında, Nidâ kitabının çağrıştırdığı, verdiği esini yazmış: “Bu resimlerin Nidâ Odağında Ahmet Telli Şiiri olarak belirlenen sempozyum kitabında yer bulması, şiir-resim ilişkisi üzerine düşünülmesine yardımcı olabilirdi. Ben öyle düşünüyorum.”
O resimleri görüp şiirleri okuduğunuzda, metinlere yeni, farklı bir yorum getireceğinizden kuşkum yok. Şiir-resim ilişkisi beni her zaman çekmiştir. Hürriyet Gösteri’nin ilk sayılarında, şairlerin şiirlerini ressamlar resimlerdi.
Kitaptaki yazıların belirtilmesi gereken bir özelliği bulunuyor.
Nidâ Odağında sözü, yazıların eksen anlayışını özetliyor. Aslında o kitaptan yola çıkılıyor ama şiirinin genel özelliği de elbette irdeleniyor. Bir şiirden ya da bir kitaptan genele açılmak, okura daha ilgi çekici gelecektir. Bir şairi çoğulcu biçimde algılamak için bu kitaptaki yazıları okuyun, Habip Aydoğdu’nun resimlerine bakın. Sonra Ahmet Telli şiirini yeniden ve tekrar tekrar okuyun!
(Nidâ Odağında Ahmet Telli Şiiri - 15. Altın Portakal Şiir Ödülü Sempozyumu Metinleri, Everest Yayınları)

AHMET TELLİ İÇİN ÖZNEL VE SERBEST SÖZLÜK

Cesaret: Söylemeyi, yazmayı göze aldığı kadar yaşamayı da göze almanın şiiridir Telli’nin şiiri, ‘cesaret’in şiiridir. Devrimci cesaretten söz ediyorum elbette.
Çelebi: Şiirlerinde de sezersiniz Telli’nin ‘Çelebi’liğini. Ben ikisini de aynı anlamda kullanırım, belki de zaten ikisinin de anlamı aynıdır ama, Telli hem ‘Çelebi’ hem ‘kalender’ bir insandır, şiiri de öyledir.
Devrim: Asuman Susam’ın ‘Sözlükçe’sinde yer alsaydı da yazacaktım ‘Devrim’ maddesini buraya, Çünkü ‘Aşk’ı yazan bir şair ‘Devrim’e de hazırlık yapmış sayılır bir bakıma.
İç: İç’i olan bir şiirdir Telli’nin şiiri. (...) “Hâlâ koynumda resmin” diyen bir sesleniş, bir dize örneğin o şiirin ‘iç’indeki sıcaklığın hiç yitmediğinin delilidir.
Mağlup: Ama mahzun değil! Yenilgiyi biliyor, yenilgiyi bildiriyor. Bunu bildirirken fakat o sayfaları usulca kapatıp tarih sahnesinden, savaş meydanından çekilmiyor.
Vicdan: Ahmet Telli için bu küçük öznel sözlük çalışmasını değil başka bir yazı hazırlamış olsaydım, onun başlığı mutlaka ‘Ahmet Telli: Vicdanın şiiri, vicdanın şairi’ olurdu. Yazdım ve yine öyle demiş oldum.

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Aydın Boysan - Burak Boysan / İki Nesil Bir Şehir / Doğan Kitap
Virginia Woolf / Kendine Ait Bir Oda / Kırmızı Kedi Yayınları
Güleyşa Koçak / Siyah Koku / YKY
Marc Van De Mieroop / Hammurabi / Türkiye İŞ Bankası Kültür Yayınları
Vural Sözer / Müzik Terimleri Sözlüğü / Remzi Kitabevi