Bir kez daha seyrederim Sam

Benim sinematekimde durmadan dönen makaralardan biri.

İkinci Dünya Savaşı'nın karmaşasını bireylerde teşhir eden bir sinema klasiği. Hem popüler hem kaliteli.

Kimi filmler var ki insan her yaşta, her zaman onu seyredebiliyor.

Anılarına dönüş için bir vesile midir? Olgunluk çağında gençlikle bugünü karşılaştırma ihtiyacının dürtüsü müdür?

Kazablanka.Bizim kuşağın unutulmazlarından.

Ertuğrul Özkök, ‘‘Easy Rider Andropoza girdi’’ adlı o deneme tadı taşıyan çok sevdiğim pazar yazılarından birinde (3 Temmuz 2003) bir filmin insanın biyografisindeki sabit kalemin silinmezliğine değiniyordu:

‘‘Jack Nicholson'u ilk defa o filmde görmüştüm. İncecik bir genç adamdı. Ama dudaklarındaki o tuhaf ifade aynen bugünkü gibiydi.

Zaten o günden beri şuna inanırım.

Her insanın parmak izi gibi sadece kendine ait bir dudak izi vardır.

Melaneti de, hoşluğu da o dudak izinden yakalayabilirsiniz.

O izi ancak ölüm silebilir. Filmin adı Easy Rider'dı.

Bizim kuşakların hayatında derin izler bırakan bu filmin üç efsanevi ismi vardı.

Peter Fonda, Denis Hopper ve Jack Nicholson. Bir de efsanevi makine.

Harley Davidson.’’

Özkök, sadece yazmadı, konuşmalarında da sık sık anar bu filmi.

* * *

KAZABLANKA'yı aralıklarla seyrettiğimde aynı duyguları yaşamıyor, aynı anılara dönmüyorum.

Anladım ki, anılar da deformasyona uğruyor. O film yaşamızın prizmadan geçmiş bir kopyasını size seyrettiriyor.

Benim belleğimde her zaman başında fötr şapkası, ağzında sigarası, pardösülü, sert bakışlı bir Humphrey Bogart yaşar.

Erkeklerin taklit ettiği ama taklit ettiklerinin anlaşılmaması için de büyük gayret sarf ettiği bir sigara içişi.

Rick, bir barın sahibi. Ve birçok da hayatın. Tereddüt cehenneminde bir áşık ve kurtarıcı...

Ingrid Bergman, soğuk güzelliğin ateşli tahrikçisi. Mesafe ile insanı daha çok yaklaşmaya çeken bir kadın simgesi...

Amerikan Film Enstitüsü, Kazablanka'yı Bütün Zamanların En İyi Aşk Filmi seçti. As Time by Goes şarkısını bile çok kişi mırıldanabilir hálá.

‘‘Tekrar Çal Sam’’. eleştirmenler tam olarak filmde böyle bir replik olmadığını yazıyorlar. Önemli değil.

Woody Allen'ın ‘‘Play it Again Sam’’ filmiyle Kazablanka'ya bir gönderme yapmasından sonra zihinlere böyle yerleşmiş.

* * *

SİNEMA hayatımıza hükmediyor.