Babalar Günü’nde babalar ve çocukları

Ben de edebiyattan, tanıdıklarımdan baba/çocuk ilişkilerini hatırlamaya çalıştım. Bir tür bellek taraması yaptım.

Önce William Shakespeare’in “Kral Lear” oyunu canlandı gözümde.

Kral ülkesinin yönetimini üç kızı arasında böler, kızları artık ona ne kral ne baba muamelesi yaparlar, tek dostu dalkavuğudur. Babasına sahip çıkan tek kızı küçük olanıdır.

Mozart’ın babası olmasaydı acaba müzik tarihinin dehası Wolfgang Amadeus olabilir miydi? Ne kadar sıkı bir disiplinle yetiştirdi.

Bir zamanlar epey gündemde olan bir açık oturumun kitabı vardı.

Adı “Beş Romancı (Köy Romanını) Tartışıyor”. Hangi romancılar vardı?

- Fakir Baykurt

- Kemal Tahir

- Mahmut Makal

- Orhan Kemal

- Talip Apaydın

Tartışmalarda -eğer belleğim beni yanıltmıyorsa- baba meselesi konuşulurken şöyle bir söz geçmişti: Fransız romancı Honore de Balzac’ın “Goriot Baba”sının yanında bunun adı mı geçer, denilmişti, ironik bir gönderme.

“Goriot Baba” kızları için her fedakârlığı yapar ama mali vaziyeti bozulmaya başlayınca kızlarla görüşmeleri seyrekleşir.

Ünlü Rus yazarı Turgenyev’in “Babalar ve Oğullar”ında kuşaklar arası çatışmalar anlatılır. Eski ile yeni arasındaki anlaşmazlık.

Nobelli Alman yazar Heinrich Böll’ün savaş sonrası evlerine dönemeyen babaları, yalnız kadınları, çocukları anlattığı romanının adı “Babasız Evler” di.

Nobelli yazarımız Orhan Pamuk’un da Nobel töreni sırasında yaptığı konuşmanın başlığı “Babamın Bavulu” idi.

Konumuzun bir yönü de edebiyat alanında baba-oğul-kız ilişkileri.

Müzik ve tiyatro dünyasında baba meslekleri çocuklarında devam ediyor. Edebiyatta bu bağlantı çok az.

Bazı aile bağları edebiyatta gerçekleşiyor.

Üç kuşak yazar aile.

- Samih Rifat

- Oktay Rifat

- Samih Rifat (torun)

Diğer ikili şöyle:

- Ahmet Ağaoğlu

- Samet Ağaoğlu

Samih Rifat ailesi ile Ağaoğlu ailesi Ankara’da yaşadıkarı için ailece görüşürlermiş. Hatta Oktay Rifat ile Samet Ağaoğlu iyi arkadaşmış, yanılmıyorsam aynı okula gidiyorlarmış.

Bu bilgileri de Ahmet Muhip Dıranas’ın şiir kitabı yayınladığında, İş Bankası Yayınları’nı yöneten Ümit Yaşar’ın Kalyon Oteli’nde verdiği yemekte öğrendim.

Gene bir aile bağlantısı:

- Vüs’at O. Bener (amca)

- Hikmet Erhan Bener (baba)

- Yiğit Bener (oğul)

İki akademisyen:

- Cahit Tanyol -

- Tuğrul Tanyol (şair)

Yazar baba kız :

- Behçet Necatigil

- Ayşe Sarısayın

Babaları adına düzenlenen Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü yönetiyorlar. Bir yazarın kızı oğlu:

- Vedat Türkali

- Deniz Türkali

- Barış Pirhasan (gerçek soyadları)

Baba ünlü yazar, kızı ünlü bir müzisyen ve yazar:

- Sabahattin Ali

- Filiz Ali

Babası için kitap da yazdı.

- Metin Altıok:

- Zeynep Altıok Akatlı

Babalarının adını, yapıtlarını yaşatanlar:

- Orhan Kemal’in oğlu Işık Öğütçü

Babası adına bir ödülü de yönetiyor.

- Rıfat Ilgaz’ın oğlu Aydın Ilgaz.

Babasının kitaplarını yayınlıyor.

Baba imgesini eleştiren yazarlardan bir bölüm:

- Yusuf Atılgan

- Oğuz Atay. Onun “Tutunamayanlar” romanından yola çıkarak Nurdan Gürbilek bu babalar için şöyle diyor: “Az gelişmiş babalar”.

Ailenin yayınlarını sürdürenler:

Emrah Kısakürek (Necip Fazıl Kısakürek’in torunu) Kısakürek adına bir ödül de var.

Dedesinin kitaplarını yayınlıyor.

Babası Cemil Meriç’e kitap okudu, iyi bir akademisyen ve yazar oldu:

- Cemil Meriç

- Ümit Meriç

***

BU liste hiç kuşkusuz tam bir liste değil. Okuduklarım ve tanıdıklarım. Babalar Günü’nü de unutmayın, onların da günlerini kutlarım.