Almanaklar bir yılın aynasıdır
Yıl sonunda en çok ihtiyaç duyduğum kitaplar almanaklardır. Bundan ötürü Can Almanak’ı bu yıl da çıkar çıkmaz edinip, bir roman gibi okudum. Adı üstünde bir ‘Kültür Sanat Yıllığı’....
Kültür Sanat Yıllığı sözü tür coğrafyasının zenginliğini gösteriyor. Almanak çalışması ise zor, sorunlu bir uğraştır. Bu yüzden Yekta Kopan, Mehmet İren, Zeynep Miraç, Sibel Oral, Muhsin Akgün, Murat Kaspar, Begüm Bakırcı, Mustafa Çevikdoğan, Aylin Samancı, Mert Tokur’dan oluşan ekibin hakkını teslim etmemiz gerekir. Çünkü böyle zorlu bir işin üstesinden ustalıkla gelebilmişler. Almanak’ın hazırlanış felsefesini “Sanatın sesi hafızamızdan silinmesin” sözünün özetlediği kanaatindeyim.
Bazı kitapları sondan okumaya başlamalı, bu Almanak’ı da öyle okudum.
En son sayfa ‘Kaybettiklerimiz’ başlığını taşıyor. Sanatın, edebiyatın aramızdan ayrılan ustaları, emekçileri bu listede. Kimi ayların ne kadar zalim davrandığını hatırlıyorsunuz baktıkça! Kimi adlar için içerideki sayfalarda ayrıntıya inen yazılar var. Can Almanak’ı okuduğunuzda bir yılın olanlarını/olmayanlarını okuyup yılın anatomisini çıkarabilirsiniz.
Yılın panoramasında, parlak renklerden çok gri ve siyahlar santimetrekare olarak daha büyük bir alanı kaplıyor. Kültür sanat gündemini bile ülkenin bulunduğu politik ortamın şekillendirdiğini görüyorsunuz. Tutuklamalar, gözaltıları, kapatmalar...
Günlük okumalar, dinlemeler, seyirler unutulur, belleğin kaypaklığına uğrar. Oysa almanaklar kitaplığınızda yer aldığında, bir yılın ötesinde daha geniş bir zaman diliminde sanatın/edebiyatın toplumsal, siyasal tarihini de anabaşlıklarıyla anımsamış olursunuz.
Ferhan Şensoy’un ‘Ferhangi Şeyler’ oyununun 2000’inci kez sahnelenerek kırdığı rekorla başlıyor kitap. Sonra ödüller, festivaller, ulusal veya uluslararası sanat gündeminden önemli başlıklar sıralanıyor ay ay, hafta hafta, gün gün. Her ayın önemli bir başlığını bir kişi müstakil olarak kaleme almış.
Örneğin Murat Meriç Ergüder Yoldaş’ı, Melis Alphan Narmanlı Han’ı, Deniz Türkali babası Vedat Türkali’yi, Yaprak Özdemiroğlu yine babası Attila Özdemiroğlu’nu, Cem Sorguç Venedik Bienali ve Türkiye Pavyonu’nu, Rutkay Aziz Tarık Akan’ı kaleme almış.
Sergiler, verilen veya iptal edilen konserler, haftanın en önemli haberinin odağa alındığı sayfalarda gün gün diğer küçük ölçekli haberler, gelişmeler de atlanmadan aktarılıyor.
Yaz mevsimiyle ölüm haricindeki karanlık sayfalar başlıyor.
15 Temmuz Darbe Girişimi: ‘Halkın zaferi’ olarak verilmiş.
Sonra OHAL ve tutuklamalar, kapatılmalar...
Büyük tarihçi Halil İnalcık için söyledikleri söze katılmamak elde değil: “100 Yıllık Hayatını Tarihe Armağan Etti”.
İki sayfa. Yan yana iki fotoğraf: “Aslı Erdoğan - Necmiye Alpay Tutuklandılar!”
Sonraki sayfada, bu iki ismin tutuklanmasıyla ilgili bilgiyi okuyabilirsiniz. TÜYAP’ın onur konuğu seçilen felsefeci İoanna Kuçuradi de var, Erdal Öz Ödülü’nü alan Orhan Koçak da. 2016 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Bob Dylan da var, 75’inci yaşını kutlayan İdil Biret de, ‘Hazırım’ diyerek hayata veda eden Leonard Cohen de var, sanatta 50 yılı geride bırakan Zülfü Livaneli de.
Güleryüzlü bir fotoğraf ve altında insanın canını sıkan bir cümle: Edebiyatın Emekçisi Tutuklu: “Turhan Abisiz Kitap Fuarı olur mu?”
Gerçekten bu seneki fuarın en büyük eksiği Turhan Günay’dı!
Geride kalan bir yılda kültür ve sanatın tüm olaylarını, kültür ve sanatı etkileyen tüm hadiselerle beraber aktaran bir almanak. Aslında bir ‘hafıza kitabı’ bu!
Nerelerden geçtiğimizi unutmamamız için!
Can Almanak
Kolektif
Can Yayınları
288 sayfa, 30 sayfa
