15 yaşında ne yapıyordunuz

Günışığı Kitaplığı, kuruluşunun 15. yılında şirin bir derleme yapmış. Antoloji de diyebilirsiniz adına.
31 yazar 15 yaşlarını yazmışlar.
Bu tür kitapların bir özelliği vardır. Yazarların çocukluklarında ya da ilk gençliklerindeki notlar, izdüşümler, ileride yazdıkları kitapların yorumunda yararlı olabilir.
‘15’ kitabında hangi yazarlar var?
Ahmet Büke, Behçet Çelik, Celil Oker, Cemil Kavukçu, Elif Şafak, Enver Ercan, Esmahan Aykol, Faruk Duman, Gaye Boralıoğlu, Hakan Günday, Hatice Meryem, Kadri Öztopçu, Karin Karakaşlı, Leyla Ruhan Okyay, Mahir Öztaş, Mine Söğüt, Murat Gülsoy, Murathan Mungan, Müge İplikçi, Necati Güngör, Necati Tosuner, Nihat Ziyalan, Onur Caymaz, Osman Şahin, Oya Baydar, Özcan Karabulut, Selim İleri, Sema Kaygusuz, Semih Gümüş, Turgay Fişekçi, Yekta Kopan.

YALNIZLIĞIN KEŞFİ

Murathan Mungan, ‘Mendilim Köşe Köşe...’ yazısında henüz bir çocukken yalnızlığı keşfettiğini yazıyor:
“O zaman da farkındaydım: Bu oyunu oynarken diğer çocuklar kadar şen ve kaygısız değildim ben. Sonradan öğrendiğim kavramlarla terimlendirecek olursam, saf değiştirme ve güçler dengesi üzerine kurulu bu oyunun doğasında, hoşuma gitmeyen, hatta içimi acıtan ama ne olduğunu bilmediğim, adını koyamadığım tuhaf bir şey vardı. Diğer çocuklardan farklı olduğunuzu anladığınız böyle anlarda, insan önce kendi içinde dışlanmış hisseder kendini. Onu diğerlerinden ayıran bir şeyin varlığını keşfetmek, bir yanıyla yalnızlığın keşfi anlamı da taşır. Bazı çocukların büyürken en çok keşfettikleri şey yalnızlığın çeşitleridir aslında.”
Oya Baydar; yakın kız arkadaşıyla paylaştığı özel duygularından dem vuruyor, ‘Showroom’da Kaybolmuş On Beş Yaşımız’da:
“Hangi filmdeydi James Dean’in üstü açık kırmızı bir arabayı uçuruma sürdüğü sahne? Ne çok ağlamıştık James Dean o intihar gibi kazada öldüğünde. İntiharı konuşmuştuk; kolay gelmişti, el ele ölüme atlamayı düşünmüştük. James Dean öldüğü için değil, o günlerde ikimiz de aynı delikanlıya âşık olduğumuz ama birbirimizi, rakip olamayacak kadar çok sevdiğimiz için.”

KURŞUN VIZILTILARI

Selim İleri ise babasının, belki de bir kuşağın yaşadıkları üzerinden kendi on beş yaşını anlatıyor:
“Öylece birkaç gün daha gitti fabrikaya babam. Fabrikanın sahibi, babam gibi greve katılmayan birkaç işçiyi çağırmış; “Sizleri korurum, sakın sendikaya yazılmayın, grev mrev nenize sizin” demiş. Babamın cebine, kapıdan çıkarken bir başka adam, bir beş yüzlük sıkıştırmış. Önce şaşırmış babam; tam o sıra, pencereden görmüş, böyle büyük büyük arabalar, sonra ortalığı silah sesleri, kurşun vızıltıları sarmış. Düşünmüş babam; ne kendi babası, ne büyükbabası, kendi kendilerinin efendisi olduklarında kurşun vızıltısına gönül indirmeyi akıllarına getirmemişler.”
Müren Beykan tarafından yayına hazırlanan kitapta yer alan öykü, anı ve şiirlerin ortak paydası, 15 sayısının neden olduğu çağrışımlar, ilkgençlik halleri.
Bu kitaptaki yazıları okuduktan sonra, siz de o yaşlarınızı düşünebilirsiniz.
Yazıyı Turgay Fişekçi’nin kitapta yer alan Uçan Bisiklet şiiriyle noktalayacağım:
Ben tazecik bir çocuk
Kanatlarım henüz yeşermiş
Dudaklarım üzümlü kek rengi.
Gülümsedi bisiklet, görünce şaşkın halimi
Tuttu kolumdan
Göğü işaret etti:
“Güneş burada durur” dedi,
“Ve bulutlar onun hayalleriyle doludur.”
(15, Haz. Müren Beykan, Günışığı Kitaplığı)

DOĞAN HIZLAN’IN SEÇTİKLERİ

Bilim Ansiklopedisi / Remzi Kitabevi
José Saramago / Kabil / Kırmızı Kedi Yayınları
Alain Badiou / Yüzyıl / Sel Yayıncılık
Karol Modzelewski / Barbarların Avrupa’sı / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Onat Kutlar / Bahar İsyancıdır / YKY