1 liralık kitap dönemi bitti mi

Ulaşamadığım kitaplara oralarda rastlarım. Kimi zaman da yıllar öncesinin kitapları, dizileri karşıma çıkar. Geçmişle bugünü mukayese eder, yayıncılık üzerine saptamalarda bulunurum.

Eskiden kitapçılarda seçtiğiniz kitabı alır, parasını öder çıkardınız. İçeride kitaplar arasında bir gezinti yapamazdınız.

Cağaloğlu’ndaki Ankara Yokuşu’ndan aşağıya doğru inerken, sağlı sollu birkaç yeri anımsarım. Remzi Kitabevi, İnkılap Kitabevi, Kanaat Kitabevi, Maarif Kütüphanesi, Hilmi Kitabevi, Üniversite Kitabevi ve diğerleri... Unuttuklarımı bağışlayın. Şimdi tek bir merkezde değil şehrin farklı noktalarında zincir kitap mağazaları, kitap satış mekânları var. Neredeyse hepsinde oturup bir kahve içebiliyorsunuz.

Vişnezade’deki kafe bölümü de olan Minoa Kitabevi’ne gittim. Elbet yeni kitapları taradıktan sonra, iki raf halindeki 2. el kitaplara gözüm takıldı.

Birçok kitap benim okur anılarım içinde yer aldı. Raflar arasında dolaşırken şunu düşündüm: Eskinin büyük ilgi gören bazı dizilerini yeniden canlandırmak mümkün mü?

Baha Dürder’in ‘Şairler, Edipler, Muharrirler’ kitabıydı ilk gözüme takılan. Dürder tanınmış bir Türkçe/edebiyat hocasıydı. Eski kuşaklar, onun Haydar Ediskin’le yazdığı kitabı anımsayacaklardır. 7. baskısı yapılan kitabın basım tarihi 1967. Kitap değil betik sözcüğü kullanılıyor.

Remzi Kitabevi’nin o dizisi Edebiyat Kütüphanesi adını taşıyordu: Seri, Mustafa Nihat Özön tarafından tertip edilmiş.

Neler var bu dizide: Şinasi - Şair Evlenmesi, Âli Bey - Ayyar Hamza, Ahmet Vefik Paşa - Zoraki Tabip.

Bugün bu kitapları arayan bulabilir mi? Edebiyat öğrencileri dışında birileri okuyor mu? Bir araştırma konusu.

Bugünün çok tanınmış yazarları kitabın “ekler” bölümünde yer alıyor, sadece isim olarak... Bu tür toplu bilgiler içeren kitaplara bugün gereksinim duymuyor muyuz? Ben aksini iddia edip gerektiği kanısındayım.

Kısa-özlü, iyi hazırlanmış bir Türk klasikleri dizisi bugün de okur bulur. Birçok yayınevinin yeni baskı klasik yayınlarını bugün de görüyoruz.
Vaktiyle 1 lira fiyatla satılan kitapların sayfa düzeni şöyleydi:

Türk Klasikleri / Nedim Hayatı - Sanatı - Şiirleri.

Kitabı Hazırlayan: Nevzat Yesirgil.

Bu imza Cevdet Kudret’in takma adıydı. Elimdeki nüsha 6. basım, ilk baskısı 1952’de yapılmış. O kitabı okuduğunuzda, Nedim’in hayatını, şiirlerini öğreniyor, özet ama temel bir bilgi ediniyorsunuz.

Bu tür öğretici kitaplarda Cevdet Kudret adı, çok saygın ve güvenilir bir addı. Abdurrahman Nisari takma adıyla yazdığı lise edebiyat kitapları ise siyasi gerekçelerle okutulmamıştı. Birçok açıdan çok hatalı ve tartışmalı bir karardı.

Bulduğum ikinci kitap da Naima.

Asaf Halet Çelebi hazırlamış. Şanssız bir kitap, daha sayfaları bile açılmamış.

Bizim kuşak, ilk bilgileri o kitaplardan aldı, başka kitaplarla geliştirdi.

Bâki Hoca’nın (Abdülbâki Gölpınarlı) bu dizide çıkan kitapları yeniden Kapı Yayınları arasında çıkıyor.

O dizideki diğer kitapların, öğretici işlevini bugün de sürdüreceği inancındayım. Hiç kuşkusuz sadece kişiler değil, akımlar üzerine de hazırlanmalı.

***

O DÖNEMİN kitaplarıyla bugünü karşılaştırdığınızda elbette değişen okur ve yazar kuşağı farkını dikkate alacaksınız. Ancak yine de bu dizilerin yenilenip güncellenmesi gerektiğine inanıyorum.