Salgın kontrol noktasına ulaştık, 'Şimdi ne yapmalıyız?'

Türkiye’de salgın başladığından bu yana günlük iyileşen sayısı, günlük vaka sayısını önceki gün ilk kez geçti. Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ile Hürriyet Bilim Kurulu’nda yer alan Prof. Dr. İsmail Balık’ kendilerine 'Ne zaman normal hayatımıza döneceğiz" diye sorduğumda dikkat çektikleri ‘salgın kontrol noktası’na ilk kez ulaşmış olduk. Yeni tablo üzerinden iki bilim insanına ayn soruyu yönelttim. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de salgın kontrol noktasına beklenenden daha kısa sürede ulaşıldığını belirtti ancak uyardı: “Çok hızlı o noktaya varmışsanız, bu durumun bir süre devam edip etmediğini görmeniz lazım. Eğer acele eder ve bir günlük veriyle bazı şeyleri yapmaya kalkarsak yanılırız. Salgın kontrol noktasına geldik ama burada duruyor muyuz, bu durumu devam ettirebiliyor muyuz bunu bir hafta gözlemlemek lazım.” Bir haftalık gözlemin ardından bazı tedbirlerin yeniden gözden geçirilebileceğine dikkat çeken Ceyhan şöyle devam etti:

BU NOKTADA DURMAK ÖNEMLİ

Ben bu salgını kontrol edebiliyorum demek için ulaşmanız gereken nokta burası. Günlük iyileşen vaka sayısının, günlük yeni vaka sayısının üzerinde olması, sağlık sistemi ve ekonomi açısından oldukça önemli. Bu noktaya biraz daha uzun bir sürede ulaşabiliriz diye hesaplıyorduk. Beklediğimizden daha kısa sürede gerçekleşti. Bu noktaya gelmek değil, şimdi bu noktada durmak önemli olan. Bir hafta sonra bu durumu devam ettirebildiğimizi gözlemlersek, oturup, artık hangi tedbirleri hangi önlemleri hangi hızla kaldıracağız gibi konuları konuşabiliriz.
MÜCADELEDE BİRİNCİ KRİTER SABIR

Japonya örneği var. Tam o noktayı geçti, tedbirleri gevşetti ve yeniden ayrıştı. Günlük vaka sayıları arttı, iyileşen vaka sayısı düştü. Bunun sonunda sıkı yönetim ilan etmek zorunda kaldı. Salgın kontrolünde birinci kriter sabırdır. Sabretmeden bazı şeyleri erken yaparsanız, ondan sonra ödetir. Bu bir savaş. Karşıda düşman duruyor hâlâ, sadece yavaş ateş etmeye başladı. Ama biz şimdi siperleri terk edip çıkarsak ortaya, kayıp büyük olur. Bir adım atıp bakacağız, virüs nasıl adım atıyor. Hep böyle kontrollü gitmek zorundayız.
65 YAŞ ÖNCELİK OLABİLİR

Bazı konuların kararını devlet verecek. Hangi önlemi nasıl gevşetecek göreceğiz. Kontrol noktasını geçmeden bunları konuşamazsınız. Gözlemlere devam edip emin olduktan sonra konuşulur. Çok uzun değil bir hafta süre. Ondan sonra devlet karar verecek. Bu kararların bir kısmını sosyal ihtiyaçlar belirleyecek. 65 yaş üstünün uzun süre evde durması bazı sağlık problemlerine de yol açabilir. O yüzden onları belki önceliklendirebilirler. Ekonomik olarak da önelikler var. Bazıları daha çok, bazıları daha az riskli.”

SIFIR OLANA KADAR TEDBİRLERE DEVAM

İsmail Balık'ın cevabı ise şu şekilde oldu: “Salgın seyrindeki önemli eşiklerden olarak görebileceğimiz durumlardan biri, ilk defa gerçekleşti. Günlük iyileşen vaka sayısı, yeni tanı koyulan vaka sayısını geçti. Eğer bu tablo birkaç gün daha bu şekilde devam ederse, o takdirde salgın eğrisinin aşağı yöne çevrildiğini gösterir. Ama günlük yeni vaka sayısı özellikle sıfır olana kadar tedbirlere devam etmek gerekir. Ülke çapında arka arkaya en az 10 gün vaka görülmemesi durumunda birçok kısıtlama kaldırılacaktır ama korona sonrasında da bazı alışkanlıklarımızı devam ettirmememiz, artık mutlaka yararlı olacaktır. Sosyal mesafeyi koruma; kucaklaşma, öpüşme, tokalaşma geleneklerini artık tamamen terk etme gibi. Tam rahatlama hissedebilmek için ise ya çok etkili bir aşının bulunması ya virüsün mutasyon geçirerek bulaşma özelliğini kaybetmesi ya da dünya nüfusunun yarısından fazlasının hastalığı geçirip bağışık olması gerekir.”