Tütün üreticisinin iki derdi var

Ama tütün endüstrisinin İzmir ve Ege ekonomisinde çok önemli bir yeri olduğunu da unutmuyorum.
Gazetecilik hayatım boyunca tütün üreticileriyle ilgili sayısız haber yaptım, sayfalarımızda yer verdik.
Tütün bu bölgenin vazgeçilmez ürünlerinden biridir.
Sektörün son iki yıldır büyüyen iki önemli derdi var.
Birincisi görünmez kod bedelinde yaşanan dokuz kat artış ihracatı sıkıntıya sokuyor.
Sigara ihracatı 2020 yılında 431 milyon, 2021 yılında ise 341 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın yüzde 21 azalmasında da bu konu var. Türkiye’de üretilen sigaraların yasa dışı yollarla ülkeye geri sokulmasını önlemek amacıyla kullanılan özel kod bedelindeki artışların etkili olduğu konuşuluyor.
2015 yılında Türkiye’de ihraç edilmek üzere üretilen tütün mamulleri de ürün izleme sistemine alındı ve bu ürünlerde ihraç ürün kod uygulamasına geçildi.
2019 yılı sonunda yapılması planlanan Bandrollü Ürün İzleme Sisteminin Kurulması ihalesi iptal edildi; bandrol üretim ve uygulama sorumluluğu 2020 yılının başında Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’ne verildi. Darphane bu sorumluluğunu tebliğ çerçevesinde belirlenen yetkili firmaya devretti. Darphane de ihraç kod satış fiyatını yüzde 300 oranında artırdı; sonra yüzde 75’lik, 2022 Ocak’ta 79.9 artış da eklenince ihracat kodu 9 katı bedelle satılmaya başlandı. Yıl sonunda da yüzde 90’lık bir artış daha olabilir.
2023 yılı için ihracat kod bedelinin maliyetinin 200 milyon lirayı aşması bekleniyor.
Tabii rakamlara boğmak istemiyorum.
Ama bu maliyet artışı rekabet avantajını olumsuz etkiliyor.
Bu durum üreticilerin üretimlerini başka ülkelere kaydırmasıyla sonuçlanıyor.
En başta söyledim, tekrar edeyim.
Sigara hiç kullanmamış biri olarak rahat yazıyorum.
Ekonomide bir kayıp varsa, rekabeti zorluyorsa; ihraç edilecek ürünlere uygulanacak kod ücretlerinin yeniden gözden geçirilmesini sektör talep ediyor.
Aslında Ticaret Bakanı Muş’a bu talepleri içeren mektuplar gönderilmiş.
Bakan Muş’un konuyu çok iyi bildiğini ve adım atacağını tahmin ediyorum.

Kayıp var önlemek gerekir

ARADA görüyorum.
Özellikle gençler yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün kullanıyorlar.
Keşke hiç içmeseler, sigara kullanmasalar.
Ama kullanıyorlar.
Tütün Sanayicileri Derneği bunun piyasayı bozduğunu, vergi kaybına yol açtığını söylüyor.
Yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün satışının toplam pazara oranı şu anda yüzde 20’lerde seyrediyor. Birçok denetim olmasına rağmen bu kaçak ne yazık ki devam ediyor.
Sadece geçen yıl devlet, yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün nedeniyle 20 milyar TL’lik vergi kaybına uğradı.
Bir şey daha oldu.
Son dönemde fiyatlarda yaşanan artış sonucunda, sarmalık kıyılmış tütün boş makaronlara doldurulmak suretiyle sigaraya dönüştürülerek yasa dışı yollarla satılmaya başlandı.
Yasalara göre yerel üreticilerin kendi tüketim ve ihtiyaçları için 50 kilograma kadar tütün üretim olanağı bulunuyor.
Ancak bu tütünlerin ticari amaçla satılması ya da makarona doldurularak sigara şeklinde satılması yasak.
Anlaşılan mevcut düzenlemeler yasa dışı kıyılmış tütün ticaretini engellemek konusunda yeterli olmuyor.
Bence bu kaybı önlemek gerekir.

Demokrasiyle taçlandırmak

SİYASETİN tonunu hep eleştiriyoruz.
Ama sanmayın bu eleştiriler sadece Türkiye’de yapılıyor.
İtalya seçimlerini herkes gibi ben de takip ettim.
Geçtiğimiz aylarda Fransa’da da seçimler yapıldı.
Aman Allahım; ne suçlamalar, ne ithamlar, ne konuşmalar...
Siyaset belki de böyle yapılıyor.
Ya da siyaset her yerde aynı yapılıyor.
Önemli olan ve benim dikkat ettiğim detaylar şunlar...
Seçim dönemleri bittikten sonra herkes hizmet odaklı olmalı.
Çünkü siyaset dışında bir hayat da var.
Ve bunu taçlandıracak demokrasiden, hoşgörüden başka bir şey değil.

Z kuşağına nasıl mesaj verecekler

ŞU da dikkatimi çekiyor.
Avrupa’daki son seçimlerde adaylar, partiler dijital olanakları kullanmaya başladı.
Dijital dünyada kampanyalar, Meta eko sisteminde propagandalar ilginçti.
Fransa’da Macron Z kuşağına bu yöntemlerle mesajlarını verdi.
Türkiye seçimlere gidiyor.
Haziran 2023’e giderken en çok bu ayrıntıya bakacağım.
Bakalım hangi parti nasıl oy isteyecek ve hangi yöntemlerle isteyecek.