TÜPRAŞ ihalesi ile ilgili bazı bilgiler

Yetkililer; görüşmede Türkiye’de yanlış veya eksik anlaşılan bilgileri düzeltmek istediklerini beyan ettiler.

Bir türlü becerilemeyen özelleştirme işlemlerinin Türkiye’de hukuki boyutundan çok ideolojik boyutunun öne çıktığına inanan bir kişi olarak verdikleri bilgileri aynen naklediyorum.

* * *

1) İhaleye Zorlu Holding ile oluşturduğu konsorsiyumla katılan ve Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Tataristan Başbakanı’nın yaptığı Taftnet Petrol Şirketi, Rusya’nın en eski ve 6. büyük petrol şirketi imiş. Tataristan merkezli şirket bugüne dek 3 milyar ton ham petrol üretimi yapmış. 1 milyar ton rezervi ve 24 milyon ton yıllık imalatı varmış.

2) Taftnet’in yüzde 31’i Tataristan Hükümeti’ne, yüzde 8’i çalışanlara, yüzde 18’i yabancılara (New York ve Frankfurt borsalarında işlem görüyor) ve yüzde 43’ü Rus halkına ait.

3) Taftnet, Rus şirketi olduğu için yapacağı yurtdışı ödemelerde Rus Merkez Bankası’ndan izin almak zorunda olacağından; ihale sırasında zorunlu ödemeleri anında yapabilmek (örneğin 30 milyon dolarlık teminat mektubunu anında vermek) amacı ile gerekli izinler alınarak ihaleye Taftnet’e bağlı Efromov Kautchuk Gmbh şirketi katılmış.

4) Kimilerinin posta kutusu, hatta kara para aklama şirketi olduğunu iddia ettiği Taftnet’in dış pazarlama şirketi olarak görev yapan Efromov, Alman yasalarına göre kurulmuş, Almanya merkezli, 12 yıllık bir şirket. 2003 cirosu 1.5 milyar dolar. Şayet TÜPRAŞ’ı devralırsa; Türk, Rus ve Alman hükümetlerinden alınan izinler çerçevesinde şirketi Taftnet’e devredecek.

5) TÜPRAŞ ihalesi için 10 adet uluslararası ve yerli petrol şirketleri ve yerli holding şartname almışlar, ihaleye ise sadece iki şirket (Taftnet ve Çukurova) katılmış.

6) 24 Ekim 2003’teki ilk basamakta Taftnet 600 milyon dolar önermiş. İhaleden evvelki son gün olan 12 Ocak 2004’te teklifini 1 milyar 10 milyon dolara çıkarmış. 13 Ocak’taki ihale gününde ise 1 milyar 300 milyon dolarlık teklif vermiş.

7) Taftnet’in hukukçuları, ihalede hiçbir hukuki hata olmadığı konusunda ısrarlı imişler.

* * *

8) TÜPRAŞ’ta 5 bin kişi çalışıyormuş. Giydirilmiş maliyeti işçi başına yıllık 40 bin dolar imiş! Bu rakam Türk sanayi sektörünün işçi maliyetlerinin çok üzerinde. Türkiye’de yabancı sanayi şirketlerinin dahi ortalama giydirilmiş yıllık ücretleri 5 bin-6 bin dolar civarında.

Özelleştirme karşıtı tavırda kilit nokta burası!

9) Türkiye Cumhuriyeti’nin elinde altın hisse süresiz kalacağı için ihaleden sonra devlet istediği anda yönetime el koyabilir.

* * *

Yeni Petrol Kanunu’na göre 1 Ocak 2005’ten itibaren dağıtım şirketlerinin sattıkları petrolün yüzde 60’ını TÜPRAŞ’tan alma mecburiyetleri ortadan kalkıyor. Açıkçası yılbaşından itibaren TÜPRAŞ’ın imtiyazlı tekeli yok oluyor.

Bu tarihten itibaren bir kamu şirketi olarak TÜPRAŞ’ın satış değerinin hangi seviyelere düşeceğini merak ediyorum.

* * *

Kendi kişisel çıkarlarını korumak amacı ile ihalelere engel olan ve bu şirketlerin milyarlarca dolar değer kaybına neden olan insanlardan ne zaman hesap sorulmaya başlanacak?