Kasım, “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı”

Kanser, beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanı sıra, maddi ve manevi yönden uzun süreli mücadele gerektiren bir hastalık. Dünyada her yıl yaklaşık 18-20 milyon kişinin yakalandığı ve 10 milyona yakın kişinin ölümüne neden olan bu hastalık; yaş, cinsiyet, dil, din, ırk ayrımı yapmaksızın tüm insanları etkiliyor. Kanserde benzer seyir devam ettiği takdirde, 2040 yılında yaklaşık 30 milyon yeni vakanın ortaya çıkması bekleniyor. 

Günümüz dünyasında en sık görülen kanser türlerinin başında akciğer kanseri geliyor. Bu nedenle, Kasım ayı tüm dünyada “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı” olarak kabul ediliyor. 

Kansere bağlı ölümler içerisinde akciğer kanseri yılda 1,69 milyon kayıp ile tüm dünyada ilk sırada yer alıyor. Akciğer kanseri, tüm kanser ölümlerinin % 25’ini oluşturuyor. En önemli risk faktörü olan tütün kullanımı dünya çapındaki kanser ölümlerinin % 22’sinden, akciğer kanserinden kaynaklı ölümlerin ise % 71’inden sorumlu.  

Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı akciğer kanserine yol açan en önemli neden. Verilere göre akciğer kanseri hastalarının sadece % 10’undan azı hayatında hiç sigara içmemiş kişilerden oluşuyor. Yapılan çalışmalar ülkemizde görülen akciğer kanserinin

% 90’ının sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıktığını gösteriyor. Bir kez akciğer kanseri olan kişinin tekrar ikinci akciğer kanseri olma riski, hiç kanser olmamış kişiye oranla daha fazla. Akciğer kanseri tanısı konduktan sonra sigara içmeyi bırakmak, ikinci bir akciğer kanserinin gelişmesini önleyebiliyor. Ağır sigara içen bir kişide risk % 30’lara çıkarken, hiç sigara içmeyen bir kişinin akciğer kanserine yakalanma riski % 1’den daha düşük kalıyor. 

Mevcut çalışmalar dünya genelinde erkekler arasında en sık görülen kanser türünün akciğer kanseri olduğunu gösteriyor. Kadınlar arasında ise akciğer kanseri üçüncü sırada yer alıyor ve önemini koruyor.  

Akciğer kanseri, yapısal olarak normal akciğer dokusundan olan hücrelerin ihtiyaç ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasından kaynaklanıyor. Oluşan kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyüyor, daha ileriki aşamalarda ise çevre dokulara veya dolaşım yoluyla daha uzak bölgelere yayılarak (karaciğer, kemik, beyin vb. gibi) tahribata yol açıyor. Bu yayılmaya metastaz adı veriliyor.  

Akciğer kanserinin neden olduğu doku ve şikayetlerin oluşumu birkaç yıl alıyor ve hastalık ileri evreye gelinceye kadar fark edilmeyebiliyor. Akciğer tanısı alan hastalarda belirtiler tümörün akciğer içindeki yerleşimine, büyüklüğüne, yayılma yerine ve yayılma derecesine bağlı olarak çeşitlilik gösteriyor.  

Tümörün kendisine ve göğüs içi yayılımına bağlı olarak görülen en sık belirtiler: 

* Geçmeyen veya giderek kötüleşen öksürük

* Öksürürken kan veya kanlı balgam çıkarmak

* Derin nefes alırken, öksürürken veya gülerken kötüleşen göğüs ağrısı

* İştahsızlık, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı

* Ses kısıklığı

* Nefes darlığı

* Sürekli tekrarlayan veya geçmeyen bronşit veya zatürre gibi akciğer enfeksiyonu 

Akciğer kanseri için erken tanı çok önemli. Akciğer kanserinin erken teşhis edilmesi hem tedavide başarı şansını artırıyor hem de ölüm oranlarını düşürüyor. Erken tanı için; bireylerin belirtiler konusunda duyarlı olmaları, bazı belirtilerin ortaya çıkması durumunda hemen hekime başvurmaları gerekiyor. Ancak akciğer kanserine neden olan tütün ve diğer kanserojen maddelerden (asbest, radon gazı, yüksek düzeyde hava kirliliği, kömür ve petrol ürünleri gibi kimyasallar) uzak durulması çok daha büyük bir önem arz ediyor.  

Daha önceki yazılarımda da dile getirmiş olduğum gibi, Sevgili eşim Özer Yelçe’ yi kanser nedeniyle kaybettim. Hastalık teşhis edildiğinde, akciğerde başlayan kanser metastaz sonucu kemiklere yayılmış durumdaydı. Bu yüzden yapılan tedaviler işe yaramadı ve kendisini dört buçuk ay gibi çok kısa bir süre içinde kaybettik. Bana sorarsanız hastalığın nedeni kesinlikle sigara idi. Zira günde iki paket sigara içiyordu benim biricik eşim. Ne yaptıysam da vazgeçirememiştim onu bu bağımlılıktan.  

Oysa ki akciğer kanseri önlenebilir bir hastalık. En önemli nedeni de tütün ve tütün ürünleri… Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Derlen Özgeç’ in de dediği gibi; “Sigarayı bırakın, hayatınızı bırakmayın!” 

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz günler dileğiyle…