Eylül, dünya genelinde, “Prostat Kanseri Farkındalık Ayı”

Koç Üniversitesi Hastanesi Medikal Onkoloji Bölümü’ nün faaliyet alanı kanser hastalıklarının tanısı, tedavisi, önlenmesi, destek tedavisi ve kanserle ilişkili her türlü klinik durumu kapsıyor. Bölümde tüm kanser türlerinin hem tanısı hem de tedavisini ilgilendiren kararlar, disiplinlerin ortak katılımıyla yapılan haftalık toplantılarda veriliyor.

Eylül ayı dünya genelinde “Prostat Kanseri Farkındalık Ayı” olarak kabul ediliyor. Bu ay prostat kanseri ile ilgili farkındalığı artırmak ve erken teşhisin önemine dikkat çekmek amacıyla önemli bir fırsat sunuyor bizlere.

Prostat erkek üreme sisteminde önemli bir parça. İdrar torbasının altında, makatın önünde, ortalama ceviz büyüklüğündeki bir salgı bezi olarak tanımlanıyor. Bu salgı bezinin tam merkezinden “üretra” adında bir idrar kanalı geçiyor. Prostat bezinin normal sayılan ölçüsü 20 gram. Ancak boyutunun artması kanser belirtisi olarak tanımlanmıyor.

Prostat kanserine, genel olarak, prostatın dış kabuğunda başlayan ve zamanla yayılım gösteren kötü huylu tümörler neden oluyor. Vücuttaki doku hücreleri genellikle kendilerini belirli bir kontrol mekanizması içerisinde yenileme eğiliminde olduklarından, hasar gören dokular tamir ediliyor. Kontrol dışında kalan ve sürekli olarak çoğalan hücreler “tümör” adı verilen hücre gruplarını oluşturuyor.

Prostat tümörlerinin bir kısmı bulundukları bölge içerisinde kalıyor ve diğer organlara yayılmıyor. Yayılım göstermeyen tümörlere “iyi huylu tümör”, yayılım gösteren tümörlere ise “kötü huylu tümör” adı veriliyor. Kötü huylu tümörler de prostat kanserine neden oluyor.

Prostat kanseri belirtileri birçok kişide farklı semptomlara sebep olabiliyor. Ya da bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebiliyor. Genel olarak rastlanan belirtiler şu şekilde sıralanıyor:

• İdrar esnasında ağrı ve yanma
• İdrara başlama zorluğu
• Geceleri sık sık idrara çıkma
• Kesintili idrar akışı
• İdrarda ya da menide görülen kan
• Mesanenin tamamını boşaltmada sorun
• Ağrılı boşalma

Tüm bunların yanı sıra, bu semptomların prostat kanseri dışında farklı hastalıklardan da kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. Yani prostat kanseri tanısı, mutlaka, uzman bir doktor tarafından konulmalıdır.

Evrelere ayrılması sayesinde prostat kanserinin yayılma derecesi tespit edilebiliyor ve bu şekilde hastalığın tedavisinde izlenecek yöntem belirleniyor. 

1. Evre:Prostat kanserinin ilk evresinde hastalık henüz tespit edilmemiş olabilir ve kötü huylu tümör hücreleri yalnızca prostat bezindedir.
2. Evre:Bu evre tümör hücrelerinin çoğaldığı, fakat hâlâ prostat bezinden dışarıya yayılım göstermediği evredir.
3. Evre: Kötü huylu tümörlerin prostat dışına yayılım gösterdiği, ancak lenf bezlerinde yayılmanın gerçekleşmediği evredir.
4. Evre: Bu evre, kanserli hücrelerin prostat bezinin dışına çıkarak kas dokularına, lenf bezlerine ve diğer komşu organlara yayıldığı evre olarak tanımlanır.

Prostat kanserinin nedeni tam olarak bilinmiyor. Bu kanser hücreleri çevre dokulara ve zaman geçtikçe uzak organlara da yayılabiliyor. Tam olarak neyin sebep olduğunun belirlenemediği prostat kanserinde, birçok farklı durum hastalığın gelişme riskini artırabiliyor. Prostat kanseri risk faktörlerine gelince:

• Yaş: yaşlandıkça hastalığın görülme riski ortak, vakalar genellikle elli yaş üzeri erkeklerde görülüyor.
• Genetik aktarım: Altmış yaşından önce prostat kanseri görülen aile bireylerine sahip olmak hastalığın gelişme riskini artırabiliyor.
• Etnik grup: Yapılan araştırmalar sonucunda, siyahi erkeklerde prostat kanserine daha sık rastlandığı görülüyor.
• Fazla kilo: Yapılan çalışmalar, obezitenin prostat kanserinin daha hızlı büyüyen türlerine yakalanma riskini artırdığını gösteriyor.

Dünya genelinde erkeklerde en sık görülen kanser türlerinden biri olan prostat kanseri, her yıl milyonlarca erkeği etkiliyor. Ülkemizdeki erkeklerde akciğer kanserinden sonra ikinci sıklıkta görülen bu kanser türü; genellikle, yavaş ilerleyen bir hastalık. Ancak erken teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Prostat kanseri erken evrede teşhis edildiğinde ise tedavi şansı çok yüksek. Bu nedenle elli yaşından itibaren yılda bir kez prostat muayenesi ve PSA testi yaptırılması gerekiyor. Ailede prostat kanseri öyküsü bulunan erkeklerde ise bu kontrollerin başlama yaşı kırk-kırk beş yaşlarına iniyor. Özellikle geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı. idrar yapma zorluğu, idrarı başlatma ve durdurmada güçlük, zayıf ve kesintili idrar yapma, idrar yaparken yanma ve ağrı gibi belirtiler prostat kanserinin habercisi olabilir.

Türk Kanser Derneği Başkanı Burak Duruman; “Prostat kanseriyle ilgili bilgi sahibi olmak, erken teşhis için düzenli kontroller yaptırmak ve sevdiklerinizi bu konuda bilinçlendirmek, bu mücadelenin en önemli adımlarıdır. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!” diyerek, herkese prostat kanseri farkındalığı için bir adım atma çağrısında bulunuyor.

Türk Kanser Derneği prostat kanseri hakkında yaptığı bilgilendirmeleri ve farkındalık çağrılarını daha geniş kitlelere ulaştırabilmek için ay boyunca belediyelerde, iş yerlerinde, üniversitelerde eğitimler düzenliyor. Rent Go’ nun da ulaşım sponsorluğunu üstlendiği bu eğitimlerde, prostat kanseri ile ilgili bilgilendirmeler yapılıyor. Aynı zamanda, Dernek prostat kanseri ile mücadele için ücretsiz tarama hizmeti sunuyor. Bu hizmetten faydalanmak için 0212 238 30 30 numaralı telefondan derneğe ulaşabilirsiniz.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…

Not: Bu yazıdaki tıbbî bilgiler için Koç Üniversitesi Hastanesi web sitesinden yararlandım.