Mortgage krizi ve finans şokundan sonra da aynı hızda devam ederler mi bilmiyorum ama, Amerikalı kuş gözlemcileri yılda 32 milyar dolar harcıyormuş. Kuzey Amerika sınırları dahilinde. Ancak yeryüzüne dağılma eğilimleri mevcut. Son zamanlarda Asya’ya uzanmaya başlamışlar. Malezya, Endonezya, Singapur, Hindistan... Çünkü bu ülkeler kuş gözlemi turizmini hızlı bir şekilde geliştiriyorlar. 50 kadar ülke görüp kuş gözlem listesine 8 bin türü not düşmeye azmetmiş her gözlemcinin buralara da mutlaka uğraması gerekiyor. Yeryüzündeki yaklaşık 10 bin kuş türünün 450’si
Türkiye’de yaşıyor. Zengin bir yelpaze yani. Avrupa’nın tamamında o kadar tür ancak var. Peki Amerikalılar, neden Türkiye’ye de kuş gözlemeye gelmesin?
Uçak gözlemcilerini hiç anlamıyorum ama, kuş gözlemcilerine bayılıyorum. Dünyanın en sakin ve huzurlu insanları olduklarını düşünüyorum. Ve tabii paralı da...
Memleketin öfke ikliminden kurtulmak için ben de kuş gözlemek istiyorum.
Wall Street Journal’daki habere göre 46 milyon Amerikalının kuş gözleme hobisi var. 2001 yılı rakamları, bu iş için bir yılda 32 milyar dolar harcadıklarını ve 860 bin kişiye iş imkanı yarattıklarını gösteriyor. Seyahat masrafları, dürbün, teleskop, tripod gibi alet edevata harcadıkları paranın yanı sıra 860 bin kişiye iş imkanı yaratıyorlar.
Orta Amerika’dan başlayıp Kuzey Amerika ve Kuzey Kutbu’na uzanan bölgede 2048 kuş türü barınıyor. Onlarca çeşit ağaçkakan ve serçeden, çalıkuşu ve dalgıçkuşlarına, alakargalardan yaban kazları ve yırtıcı kuşlara kadar 2048 tür. Ancak listesine yeni türleri eklemek için binlerce doları gözden çıkaracak sıkı bir kuşçunun bölge dışına taşması gerekiyor. En kabarık liste sahipleri, 50 kadar ülke gezip, 8 bin türü yakalayabiliyorlar.
HOLLANDALI PROFESÖR HENDRIKS’İN KUŞ MERAKIWall Street Journal’daki haberde, 56 yaşında Hollandalı profesör Henk Hendriks’in adı geçiyor. Adam yılın üç ayını kuş gözleyerek geçiriyormuş. Afrika’dan başlayıp, Amerika ve Asya’ya bağlıyor turunu. Her bir turun bedeli 8 bin 500 doları buluyor. Bunun karşılığında 6 bin 70 kuş türünü kapsayan muazzam bir liste yapmış. En fazla Asya’daki gözlemlerinden haz duyduğunu anlatıyor; "çünkü oraların kuşları daha renkli, heyecan verici, tür açısından zengin ve çoğu nadir" diyor.
Üç bin kuş türünü barındıran Asya ülkeleri, hızlı listeciler için müthiş bir potansiyel oluşturuyor. Özellikle Güneydoğu Asya adalarındaki kuşların çoğu endemik. Yani bu türleri dünyanın başka hiçbir yöresinde bulmak mümkün değil. Mesela Vietnam’ın turuncu göğüslü gülen ardıç kuşu, ya da Endonezya’nın Togian adalarında yeni keşfedilen "beyaz göz" adlı tür. Sulawesi’de de kuşların yüzde 30’u endemik.
ASYA’DAKİ KUŞ REHBERLERİ GÜNDE 200 DOLAR KAZANIYORMalezya, Endonezya, Singapur, Filipinler, Tayvan, Hindistan, Sri Lanka, Kamboçya gibi kuş cennetleri, gözlemcileri çekmek için turizm atağına geçmişler. Kuşların yabanıl yaşam alanlarına yakın yeni havaalanları yapılmış, uluslararası bağlantılı seferler konulmuş. Kuş rehberliği de artık iyice profesyonel bir meslek haline gelmiş. En usta tur rehberleri günde 200 dolara kadar kazanabiliyormuş.
Amerika’da amatör ornitologlar için turlar düzenleyen acentelerin yeni hedefi Asya ülkeleri. Kuş gözlemciliği bir Amerikan icadı olmakla birlikte İngiltere’de de çok yaygın bir "hastalık". Birdtour Asia adlı İngiliz şirketi 5 bin dolara üç haftalık turlar düzenliyor.
Asya’daki yeni havaalanlarıyla turizm yapılaşmasının, kuşların yaşam ve üreme alanlarına zarar verip vermediği soru işareti oluşturuyor tabii.
TÜRKİYE’DEKİ 70 KUŞ CENNETİNDE 450 TÜR VARKuş cenneti Türkiye, kuş gözlemcilerinin de cenneti olsun mu olmasın mı, diye düşünüyor insan. Türkiye’deki 70 kuş cennetinde 450 ayrı tür bulunuyor. Sulak alanlar usul usul kuraklaşırken, tarım ilaçları ve sanayi atıklarının sulara karışması ve kaçak avlanma yüzünden bazı türler tükenme belirtileri gösteriyor. Tepeli leylekler, kara leylekler, turnalar, cüce karabataklar mesela.
Önemli kuş göç yolları üzerinde yer aldığı için ve bazı endemik türleri nedeniyle Türkiye tam bir cazibe merkezi. TEMA ve Doğal Hayatı Koruma Derneği öncülüğünde yerli kuş gözlem grupları oluşmaya başladı.
TURLARA EN FAZLA 8-18 KİŞİ KABUL EDİLİYORTürkiye’ye yönelik kuş gözlem turlarına bakıyorum. İngilizleri getiren Ornitravel’ın Bafa Gölü, Göksu Deltası, Van Gölü, Kapadokya’ya rehberli turları var. Gelecek yılın, 2010’un rezervasyonları başlamış. THY ile Londra, Manchester ve Dublin’den iki haftalık turlar adam başı 1095 sterlin. İstikamet önce İzmir, oradan Bafa Gölü. Görülebilecek kuşlar arasında tepeli pelikanlar, deniz kartalları, dikkuyruklar, çeşit çeşit baykuşlar sayılıyor. Göksu Deltası, Van Gölü ve Kapadokya’ya, kuzey illeri ve Boğaziçi’ne göç yolu turları var.
Turlara 8-18 kişi kabul ediliyor. Kuş gözlemciliği daha fazla kalabalığı kaldırmıyor. Gözlemde uyulması gereken kurallar; kuşları rahatsız etmemek, yuvalama alanlarına girmemek, yumurta veya yuva malzemesi almamak, herhangi bir eşya bırakmadan çekip gitmek.
TÜRKİYE’Yİ DÜNYA KUŞ HARİTASINA SOKAN ADAMOrnitoloji çalışmalarıyla tanınan Stanford Üniversitesi Biyoloji Bölümü Çevre Bilimleri Merkezi’nden Dr. Çağan H.Şekercioğlu, 2005 yılında Türkiye’de ilk kuş gözlem turunu gerçekleştiren kişi. TEMA’nın işbirliği ile Kars yöresine Amerika, Kanada ve İngiltere’den sekiz kişilik bir grup getiriyor. Ardahan Aktaş Gölü, Kars’ın Çalı, Çıldır ve Kuyucuk gölleri ve Iğdır Aralık sazlıklarında hep birlikte 276 kuş türü gözlemleyerek rekor kırıyorlar. Ve Kars’ta geceleyerek Türk ekonomisine 30 bin dolar bırakıyorlar.
Şekercioğlu ABD’de yayınladığı makalelerle Türkiye’yi dünya kuş haritasına yerleştiriyor. Amerikalı kuş gözlemcisini de şöyle tarif ediyor: Yıllık geliri 50 bin doların üzerinde, eğitimi ve doğa-çevre bilinci yüksek, kuşlar için çok para harcadığı için de ideal eko-turist. Teksas’ın küçük bir kasabasının altı haftalık kuş göçü sezonu boyunca 2 milyon dolar kazandığını anlatıyor. Kuş gözlemcileri genellikle turist sezonu dışındaki zamanlarda ya da hiçbir diğer turistik çekiciliği olmayan bölgeleri ziyaret ediyorlar.
Demek ki, gelmeleri gerekiyor.
İDEAL EKO TURİST
Kuş gözlemcileri, yıllık geliri 50 bin doların üzerinde, eğitimi, çevre bilinci yüksek, kuşlar için çok para harcadığı için ideal eko-turistler. Örneğin Teksas’ın küçük bir kasabası altı haftalık kuş göçü sezonu boyunca 2 milyon dolar kazanıyor.