Profesör Sevil Atasoy, yeni kitabı ve televizyon programıyla huzurlarınızda... Dikkat! Mutfaktan katil çıkabilir! Canı isterse sizi baştan çıkarır, isterse başka bir âleme yolcu eder!

Fotoğraflar: Emre YUNUSOĞLU

Sizdeki enerji kimsede yok! Bir taraftan dünyanın dört bir yanına yaptığınız mesleki seyahatler, bir taraftan üniversitede hocalık, bir taraftan yeni kitap, bir taraftan da TLC’deki yeni program... Pek çok program yaptınız bugüne kadar, yakında başlayacak bu programın diğerlerinden farkı ne?

- ABD’de çözümü yıllar, hatta on yıllar almış, gazetelerde defalarca manşet olmuş, TV programlarında tartışılmış, kimi yakın zamanda sonuca ulaşmış, kimi hâlâ tartışılan vakalarla ilgili bir program bu. Cinayetler, intiharlar, kazalar... Her bir bölümün içine girerek yorum yapmamı istediler.

Delil avcısı, haksız mahkûmiyetleri önler

◊Sizi nasıl buldular?

- Sanırım dünyada, Türkiye’de olduğumdan daha meşhurum! Hele Amerikan ve Avrupa kriminalcileri arasında... Birçoğunu şahsen tanırım. 1980’lerden başlayarak profesyonel derneklere de üyeyim.

◊Siz, bir ‘delil avcısı’sınız. Bu tam olarak ne demek?

- ‘Delil Avcısı’, “Ben yaptım!”, “Ben gördüm” ya da “O yaptı” diyenlere itibar etmeyen, yani gördüğüne, duyduğuna inanmayan; bir suçu mutlaka delillendirmeye çalışan, haksız mahkûmiyetlerin ancak böyle önlenebileceğine inananları tanımlayan bir kavram. 2005-2010 arasındaki Hürriyet Pazar ekinde yazdığım sayfanın da adıydı bu. Kanat Atkaya’yla Ertuğrul Özkök’ün birlikte buldukları bir isim.

◊Delil avcısının en önemli organı beyni midir, vicdanı mı?

- Bu kavramda vicdan yoktur. Sadece akıl, analitik düşünce ve nedensellik ilişkisi kurabilme vardır.

◊İşinizde ne kadar iyisiniz? En iyisi misiniz?

- ‘En iyi’ diye bir şey yok! ‘Dünyanın en iyisi’ de yok. Ama şu kadarını söyleyebilirim; benim mesleğimde olup da bildiklerini benim gibi farklı formatlarda, geniş kitlelerle paylaşan bugüne kadar olmadı.

Parmak izinin yerini   DNA analizi aldı

◊Mesleğinizde geçen yüzyılın sihirli değneği parmak iziydi...

- Aynen öyle! Şimdilerde DNA analizleri! Ama teknoloji geliştikçe, hata yapma oranı da arttı.

◊Nasıl yani?

- Bugün parmak izi karşılaştırmalarında hata yapılabildiğini biliyoruz. DNA’nın bir yerden başka yere ‘gezdiğini’, hatta cinayet silahı üzerinde bulunan DNA’nın, gerçek katile değil de daha önce onu tutmuş birine ait olabileceğini biliyoruz! Ya da aynı çamaşır makinesinde yıkanan kirli bir çamaşırdan temiz olanına DNA transferi olabileceğini... Dolayısıyla günümüzde sonuçların yorumlanması çok büyük önem taşır oldu.

◊Türkiye’de kriminal laboratuvarların durumu ne?

- Neredeyse tamamının teknolojik altyapısı iyi. Çalışanların tamamı olmasa bile çoğu iyi eğitimli. Ama ne yazık ki, ‘olay yeri inceleme’de hata var. Hâlâ ikrar ve ithamlar önem taşıyor. Bilimin ışığı daha güçlü yanmalı. Bunun çaresi de sürekli eğitim.

Cinayet her yerde var ama sebebi farklı

◊BM Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu üyesisiniz aynı zamanda. 2022’ye kadar da göreviniz devam edecek. O yüzden çok farklı coğrafyalara gidiyorsunuz; Botsvana, Katar, Moritanya, Madagaskar gibi.  Oralarda işlenen suçların bizimkilerden farkı ne? Coğrafyaya göre, suç ve suçluluk oranı değişiyor mu?

- Cinayet gibi kimi suçlar vardır, dünyanın her coğrafyasında görülür. Ama motif, yani neden öldürdüğü farklılaşır. Kimi ülkede intikam, kimisinde kıskançlık, kimisinde uyuşturucu, kimisinde para sık rastlanan motiftir. Bizde olan aile içi şiddet, kadın cinayetleri ya da çocuğun cinsel istismarı henüz Afrika’nın ya da Orta Asya ülkelerinin önceliği değil.

Birlikte çalıştığım öğretim üyeleri yeniden âşık olmamı kurtuluş olarak görüyor

Ama böyle bir şansları yok!

◊Okan Bayülgen’in kayınvalidesi olacak mısınız, yoksa arkadaşınız olarak kalmasını mı tercih edersiniz?
- Okan Bayülgen zekâsına, nezaketine, mesleki bilgisine hayran olduğum, çok şey öğrendiğim bir dost. Kızım Selin Atasoy’la uzunca bir süredir iş ilişkileri var. Özel hayatlarının nereye evrileceği konusundaysa fikir yürütmek ikisine de saygısızlık olur.

◊ Kızınızın aşk hayatı iyi, sizinki nasıl peki? Bu kadar kriminal vaka arasında aşka vaktiniz var mı?
- Birlikte çalıştığım öğretim üyeleri çok çalıştığım, onları da çalıştırdığım için yeniden âşık olmamı kurtuluş olarak görüyorlar. Ancak böyle bir şansları yok!

ÇÜRÜK ELMALAR VE MASUM MAHKÛMLAR

◊Yeni kitabınız da çıktı, tebrikler. Yine pek çok farklı vaka ve analizleriniz var. Dokuzuncu kitap, değil mi?
- Evet öyle.’Çürük Elmalar ve Masum Mahkûmlar’da -adından da anlaşılabileceği gibi- iyi sandıklarımızın kötü, suçlu sandıklarımızın da masum çıktığı soruşturmaları yazdım. Bunun yanı sıra, seri katillere âşık olan kadınlardan hastaları öldüren hemşirelere, tek böcek yüzünden kaldırılan idam cezasına, Katar’ın görme engelli şarkıcılarına varıncaya kadar az bilinen gerçekleri de... Kısacası otuz iki kısım tekmili birden!

◊ Kitabınızdan anlıyoruz ki, suçla mücadelenin olmazsa olmazı DNA bankaları. Türkiye’de niye yok?
- Evet, yasal bir DNA bankamız ne yazık ki bulunmuyor. Oysa bir kere suç işleyenin yeniden suç işleme ihtimali yüksek! Aynı kişinin işlediği suçlardan birini aydınlatırsanız, diğerlerini de aydınlatırsınız. Dolayısıyla faili meçhullerin sayısı azalır.

◊ DNA bankamızın olmayışı maliyet yüzünden mi, politik bir tercih mi?
- Aslında her hükümet bu bankanın öneminin farkında ama bir türlü ideal bir yapıda karar verilemedi. Kimden örnek alınacak, nerede ve nasıl çalışılacak, bilgi kimin kontrolünde olacak, ne zaman silinecek ve daha birçok ayrıntısı var. Kanaatimce, her mahkûmdan alınması şart. En azından cezasını çekip salıverilmeden önce.

HA BİRE KOCASI ÖLÜP EVLENENLERE DİKKAT

◊Niye kadınlardan seri katil çıkmıyor?

- Kadınlardan seri katil olmaz diye bir şey yok. Mesela ha bire kocası ölüp yeniden evlenenlere dikkat etmeli! Bir de kadınların eşlerini, sevgililerini ya da aileden birini cinayete azmettirmesi var ki, göz ardı etmeye gelmez. Mutfağı kimin kontrol ettiği önemlidir! Çünkü o, yemeklere istediğini katmak gibi olağanüstü bir gücün sahibidir! Canı isterse sizi baştan çıkarır, isterse başka bir âleme yolcu eder. Nitekim yazılı tarihin ilk kadın seri katili de Roma İmparatoru Claudius’un dördüncü karısı genç Agrippina, mutfaktan çıkmıştır!

İdam edilecekler dahil, 349 mahküma ‘Pardon, suçsuzmuşsunuz!’ dediler

◊Çürük elma ve masum mahkûm oranı ne dünyada? İçeridekilerin ne kadarı aslında suçsuz?
- Çürük elmaların sayısı bilinmiyor. Ama masum mahkûmlar hakkında yaklaşık bir fikrimiz var, o da sadece ABD için. Eyaletten eyalete değişiyor gerçi. Kiminde yüzde 2, kiminde yüzde 10. Yaklaşık 2.3 milyon mahkûmdan 46 ile 230 bin arası masum. Son 25 yılda DNA analizi sayesinde 349 kişiye “Pardon!” dediler. Bunlardan 20’si idama mahkûm edilmişti!

◊‘Delil eken’ polislerden söz ediyorsunuz kitapta. Bu ne demek?
- Şüphelinin aleyhine daha güçlü bir delil oluşturmak amacıyla sahtekârlık yapan görevliler var. Resmen delil ekiyorlar!

KATİLLERE ÂŞIK OLAN KADINLAR

◊Kitapta katillere âşık olan kadınlarla ilgili bir bölüm de var...
- Evet, bazı kadınlar çok sayıda masumun canına kıymış katillere gönül veriyor. Onları kaçırıyor, hayatlarını birleştiriyorlar. Değişik nedenleri var. Sevgiyle iyileştirme umudu gibi kurtarıcı fanteziler, ünlü olmak, manşetlerde yer almak, gücü ve vahşeti paylaşmak ama ondan zarar görmemek gibi.

◊ Ülkede kadın kıyımı yaşanıyor! Siz bu konuda ne diyeceksiniz?
- Evden uzaklaştırma, elektronik kelepçe ya da hapis çözüm değil. Riski çok önceden fark edebilmek, erkekle kadına psikolojik ve sosyal destek vermek, mali kaynak gerek.

Adli bilimler lisans bölümü 50 yıllık rüyamızdı... Açıldı!

◊Üsküdar Üniversitesi bünyesinde, Türkiye’nin ilk adli bilimler lisans bölümünü açtınız. Gençler acayip ilgi gösteriyor...
- 80’lerden bu yana gördüğümüz bir rüya! Gerçi bu alanda yüksek lisans ve doktora eğitimini 1982’den beri veriyorduk ama 50 yıldır dünyanın pek çok ülkesinde yürütülen adli bilimler lisansını açmaya bir türlü cesaret edememiştik. Aradan geçen yıllarda bu eğitimi verebilecek kadrolar yetişti.

◊ Nasıl bir fayda sağlayacak?
- Mezunlar kriminalistiğin balistik, belge inceleme, DNA analizleri, olay yeri inceleme, bilişim delilleri gibi alanlarında çalışabilecek. Üniversite yönetimi olağanüstü donanımlı laboratuvarlar kurdu.