Tarımda biz de varız

Bunu değiştirmek için yeni politikalar geliştiriliyor, yeni girişimlere başlanıyor. Bu yönde atılmış en anlamlı adımlardan biri, benim de içinde olduğum yeni bir kooperatif. ‘Döngü Tarımda Kadim Bilgiler, Yeni Fikirler Kooperatifi’ ile biz bir grup kadın, tarımı canlandırmak için harekete geçtik. Akademisyenden mühendise, iletişimciden finansçıya farklı mesleklerden gelen ama aynı amacı ve heyecanı paylaşan bu kadınlarla ‘köylünün tarımdaki kadim bilgisini, yeni fikirlerle birleştirip yeni pazarlar oluşturabiliriz’ diyerek yola koyulduk ve ilk üretimimize başladık.
Şehirli, yüksek eğitimli, kalbi doğa ve Anadolu topraklarına büyük bir sevgiyle bağlı kadınlar olarak diyoruz ki, ‘Madem tarımda son noktaya gelindi, o zaman biz de baştan başlarız’...

ZEYNEP DERECE (Endüstri Mühendisi)
BURCU KARACA UĞURAL (Tekstil Mühendisi)

- Tarımda üretimin geçmişe göre daha zor olduğu bugünlerde sizi tarımsal üretime iten ne oldu?
- BURCU: Doktora tezimde keten liflerinden otomotiv sektörü için kompozit malzeme geliştirdim ve TÜBİTAK Teknogirişim sermaye desteğiyle bu fikri endüstriye uygulamak için yola çıktım. Bu süreçte TÜBİTAK mentoru Zeynep Derece ile çalışma şansım oldu. Çalıştığım kompozit malzemenin hammaddesi keten lifleri artık ülkemizde üretilmediğinden ithal etmeliydim. Teknoloji geliştirmek ve maliyet açısından bu sürdürülebilir bir durum değildi. Keten bitkisinin tarımını ülkemizde tekrar nasıl canlandırabiliriz derken, yolumuz geçmişte keten ekimi yapılan Karadeniz’e uzandı.

- ZEYNEP: Burcu’nun projesinin mentorluğunu yaparken yerli keten lifi bulamayınca, geçmişte birçok yörede tıpkı susam gibi ekilen keten bitkisi tarımının artık yapılmadığını öğrendik. Karadeniz’de eskiden geleneksel olarak keten tarımı yapıldığından, bölgedeki köylü ile görüştük ve eskiden keten ekilen tarlaların, maliyetler arttığından uzun süredir ekilmediği, genç nüfusun ise şehirlere göç ettiğini öğrendik. Köylünün aslında tarımdan kopmak istemediğini, ancak gelir elde edemedikleri için vazgeçmek durumunda olduklarını gördük. Burcu’nun hammadde ihtiyacı ve köylünün tarıma devam etme isteği doğrultusunda keten tarımını yeniden canlandırmak amacıyla deneme üretimi başlattık.

- Ne üretiyorsunuz ve bu konudaki sizin tecrübeleriniz ve motivasyonunuz nedir?
- BURCU: Keten bitkisinin tarımını tekrar canlandırmaya çalışıyoruz. Köylülerin, özellikle de kadınların topraktan vazgeçmek istememeleri ve tarımsal çıktıların gelir getirecek şekilde bir pazara ulaştırılabilmesi için desteğe ihtiyaçlarının olması ve bizlerin de bu tarımsal çıktıları yenilikçi ürünlere dönüştürebilecek bir fikre sahip olmamız en büyük motivasyonumuz oldu.

- ZEYNEP: Aile tipi küçük üretim yapan köylerdeki en büyük sorun iş olanaklarının olmaması nedeniyle ailedeki genç nüfusun, yani genç işgücünün şehre göç etmesi, makineli tarımın yaygın olmaması, tarım işçiliğinin hem pahalı hem ulaşılamaz olması. Elbette yüksek tarım maliyetlerinin yanı sıra ortaya çıkan ürüne pazar bulamama veya çok ucuza satmak zorunda kalmaları da bir başka faktör. Tüm bunlar köylünün tek başına aşamayacağı sıkıntılar. Farkına vardığımız ve etkilendiğimiz bir başka konu, köylerde toprağa kadınların sahip çıkmaya çalışmaları ve evlerinin önündeki küçük alanlarda da olsa üretime devam etmeleriydi. Bunu bir kadın dayanışmasına dönüştürebilecek olma fikri en büyük motivasyonumuzdu.

- Bir kadın kooperatifi kurma fikri nasıl oluştu? Kimlerle, neler yapmayı planlıyorsunuz?
- ZEYNEP: Biz bu tespitlerimizi çevremizle paylaştığımızda çok olumlu tepkiler aldık ve birçok insan bu oluşumun içinde yer almak istediğini söyledi. Bizler gibi eğitimli, bilgili çeşitli mesleklerden arkadaşlarımızın tarım konusunda bir şeyler yapmak istediklerini, ama ne yapacaklarını bilmediklerini fark edince güçlerimizi birleştirmenin en iyi yolunun kooperatif olduğuna karar verdik. Döngü Bilimsel Araştırma Geliştirme Kooperatifi’ni kurduk.
- BURCU: Sözleşmeli tarım modeliyle katma değer yaratabilecek tarım ürünlerini ürettirmek, kooperatif öncülüğünde üniversite ve sanayi işbirliğinde Ar-Ge çalışmaları yaparak yenilikçi ürünler ve yeni pazarlar yaratmak ve adil bir gelir modeli oluşturmak istiyoruz. Bu oluşumu köydeki kadının tohum ve toprak bilgisiyle şehirdeki kadının farklı alanlardaki bilgi ve deneyimlerinin birleşmesiyle ortaya çıkacak bir güçbirliği olarak görüyoruz. Böylece köydeki kadın toprakla bağını sürdürebilecek, şehirdeki kadın ise bilgisini tarımın devamı için kullanabilecek.

MÜGE NİSARİ (Gıda Mühendisi)
Doğa, çevre, insan, üretim, araştırma, teknoloji, paylaşım... Döngü kadınları olarak yeni nesil kooperatifçilik anlayışıyla örnek olacak projeler gerçekleştireceğimize inanıyorum. Parçası olmak harika ve heyecan verici.

ELMAS KURUOĞLU (Finansçı)
Döngü Kooperatifimizde ülkem için, çevreci ve sağlıklı geleceğin hayalini kurmak, amacımıza ulaşmak için kararlılıkla taşlarını oya gibi işlemek istiyoruz. Müthiş heyecan ve gururla...

ZEYNEP ÇAKALOZ (Tekstil Mühendisi)
Şehirde doğmuş büyümüş bir kadın olarak, dünyanın bugün geldiği noktada çocuklarımızın ve ülkemizin sağlıklı geleceği icin tek çarenin bilinçli ve temiz tarım olduğuna inanıyorum. Yaşama katkının yolu doğru ve doğal üretimden geçiyor. Döngü Koop sayesinde bilgimizi gücümüzü birleştirip bu sürece katkı koyabilmek için çıktık bu heyecan verici yola... Başaracağımıza inancım sonsuz ve çok heyecanlıyım...