Hayırlı olsuna değil çalışmaya gelin

47 yıllık kurumun Genel Başkanlığı’na Seferihisar’da başarılı kooperatif çalışmaları yapan Neptün Soyer seçildi. “Bu topraklarda her şey güzel yetişir” diyen Soyer ekliyor, “Hayırlı olsun ziyaretlerine değil, çok çalışmaya ihtiyacımız var...”

- Kooperatifçilik anlayışına bakarsak neler farklılaştırılmalı sizce?
Yarımadanın bu toprakları ülkenin en iyi kooperatifçilik ruhuna sahip. Türkiye’nin en eski ve en iyi kooperatifleri burada kurulmuş. Zamanında Mahmut Türkmenoğlu ile başlayan bu hareketin olumlu etkilerini bugün bile görmek mümkün. Bu yörede yetişen tüm ürünlerin kooperatifi kurulmuş ve ürüne sahip çıkmış. Devlet desteği ise mutlaka olmalı. Süt fiyatlarındaki dalgalanmaya bakarsak meraları örgütlü üreticiye verin diyoruz. Konya Ovası’ndaki de bunu söylüyor. Aromatik ürün üretimi yapıyor İl Tarım Müdürlükleri, bizi de var etsinler o projelerde. Yani biraz kopukluk da oluyor. En tepeden bir örgütlenme olmalı bana kalırsa.
- Kooperatifler üretiyor da satabiliyor mu sizce?
Pazarlama çok önemli. Büyük firmalar kooperatiflerden alışveriş yapmak istiyor ama bazı organizasyon istekleri var. Yani ürünü toplayacaksın, kasalayacaksın, ambalajlayacaksın. Kooperatifler henüz o kadar güçlü değil. Peki nasıl güçlenecekler? Ürettiklerini satarak... Bunun için bizlerin de bazı düzenlemeler yapmamız gerekiyor. Tarım politikasının olması çok çok önemli. Bizler de çalışacağız, çok çalışacağız. Ben bir an bile ‘Öfff’ demiyorum, sadece çalışmama bakıyorum.

MARKA ÜRETMELİ, ÜRÜNÜMÜZE SAHİP ÇIKMALIYIZ
- Kooperatifler günümüz koşullarına nasıl uyum sağlamalı?
Markamız yok. Raflara bir türlü giremiyoruz. Bence her birimiz bu jenerasyona hitap edecek şekilde kendimizi baştan yaratmalıyız. Bakanlık iyi çalışıyor, hiçbir isteğimizi geri çevirmiyorlar ama yine söylüyorum, belirli bir tarım politikamız olmalı. Biz kooperatif başkanları aslında bir anlamda tabandaki binlerce üreticinin sesiyiz. O nedenle bu politikalar belirlenirken bizlerin de dahil olması, tüm bu üreticilerin de dahil olması gerek.
- Köy-Koop ne zaman kurulmuş?
Köy-Koop 1971’de Mahmut Türkmenoğlu’nun önderliğinde kurulmuş ve 80’lere kadar çok yoğun bir çalışma yapılmış. Maalesef 80 ihtilalinde tüm mallara el koyulup yapı bozulmuş. 90’larda tekrar düzenleniyor ama mevcut mallar, arazileri geri almama şartı koşuluyor. Şu anda 13 il, 1500 ortaklı bir yapıda yüzlerce ortağımızla elimizden geldiğince çalışarak bu toprakların ürünlerinin değerini bulmasını sağlamaya çalışıyoruz.

SEFERİHİSAR KOOPERATİF PROJEMİZLE TÜRKİYE 3’ÜNCÜSÜ OLDUK
- Sizin çiftçilik geçmişiniz var mı?
Ben matematik öğretmeniyim. Eşimle 30 yıldır Seferihisar’da yaşıyoruz. Hayatımı en baştan, 20’li yaşlardan itibaren şehirde seçmedim. Öğretmenliğe Bademler’de başlamıştım. O dönem muhtar bana bir kitap getirdi. Biz her yeni gelen öğretmene bu kitabı veririz dedi. Mahmut Türkmenoğlu’nun hayatını anlatıyor. Okudum ve ağladım. Hayatını kooperatif kurmaya ve birlikteliğe adamış ama kendi köylüsü bile bazen ‘Biz sana güvenelim, ya bizim lokumları yersen’ gibi güvensizlik göstermiş. En büyük sorunlarımızdan biri bu bence; güvenmiyoruz... Sistem de bunu desteklemiyor.
- Sizin kooperatifçilik ile ilişkiniz nasıl başladı?
2009’da Seferihisar’da başlayan değişim sonrası kadınların birleşmesi ve kazanç sağlaması için kooperatif kurduk. Neleri üretebileceğimize, nasıl satabileceğimize odaklandık. Sefer Tası adıyla bir lokanta açtık ve geleneksel Seferihisar yemekleri üretmeye başladık. Sonra il özel idaresi bizi yerimizden çıkardı ama bu kez başka bir projeye başladık. Anadolu Efes, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve Tarım Bakanlığı’nın ortaklaşa yürüttüğü Gelecek Turizm’dir projesinde ilk üçe kaldık. Şu anda bulunduğumuz Hıdırlık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin yerini açtık. Bu kooperatifimizin başkanlığı, il başkanlığı ve şimdi de Türkiye başkanlığı oldu.

ÜRETİM PAZARLAMA STRATEJİSİYLE DESTEKLENMELİ
- Ege’de yetişen ürünlerin daha iyi değerlendirilmesi nasıl mümkün?
Küçük Menderes toprakları hazine gibi, her şey yetişiyor. Bakırçay desen ona keza. Bizim yarımadada mandalina, zeytin, zeytinyağı daha birçok ürün var. Ama sadece ürün yetiştirmek yetmiyor. Onların pazarlanması ve satılmasına yönelik aksiyon planları da geliştirilmeli. Mesela konu zeytin mi, zeytinyağı mı, bunların nasıl sağlıklı olduklarına, zeytin yaprağının faydalarına dikkat çekilmeli. Yapılacak çok şey var. Ben açıkçası Tarım Bakanı olsam, ‘hayırlı olsun ziyaretlerine gelmeyin, onun yerine hemen çalışmaya başlayın’ derim. Bence bizler de bakanı ve kadrolarını rahat bırakalım ve bekleyelim politikalarını geliştirsinler.
- Hedefleriniz neler?
Çok hızlı bir şekilde çalışmaya başladık. Ben kooperatiflerimizi ziyaret ediyorum. Danışmanlık hizmetleri alıyoruz ve Köy-Koop markamızı web sayfamızdan raftaki ürüne kadar yeniliyoruz. Tarım politikalarımızın oluşturulmasını ve hareket geçirilmesini bekliyoruz. Sonrasında biz de daha sistemli bir çalışma şekline geçebiliriz. Bu ülkenin bu topraklarında her şey yetişiyor yeter ki olumlu politikalar geliştirelim.