Mülk sahibi olmadan önce, olduktan sonra
MÜLK edinme hayali, birçok mülk sahibi için bin bir zorluk aşılarak ancak gerçek olmuştur. Satıcıya ödenen yüklü paralar; hem geçmişteki, hem gelecekteki fedakârlıkları ifade eder... Düğünde, doğumda takılan altınlar gibi geçmiş birikimler bozdurulmuştur... Geçmiş birikimler yeterli gelmediğinde; bankadan kredi alınır, gelecekteki gelirler de peşinen yeni alınan mülke tahsis edilir.
Peki, mülk edinme sonrası... Mal sahibi olduktan sonra da yeni yükümlülükler başlıyor. Kira geliri elde ediliyorsa ertesi yıl mart ayında Maliye’ye beyanname verilmesi gerekiyor. Kira geliri elde edilsin veya edilmesin her durumda belediyeye ( mayıs sonuna ve kasım sonuna kadar iki taksitte) emlak vergisi ödenmesi gerekiyor. Gelir vergisi olsun, emlak vergisi olsun rutin, her yıl tekrarlanan yükümlülükler… Bir de bu yıla özel; yaklaşık 14 milyon başvuru beklenen imar barışı konusu var.
Bu üç yükümlülüğün de en çok merak edilen kritik noktalarını sırasıyla ele alalım...
EMLAK VERGİSİ
Emlak vergisi mükellefleri; konutun emlak vergi değeri üzerinden binde 1 oranında (büyükşehirlerde binde 2) her yıl iki taksitle (Mayıs ve kasım aylarının sonuna kadar) ilgili belediyelere ödeme yapmakta.
200 m2’yi geçmeyen tek konutu olan; 1-Ev hanımları ve işsizler, 2- Emekliler 3- Engelliler, 4- Gaziler, 5-Şehitlerin dul ve yetimleri sıfır oranlı emlak vergisi avantajından yararlanabiliyor. Bu kişiler ilgili belediyelere başvurduklarında emlak vergisi ödeme yükümlülükleri kalkıyor.
GELİR VERGİSİ
2018’de yıl boyunca toplamda 4.400 liraya kadar konut kirası elde edenler (1-25 Mart 2019) beyanname vermeyecek. Dolayısıyla vergi de ödemeyecekler. 2018’de net 27.200 lira, brüt 34.000 liradan fazla işyeri kira geliri elde edenler beyanname (1-25 Mart 2019) verecek (GVK Md. 86/1-c). Eğer işyeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2018 gelirleri için 1.800 lira (GVK Md. 86/1-d).
İMAR BARIŞI
İmar barışı başvurusu için normalde bugün son gündü. Yazıyı (dün) gazeteye gönderdiğim an itibariyle henüz resmileşmemişti. Ancak, Çevre ve Şehircilik Bakın Murat Kurum’un “başvuru süresini 31 Aralık 2018 tarihine kadar uzatmayı hedefliyoruz” şeklinde açıklaması olmuştu. Dolayısıyla imar barışı başvuru süresinin yılsonuna kadar uzatılmaması artık sürpriz olacaktır.
İmar barışı yasası ile vatandaşa özet olarak şu söyleniyor. “Konut olsun, işyeri olsun, eğer gayrimenkulün tapu ve belediye kayıtlarında görünen durumu ile fiili durumu arasında uyumsuzluk varsa bunu giderelim.” Binanın; emlak vergi (arsa) değeri ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, konut için yüzde 3, işyeri için yüzde 5 ödeme yapan vatandaşlar ‘Yapı Kayıt Belgesi’ alarak taşınmazını binasını kaçak durumundan kurtarabiliyor.
Başvurular; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılabildiği gibi e-devletten de başvurulabiliyor. Yapı Kayıt Belgesini temin eden mülk sahiplerinin aynı tutarda (yüzde 3 veya yüzde 5) bir bedel daha ödeyerek (daha önce tapuda arsa olarak görünen konut veya işyerleri) binaları için cins değişikliği yapabilirler.
İmar barışı hakkındaki tüm mevzuat ve bakanlığın açıklamaları vergidoktoru.com.tr adresinden görülebilir.
Mülk sahiplerinin; emlak vergisi hakkında da, kira geliri üzerinden ödenen gelir vergisi hakkında da merak ettiği ayrıntılar olabiliyor. Milyonlarca kişiyi ilgilendiren bu iki vergiye ilişkin vatandaşın Maliye’ye sorduğu sorulara verilen cevaplar (özelge örnekleri) vergidoktoru.com.tr internet adresinden görülebilir.
