Genç patrona vergi, genç çalışana sigorta teşviki

Yeter ki genç olsun, 29 yaşını doldurmamış olsun, ‘yeni bir işyeri’ açsın. ‘İlk defa vergi mükellefiyeti tesis ettiren’ genç girişimcinin yıllık kazancının 75 bin liraya kadarına vergi yok. Aşıyorsa aşan kısmının vergisi isteniyor. Ve bu Gelir Vergisi (GV) avantajından üç yıl boyunca da yararlanılabiliyor... (GVK Mükerrer 20.nci madde)

Malum... Avukatlar ve eczacılar mesleki faaliyetlerini şirket olarak (Kurumlar Vergisi-KV- mükellefi) zaten yürütemiyorlar. Ancak şahsen GV mükellefi olabiliyorlar. Teşvikten yararlanmak isteyen diğer alanlardaki genç girişimcilerin de şirket olarak (anonim veya limited) değil, şahsen faaliyet göstermeleri gerekiyor.

Anonim ve limited şirketler KV mükellefi olduğundan ‘Genç Girişimciye GV Teşvikinden’ yararlanamıyor. Kollektif şirket ve adi ortaklıkta; ortaklar bizzat gelir vergisi mükellefi olduklarından teşvikten yararlanabilirler. 

100 bin lira kazanç örneği üzerinden teşvikin sağlayacağı vergi avantajının hesabına da bakalım: Her ikisi de 2017’de 100 bin lira kazanç sağlayacak iki işletmeden; teşvikten yararlanmayan 26.650 lira GV ödeyecekken, teşvikten yararlanan ise 4.350 lira GV ödeyecek. Dolayısıyla teşvikin genç girişimciye sağlayacağı vergi avantajı (100 bin lira kazanç için) 22.300 lira oluyor.�(2017’de elde edilecek gelir, 2018 Mart’da beyan edilecek.)

Yeni işyeri açan genç girişimcilere (Ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle) sağlanan vergi avantajlarının diğer detaylarını da sıralayalım: (292 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde uygulama açıklanmıştır.)

1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,

2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi, (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı ihlal etmiyor.),

3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması hâlinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla diğer şartları taşıması,

4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hâli hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devr alınmamış olması,

5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması...

29 yaş kriterine yalnız vergi (teşvik) mevzuatında değil çalışma (teşvik) mevzuatında da rastlıyoruz. Yeni işe alınan kadın işçinin yaş sınırı olmadan sigorta prim işveren payını devlet karşılıyor. Yeni işe alınan erkek çalışan içinse  “29 yaşından genç erkek işçi için” ve “29 yaşını aşmış erkek işçi için” değişen koşullarda teşvik uygulanıyor. Kadın işçi için de, erkek işçi için de teşvikin koşulları aşağıda yer almakta. (4447 sayılı Yasa Geçici 10.ncu Md.) Teşvik 31.12.2020 tarihine kadar uygulanabilecek.

Güncelde; asgari ücretli her bir çalışan için SGK primi işveren payı aylık 364,39 TL’ye denk gelmekte. (5510 Sayılı Yasanın, 81/ı Maddesi gereği uygulanan teşvikte dikkate alınabilir.) Yüksek ücretlilerde yararlanılabilecek teşvik tutarı daha da artacaktır.

Teşvik kapsamında işe yeni alınacak işçilerin; işe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin SGK’ya verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmaları ve işe alındıkları işyerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmaları gerekmekte.

Hangi çalışan için ne kadar süreyle teşvikten faydalanılabiliyor?

a) 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlar için koşullar:

b) 29 yaşından büyük erkekler için koşullar:

c) Bir işverene hizmet akdiyle bağlı (5510 Sayılı Kanunun 4/a kapsamında) çalışmakta iken, sonradan mesleki yeterlik belgesi alanlar veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi bitirenler için oniki ay süreyle,

d) 18 yaşından büyüklerden yukarıda sayılmayanların; Türkiye İş Kurumu’na kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde altı ay süreyle, yararlanılabiliyor.