2022’de en az ücret net 4 bin 253 lira

Çalışan, işveren ve hükümet; tüm tarafların mutabakatıyla asgari ücretin belirlenmiş olması da çalışma barışı için önemli. Dünkü Resmi Gazete’de brüt asgari ücret günlük 166.80 lira olarak yayımlandı. Aylıkta brüt 5 bin 4 liraya denk geliyor. Çalışandan kesilecek sigorta primleri (750.60) sonrası net 4 bin 253 liraya ulaşılıyor. Asgari ücretlinin brüt ücretinden, gelir vergisinin ve damga vergisinin kesilmeyeceği de açıklandı. Asgari ücret kadar gelire, vergi istisnasının nasıl uygulanacağını düzenleyecek yasa değişiklikleri de kısa sürede netleşecektir.

İşverenin; brüt asgari ücrete ilaveten üstleneceği sigorta primlerinin (1.125,90) eklenmesi sonrası işveren maliyeti 6.129,90 lira olarak hesaplanıyor. Sigorta primlerini düzenli ödeyenlere sağlanan yüzde 5 prim teşviki sonrası işverenin maliyeti 5.879,70 lira olarak hesaplanıyor. (Tablo 1) Net asgari ücrette yüzde 50 artış yaşanmışken, işveren maliyetinde daha düşük oranda (yüzde 40) artış yaşanmış oldu. Bunun nedeni de; işverenin brüt maaş üzerinden artık Maliye’ye vergi ödemeyecek olması.

KAYIT DIŞINDA DİKKAT!

İşletmenin hazırladığı ücret bordrosunda bir problem yok, her şey nizami. Güncel asgari ücret üzerinden çalışanın bordrosu düzenleniyor ve net ücreti de çalışanın banka hesabına yatıyor. Ama bankadan para çeken kişi çalışan değil, patron! Bankamatik (atm) kartı çalışanın değil patronun elinde. Net maaşı bankadan patron çekiyor, bir kısmını (fiili net maaş) çalışana elden veriyor, kalan net maaş patronun kasasına gidiyor. Böylece iki farklı net maaş uygulanıyor, birisi çalışana elden verilen ‘fiili net maaş’, diğeri bankaya yatmış görünen ‘resmi net maaş’. Bu durumda çalışana aslında, fiilen asgari ücretin altında ödeme yapılmış oluyor. Ama bordro ve banka kayıtlarına bakarsanız her şey usulüne uygun.

Geçmiş yıllarda da bu usulsüzlüğe dikkat çekmiştim. Görünürde usule uygun ama fiilen usulsüz işlemden, çalışan dışında usulüne uygun maaş ödeyen diğer patronlar da zarara uğruyor. Daha yüksek işçilik maliyetiyle piyasada haksız rekabete uğruyor. Aynı sektörde faaliyette gösteren işletmelerden; çalışanın atm-banka kartına el koyan işletme, daha düşük maliyetlerle sattığı ürünler için mal/hizmet fiyatlaması yaparken, usulüne uygun iş yapan işletmeler ise daha yüksek maliyetlerle mal/hizmet fiyatlaması yapıyor.