Tiroit ve guatr hakkında bilmedikleriniz

KARADENİZ’E MAHSUS DEĞİL

Sadece Karadeniz’de değil, İç Anadolu, Batı ve Doğu olmak üzere tüm bölgelerimizde yaygın olarak nodüler guatr (tiroit bezinin büyümesi) hastalığı görülüyor. Halk arasında Karadeniz’de kara lahananın çok yenmesine bağlanır. Karalahana yemekle guatr olmazsınız. Ancak iyot yetersizliği olduğunda karalahananın etkisi olabilir. Sularda bulunan klor veya florürün Isparta bölgesi, İç Anadolu ve Ege’de yüksek olması guatr yapıcı etkiye sahip. İyot eksikliği diğer bir endemik guatr nedeni. Bunun giderilmesi endemik bölgelerdeki ‘guatr’ diye adlandırılan tiroit hastalıkları olasılığını azaltıyor.

FUKUŞİMA PATLAMASI DA ETKİLİ

Gerek tedavi amaçlı uygulanan (radyoterapi) gerekse nükleer kazalar (Çernobil ve en son Japonya’daki FukuÅŸima santralindeki sızıntı) sonucu ortaya çıkan radyasyonun tiroit kanseri riskini artırdığı biliniyor. Radyasyon ÅŸiddetine göre ilk 10 yılda bir ÅŸey görülmeyebiliyor. Ancak her geçen 10 yılda bu olasılık belirgin bir ÅŸekilde artıyor. Çernobil kazasından sonra çok yaygın biçimde çocuk tiroit kanseri artışıyla ilgili yayınlar bulunuyor. Japonya’da da kaza bölgesi ve çevresinde tiroit kanseri olasılığının artacağı aÅŸikar. Ä°yot radyasyonu yayılımı sırasında iyot hapı almak suretiyle tiroit kanseri geliÅŸimini önlemek mümkün. Tiroidin foliküler hücreleri iyodu tutuyor. Ä°yottan tiroit hormonu sentezini gerçekleÅŸtirir. Dolayısıyla ağızdan alınan iyodu tiroit bezi hücreleri tutacağından radyasyondan gelen iyot devre dışı kalıyor, bu da kanser geliÅŸme riskini azaltıyor.Â

TÜRKİYE ‘GUATR KUŞAĞI’NDA

Türkiye Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından endemik guatr bölgesi olarak kabul ediliyor. Endemik guatr bölgesinin anlamı, nüfusun yüzde 10’undan fazlasında tiroit problemi görülmesi. Nüfusumuzun neredeyse yarısında tiroit beziyle ilgili problemlere rastlanıyor.  Â

HER NODÜL KANSER DEĞİL

Radyasyona maruz kalma tiroit kanserlerinde son derece önemli. Çocukluk veya ergenlikte baş ve boyun bölgesinde radyoterapi uygulanan hastalardaki soğuk nodüllerde tiroid kanseri görülme olasılığı yüzde 30-50. Tiroit kanserleri özellikle 20 yaş altı ve 60 yaş üzerinde klinik açıdan agresif seyir gösteriyor. Görüntüleme yöntemlerinin (başta ultrasonognrafi) yaygın kullanılmasıyla tiroit nodülleri tesadüfi de yakalanıyor. Ayrıca ameliyat edilenlerde yapılan patolojilerde nodül sayısı umulmadık oranda yüksek saptanıyor. Ancak 35 üstü herkeste tiroit bezinde nodülleşme başlıyor. Bu bir anlamda organın yaşlanması demek. Her nodül de kanser değil.

UZUN LAFIN KISASI

YANLIŞ :Sütün içine şeker, pekmez, bal koyarsak bebek ve çocuklar daha iştahla içer. Gece uyandıklarında da verirsek mışıl mışıl uyurlar.

DOĞRU: Sütün içine şeker, pekmez, bal koymanızın hiçbir yararı olmadığı gibi dişleri de çürütür. Sağlıklı dişler için gece boyunca anne sütü, süt, meyve suyu ve bitki çayı vermeyin. Su serbest.

SAĞLIĞIM İÇİN

Atıl Kutoglu (Moda tasarımcısı)

MUTLAKA YAPARIM: Kahvaltımı aksatmadan, her gün yaparım. Her pazar sabahı bir buçuk saat yürürüm. İstanbul’daysam Boğaz’da, Viyana’daysam Ringstrasse’de, New York’taysam Fifth Avenue’de...
ASLA YAPMAM: Sigara kesinlikle içmem. Sigara dumanlı ortamdan hemen kaçarım. AkÅŸamları hafif yemeÄŸe özen gösteririm.Â
MUTLAKA YAPACAĞIM : Uzunca bir tatil epeydir hayallerimi süslüyor. Son birkaç yıldır iki-üç günlük kısa tatillerle yetinmek zorunda kaldım hep.

TAMAMLAYICI TIP

Uykuya triptofan teÅŸviki

Uykunun başlatılmasında ‘triptofan’ önemli rol oynuyor. Yatmadan önce, triptofan bakımından zengin gıdalar tüketmeniz uykuyu teşvik ediyor. Ilık süt, ceviz-fındık gibi kabuklu kuru yemişler, muz, bal ve yumurta uykuya dalmanızı hızlandırıyor. Ayrıca karbonhidrat bakımından zengin gıdalar kanda uykuya teşvik edici madde olan triptofanı artırıyor. Yatmadan önce az miktarda mısır gevreği/tahıl ve süt, yoğurt ve kraker, ekmek ve peynir gibi besinlerden atıştırmak uykunuzun gelmesini kolaylaştırabilir. Fakat karbonhidratlı gıdalar çok fazla tüketilmemeli. Proteinli gıdalar da zor hazmediliyor, abartmayın.