Mücbir teknoloji

Yılın bu son yazısında geçmiş yazılarıma göz atarken bir başlık dikkatimi çekti. Temmuz 2019’da “Sanal dünyaya taşınıyoruz” başlıklı bir yazı kaleme almıştım. Yazıda şöyle bir bölüm var “Teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken yaşam tarzımızda da değişikliklere sebep oluyor. Büyük şehirlerde trafikte kaybedilen vakit, şirketlerin ev ofis çalışanlarının çoğalması gibi nedenlerle görüşme ve toplantıları giderek sanal dünyaya taşıyor. Her ne kadar e-ticaret ve perakende satış alanındaki yeni teknolojileri hızla benimsesek de toplantılar ve iletişim alanındaki yeniliklere aynı hızla adapte olamadık gibi görünüyor.” Yazının devamında konuyla ilgili veriler paylaşmışım ve özetle sanal imkânlar varken neden değerlendirmiyoruz noktasına değinmişim. 

Oysa şimdi çok farklı  

Çoğumuz evlerimizden çalışıyoruz ve pek çok şirket bu yeni durumu o kadar benimsedi ki bir daha ofislere taşınmayacaklarını şimdiden duyurdular. Bu durum her ne kadar mücbir sebeplerden kaynaklandıysa da hızla benimsendi. Covid 19 salgını olmasaydı da bu yaşanacaktı ama daha ileri bir tarihte bekliyorduk. 

Diğer yandan dijital sağlık alanında da uzaktan ameliyatlar, sanal hekim randevuları, giyilebilir sağlık teknolojileri ve tele sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması da 2019’da yazdığım konulardan bazılarıydı. Salgın sebebiyle bu teknolojiler de hızla hayatımıza hızla girdi.  Hatta o kadar hızlı yayıldı ki günümüzde uzaktan bağlantı ile hekim ziyaretlerini de aştık sanal asistan yardımıyla aşı oluyoruz. İngiltere'de pilot bir projenin parçası olarak 1.000'den fazla kişi, sanal bir asistan kullanarak grip aşısı yaptırdı. İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi’nin (NHS) sunduğu uygulamada yer alan sanal asistan bireylerin sorularını yanıtlıyor ve grip aşısına ihtiyacı olup olmadığını belirliyor. Uygulama, Doğal Dil İşleme (NLP) ve konuşma tanıma teknolojilerine sahip olduğundan kullanımı da oldukça kolay. Uygulama geliştiricisi, kullanım sonrası anket verilerine dayanarak bu yöntemin hasta başına maliyeti %14,4'e kadar azaltabileceğini iddia ediyor. Bizler de “Hayat eve sığar”  ve “e-Nabız” gibi uygulamalar kullanıyoruz. Bunlar da giderek daha fazla genişleyerek sağlık personelinin üzerindeki yükü hafifletebilir. 

Yine 2020’de bir günde tüm toplu alanların güzel kokmasını sağlayarak bizi temizlikte muasır medeniyet seviyesini taşıyan kolonya gündem oldu. Kolonyanın teknolojinden söz etmeyeceğim ama virüsü yok edebilmek için artık farklı teknolojiler de kullanıyoruz. AVM girişlerine yerleştirilen ultraviyole ışın yayan kapılar, beyaz eşyalara entegre edilen ultraviyole ışın yayan sistemler bunlardan bazıları. Fırın, buzdolabı gibi ürünler alırken bu sistemi kullanarak hijyen sağlayan ürünleri tercih etme şansımız oldu.


Çin’de hayata geçirilen bir proje kapsamında insanların ellerini sık sık yıkamaları için portatif çeşmeler üretilmiş. Bu çeşmelerin enteresan yanı herhangi bir yerden sürekli su akışının olmaması. Çeşmeye altında bulunan varilden su geliyor, kullanılan su üç aşamalı membran filtreleme, klor ve ultraviyole ışınla geri dönüştürülüyor ve tekrar kullanılıyor. Ayrıca çeşmenin yanına bir de ultraviyole ışın ile cep telefonu temizleyen cihaz yerleştirilmiş. Böylece elini yıkayan kişinin tekrar kirli telefonu tutmasının da önüne geçilmiş. Böyle yaratıcı ve basit çözümlere ihtiyacımız var.

Sürpriz değildi

Bilim, sağlık ve teknoloji okuyan, yazan ya da bu alanda çalışanlar için yaşanan salgın sürpriz değildi, sadece zamanı bilinmiyordu. Hatta şu an eriyen buzullar, değişen iklim sebebiyle farklı bakterilerin, virüslerin ortaya çıkması da yine beklenen bir durum. Bu konuda da çalışmalar yapılıyor. İklim değişikliğine zamanında dur demeyi başaramazsak ilerleyen yıllarda yaşanabilecek benzeri salgınlar da sürpriz olmayacak.

Eğer güzel bir dünyada mutlu yaşamak istiyorsak herkes hem birey hem ülke olarak önce kendi kapısının önünü süpürmek durumunda. Mars’a yerleşmektense dünyamızı yaşam için sürdürülebilir kılmak daha kolay ve adil olabilir. Bunun için hepimiz birlikte aynı gezegeni paylaştığımızı hatırlayarak, el birliği ile çalışmalıyız.

Müspet bilimin ışığında, gerektiği kadar teknoloji dolu, sağlıklı, güzel bir yeni yıl diliyorum.