43 numara giyenlerin suçu ayaklarının büyük olması mı?

2018 Dünya Kupası’nda VAR sistemi uygulanmıştı. Dünyanın üst düzey hakemlerinin görev almasının da etkisiyle oldukça başarılı geçen organizasyon, pek çok ülkenin VAR’a geçişini cesaretlendirmişti.

Bu kez de FIFA, yarı otomatik ofsayt sisteminin 2022 Dünya Kupası’nda kullanılacağını açıkladı. Amaç, VAR’da ofsayt pozisyonlarına dair karar verme sürecini hızlandırmak.

Yeni teknoloji sayesinde topun içine bir sensör yerleştirilecek ve topa temas noktasının çok hassas bir şekilde algılanması sağlanacak. Topu izlemek için stadyum çatısının altına monte edilmiş 12 özel kamerayla her oyuncunun 29 veri noktası kullanılarak saniyeler içinde konumları hesaplanacak ve tüm uzuvları izlenecek.

iNSAN FAKTÖRÜ DEVREDEN ÇIKIYOR MU? 

Hayır... Yeni teknolojiyle ofsayt pozisyonunda olan bir hücum oyuncusu topla her buluştuğunda VAR odasına otomatik ofsayt uyarısı sağlanacak. VAR odasında ise otomatik olarak oluşturulan ofsayt çizgisi VAR ve AVAR tarafından manuel olarak kontrol edilerek onaylanacak. İşlem birkaç saniye içinde gerçekleşecek, ofsayt kararlarının daha hızlı ve doğru alınması sağlanacak.

Gözden KaçmasınSüper Lig’de fikstür 4 Temmuz’da çekilecekHaberi görüntüle

MEVCUT SiSTEMDE YAPI NASIL iŞLiYORDU?

1- Topun temas anının işaretlenmesi: VAR, belirlediği temas anı noktasını gösterir. Operatör sorar: “Hocam topa temas anını işaretledim. Doğru mudur?” VAR onaylarsa işaretlenir. Yanlışsa, “1 frame geri veya ileri alalım” gibi uyarılarda bulunur.

2- Savunma ve hücum oyuncularının işaretlenmesi: Kaleye en yakın uzuvları, VAR’ın manuel tespitiyle işaretlenir (el/kol içermeyen).

FRAME SORUNU ÇÖZÜLECEK

Görüleceği üzere bir ofsayt tespitinde VAR hakeminin görüntüler üzerinden bu manuel işlemleri vardı. İşaretlemeler tamamlandıktan sonra operatör, VAR’ın nihai onayıyla çizgileri yazılım vasıtasıyla çekiyordu.

Dünya genelinde maçlarda hem 25 fps’lik hem de Super Slow Motion(SSM) denilen 75 fps’lik kameralar kullanılıyor. Fps değeri yükseldikçe akıcılık ve netlik artıyor, yavaşlatılmış çekimlerde (slow motion) detay görme şansınız yükseliyor. Kameralarda her bir saniye görüntü, arka arkaya çekilen 25 fotoğraf karesinin (frame) birleşmesinden oluştuğundan, topa temas anını %100 isabetle tespit etmek mümkün değildi. Yeni teknoloji sayesinde bu başarılmış olacak.

GEÇEN SEZON VAR-OFSAYT iLiŞKiSi GOLLERE NASIL YANSIMIŞTI?

Geçen sezon Premier Lig’de 1071, Süper Lig’de 1067, Bundesliga’da 954 gol atıldı. Süper Lig’de VAR müdahalesiyle iptal edilen 40 golden 24’ü ofsayt gerekçesiyle oldu. VAR müdahalesiyle de ofsayt olmadığı tespit edilip gol verilen 15 pozisyon var. Premier Lig’de de VAR’la ofsayt nedeniyle iptal edilen 32 gol varken, VAR müdahalesiyle ofsayt olmadığı tespit edilip verilen 11 gol oldu.

Bundesliga’da VAR müdahalesiyle ofsayt nedeniyle iptal edilen 23 gol olurken, VAR müdahalesiyle ofsayt olmadığı tespit edilip verilen de 11 gol oldu.

iFAB, KENDiSiYLE ÇELiŞMiYOR MU?

Son 20 yılda iFAB tarafından revize edilen kurallara baktığımızda temel felsefe ‘gol sayısının ve oyunun keyfinin artmasına yönelik’ idi. Onlarca yıl hatasıyla sevabıyla “Şüpheliysen oynat” teması hafızalara kazınmadı mı? Eskiden insan gözüne bağlıydı ve ölçüm yapılamıyordu. Peki bugün robot ofsayt teknolojisiyle gelinen noktada, VAR’da ofsayt tespitini çok süratli ve doğru yapacağız diye atılan golleri milimetrelerin esaretine sürüklemeyi nasıl açıklayacağız?

İngilizler bir dönem, özellikle Everton-Liverpool maçında (üstte) yaşananların da etkisiyle ofsaytla ilgili iFAB’a yeni öneriler sunmuştu. Hollanda’da uygulanan 10 cm’lik pay bırakılması ve Arsene Wenger modeli.

Bu güzel oyunu seven ve doğasından uzaklaşmasını istemeyenlerin en sıcak baktığı yöntem Wenger modeli olmuştu. “Savunma ile hücum oyuncusu, hiçbir uzvu kesişmeyecek şekilde birbirinden kopmadıkça ofsayt ile cezalandırılmasın” diyordu üstat Arsene Wenger.

ACABA FUTBOLCULARA HiÇ SORDUNUZ MU?

Ortalama 1000 golün atıldığı liglerde özellikle hücum oyuncularından fikir almak hiç düşünüldü mü acaba? Yarı otomatik ofsayt sistemi, oyuncunun sahadaki koşusunu bile değiştirecek bir karar resmen.

Elbette rakip savunma oyuncularını kontrol ederek oynuyorlardı ancak bu boyutta kafa karıştıracak kadar da değil. Sürekli rakip oyuncuya göre hassas bir çizgide oyun mu oynanır?

Diğer hiçbir spor branşında teknoloji, o sporu yapan oyuncuların içgüdüsel hareketlerini engellemiyor. Bu değişikliği, hücum futboluna sağlanan prime, oyunun doğal akışının keyfine ve meyvesi olan güzelim gol sayılarına vurulan büyük bir darbe olarak görüyorum.

FUTBOL KEYFiNE SÜREKLi MÜDAHALE ETMEYiN

“Hakem de insandır, hata yapar” tahammülü VAR ile birlikte çok azaldı ve uzun uzun bekleme yerine çok hızlı karar verilip devam edilmesi isteniyor. Lakin futbol oyununun temelini zedelememesi adına da sınırları iyi belirlemek şart. Takım elbiseli karar vericilerin, oyun konsollarındaki yazılımlara yeni kodlar ekleyerek futbolun keyfine sürekli müdahale arzularına dur demek şart. Mantıklı revizelere kimse hayır demiyor ancak 43 numara ayakkabı giyen bir futbolcuyla 41 numara giyenin aynı noktadan yaptığı vuruşta doğacak ofsayt farkını tespit etmeyi marifet sayan bir zihniyeti de kabul etmek çok zor.

VAR’IN AMACINA TERS

FİFA’nın teknoloji&inovasyon direktörü Johannes Holzmuller, “Karar vermek için değil, hakemlere anında kanıt sağlamak için tasarlandı” diyordu yeni ofsayt sistemi için. Peki VAR, açık ve bariz hataları gidermek için getirilmemiş miydi? Penaltılardaki gri pozisyonlarda müdahale etmemesi istenilen VAR’dan, ofsayt için milimetrelerle şapkadan tavşan çıkarmasını beklemek VAR’ın doğuş amacıyla örtüşmüyor.