Şirketler duman, ayrıca dış borç kabusu

Türkiye global krizle birlikte, riski en yüksek artan ülkelerin başında geliyor. Kasım 2008 itibarıyla.

Tayyip Erdoğan’ın öve öve bitiremediği sağlam ekonomimizin uluslararası karşılaştırması bu ölçüde acı.

Tayyip Erdoğan Meclis kürsüsünden göğsünü gere gere Merkez Bankasında 70 küsur milyar dolar döviz rezervi bulunduğunu açıklıyor.

Ama, önemli bir noktayı gözlerden kaçırıyor. Türkiye’nin sahip olduğu o döviz rezervi dış borçların ne kadarını karşılıyor?

Bunun için, döviz rezervinin dış borçlara oranına bakmak gerek. O oran son derece düşük. Bu hiç iyi değil.

SENEYE YÜZ MİLYAR DOLAR

Hiç iyi olmayışın devamı var.

Türkiye 2009’da 100 milyar dolar dış borç ödemek zorunda.

Bunun 52 milyar doları kısa, 48 milyar doları orta v e uzun vadeli borç. Vadesi uzun, vadesi kısa, gelecek yıl 100 milyar dolar ödenmesi gereken dış borç var.

Türkiye’yi yöneten kadroda yer alsam, bu rakamları bile bile, geceleri uyumam mümkün değil. Buna rağmen, gönlü rahat resmi çektirerek, sağa sola tafra atmak bir başka fazilet olsa gerek.

Yine para üzerinden gidiyoruz.

Global krizle birlikte, dünyada dolar karşısında en fazla değer kaybına uğrayan paralar, Kore ve Güney Afrika paraları.

Sizce üçüncü ülke hangisi? Parası dolar karşısında en yüksek değer kaybına uğrayan üçüncü ülke hangisi?

2007 başına göre, dolar karşısında yüzde 45 değer kaybıyla Türkiye.

Kasım 2008’deki durum. Yani, hemen yirmi gün öncesi itibarıyla.

Ya borsadaki değer kaybı?

İMKB yılbaşından bu yana dünyada en fazla değer kaybına uğrayan ikinci borsa. İMKB Ulusal 100 Endeksi dolar cinsinden yüzde 72.2 değer kaybediyor. Şirketlerin duman olduğunun resmi.

Krizin başından bu yana genellikle işsizlik, üretim kaybı, büyüme hızındaki düşüş üzerinde duruluyor. Normal, çünkü krizin insani boyutu orada. İnsanı vuran yönü orada.

Krizin ruhu ise, yukarıdaki rakamlarda. O ruh teğet filan dinlemiyor. İnsani boyutu tetikliyor.