Şiiler Kürtler gibi düşünmüyor

Irak'ın geleceği ile ilgili bilinmezleri, bu soruya indirgiyerek görmeye çalışmak yerine komşumuzun gerçekleri konusunda biraz fikir sahibi olmaya ne dersiniz?

Irak'da Kürtlerin, Türkmenlerin, Asurilerin yanı sıra Sünni ve -çoğunlukta olan- Şii Araplar da yaşıyor. Türkmenler arasında da Şiiler mevcut.

Kürtlerin talepleri ile meşgul olurken, Irak muhalefetinin önemli unsuru olan Şiilerin ne söylediklerine de kulak vermek gerekmez mi?

Şiiler nasıl bir Irak istiyor?

Iraklı Şii muhalefetin en güçlü örgütlerinin temsilcilerinden, önde gelen aydınlarına, asker ve sivil liderlerine kadar 250 Şii muhalif, iki yıl süren tartışmalar sonucu, bu soruya yanıt veren bir deklarasyon yayınladılar.

‘‘Değişik mezhep ve etnik kökenden halkın bir arada yaşadığı Irak'ta tüm sorunlar Irak'ın üniter yapısı içinde çözülecektir’’ denen deklarasyonda Şii çoğunluğun talebi üç ana başlık altında toplanıyor:

Demokrasi, ademi merkeziyetçilik, mezhep ayrımına son verecek siyasetlerin hayata geçirilmesi.

* * *

Şİİ muhalefetin açıklamasının altındaki üç imzadan birisi olan Doktor Saheb Al Hakim'e dün, yaşadığı Londra'da telefon ile ulaşarak Şii muhalefetin pozisyonu ile ilgili ayrıntılı konuşma fırsatı buldum.

‘‘Kürtler kızıyor ama biz Irak'ın Şii Müslüman halkı, federasyon istemiyoruz’’ diyor Dr. Al Hakim ‘‘Biz yerel yönetimlerin daha fazla yetki ile donatıldığı bir ademi merkeziyetçi yapıdan söz ediyoruz. Bir tek Irak vardır ve öyle de kalacaktır. Kuzeyde bağımsız devlete karşıyız. Irak'ın bölünmesini kabul edemeyiz. Zaten Türkmenler de kabul etmezler.’’

Şii muhalefet açıklamasında, Şiilerin Irak'ın ilk kuruluş yıllarında İslami Arap Devleti istediklerinin altı çiziliyor. Şu anda da Şii muhalefet İran ile yakın ilişki içinde. ‘‘Saddam sonrası İran'daki gibi İslami temellere dayalı bir rejim talebi var mı Şii muhalefetin?’’

Hayır. ‘‘Tabii ki Irak Müslüman bir ülke ama İran tipi bir rejim istemiyoruz’’ yanıtını alıyorum.

Dr. Al Hakim, ‘‘Mezhep ayrımına son verilmesi, Şiilerin özgürce inançlarını yaşayabilmeleri bizim amacımız. Herhangi bir mezhebin ya da etnik grubun bir diğerinin üzerinde egemenliğini sağlayacak bir yapılanma da istemiyoruz. Irak Şiileri olarak isteğimiz, demokratik üniter Irak.’’

* * *

YA Kerkük? Kerkük'ün Kürtler tarafından başkent ilan edilmesi muhalefetin Şii kanadında nasıl karşılanıyor?

‘‘Rüya görüyorlar’’ diyor Irak İnsan Hakları Örgütü'nün temsilciliğini de sürdüren Dr. Al Hakim ‘‘Irak'ın bir tek başkenti vardır. O da Bağdat. Kerkük, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin birlikte yaşadıkları bir kenttir. Kimsenin başkenti değil. Kerkük'ün, Kürdistan'ın başkenti ilan edilmesini kesinlikle kabul edemeyiz.’’

Son bir soru daha soruyorum: ‘‘Türkiye'de Türkmen ve Kürt muhalefetin temsilcilikleri var. Muhalefetin Şii kanadı olarak sizin Türkiye ile temasınız oluyor mu?’’

Verdiği yanıt beni şaşırtıyor. Hayır. Iraklı Şiiler ile Türkiye arasında hiçbir temas yok.

Madem Irak'ın bütünlüğüne bu kadar önem veriyoruz, neden bütününe bakmayı önemsemiyoruz?