Türkiye’nin en harika 10 doğa olayı

Her bir alan için bulundurduğu tür gruplarına göre dört bilimsel kriterden biri veya birkaç tanesi aranıyor. Böylece tüm dünyadaki korunması gereken doğal alanlara küresel bir standart da getirilmiş oluyor. Önemli Doğa Alanı yöntemi, IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından örnek gösterildi ve IUCN bu yöntem hakkında kapsamlı bir rapor yayınladı. Rapora göre ilk defa Türkiye’de uygulanan bu yeni yaklaşım şimdiden 40’ı aşkın ülkede kabul gördü ve aktif olarak kullanılmaya başlandı. Daha sonra Türkiye’deki Önemli Doğa Alanları envanteri için çalışma başladı. Sonunda, Doğa Derneği’nin koordinasyonu ve Çevre ve Orman Bakanlığı’nın işbirliğiyle 148 yazar, bilim adamı ve 100 fotoğrafçı, çok sayıda kurumun katkısıyla "Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları" adlı çalışmayı tamamladı. Bu envantere göre, Türkiye’de 305 Önemli Doğa Alanı bulunuyor. Doğa Derneği, bu 305 alanda yılın belli mevsimlerinde, hatta günlerinde yaşanan, en nadir, en estetik 10 doğa olayını tespit etti. İşte isteyenlerin belli zamanlarda giderek tanık olabileceği 10 benzersiz doğa olayı.

EN İYİ 10

1. İstanbul’un kartalları- BOĞAZİÇİ

2. Pembe flamingolar- GEDİZ DELTASI

3. Sarıkamış ormanlarında kış - KARS

4. Muş Ovası’nın laleleri - MUŞ

5. Akbabaların gelişi- BEYPAZARI

6. Küre Dağları’nda sonbahar - KARADENİZ

7. İnci kefali göçü - VAN GÖLÜ

8. Bozkırda yaban koyunları- HODULBABA DAĞI

9. Kelaynakların dansı- BİRECİK BOZKIRLARI

10. Halfeti damlarında dolunay- GÜNEY FIRAT VADİSİ

İSTANBUL’UN KARTALLARI

Kuşların göçüne tanık olun

İstanbul’u dünya üzerinde tek yapan çok sayıda özelliği arasında en az bilineni, dünyanın en önemli kuş göçü yollarından birisinin üzerinde bulunması. Her yıl ilkbahar ve sonbaharda sayısız kuş, kentin üzerinden geçer. Kentin kalan son ormanlarının kıyısında, asırlardır Afrika’dan gelerek kuzeye devam eden göç mucizesine tanıklık etmek için en ideal yer Sarıyer. Göç gözlemi İstanbul’da yaşayan herkesin ömründe en az bir kere yaşaması gereken bir olay. Burada görülebilecek kuş türleri şöyle: Küçük orman kartalı, yılan kartalı, şahin, arı şahini, atmaca ve leylek.

PEMBE FLAMİNGOLAR

Binlercesi Gediz’de toplanıyor

İzmir’in zenginliği, sadece çevresindeki arkeolojik alanlarla sınırlı değil. Eşsiz doğal kıyıları ve sulak alanları da var. Gediz Deltası, bu hazinelerden biri. Gediz Deltası, kış aylarında binlerce flamingoya ev sahipliği yapıyor. Türkiye’de 1980’lerde televizyonda gösterilen Flamingo Yolu dizisi sayesinde herkesin tanıdığı bu pembe renkli güzel kuşlar, kış aylarında sürüler halinde Gediz Deltası’nda bir araya geliyor. Delta, estetik harikası bu kuşların cennetine dönüşüyor.

SARIKAMIŞ ORMANLARINDA KIŞ

Karın beyazıyla çamların yeşili

Karın hem eğlendirdiği hem dinlendirdiği nadir yerlerden biri Sarıkamış. Kış, bu coğrafyaya erkenden gelir ve aylarca gitmez. Sarıkamış, ormanlarla çevrili olduğundan karın beyazıyla çamların yeşilinin birbirine karıştığı iki renkli bir manzara sunar. Tek renk bunlar değildir. Ormanları çevreleyen bozkırlar kızıl tilkilerle doludur. Bu sevimli hayvanlar, gün boyu karın üzerinde av arar. Kızıl şahinler de kolaylıkla izlenebilir. Çünkü neredeyse her direğin tepesinde bir şahin oturur.

MUŞ OVASININ LALELERİ

Mayısta oluşan kırmızı manzara

Lale, bugün birçok yerde, örneğin Konya’da seralarda yetiştiriliyor. Ancak Muş, Anadolu lalelerinin Türkiye’de geniş doğal tarlalar oluşturduğu tek alan. Baharın gelmesiyle açan laleler göz alabilidiğince kırmızı bir manzara oluşturur. Bu olağanüstü manzara yalnızca mayıs ayında görülebilir. 15 gün gibi kısa bir ömrü olan lalelere yapılan bir yolculukta, telli turna ve toy gibi kuşları görmek de mümkün.

AKBABALARIN GELİŞİ

Beypazarı’nda ilkbaharın habercisi

Beypazarı’nda ilkbahar, önce güneyden ılık esintilerle başlar, ardından dallar açar. Ağaçları süsleyen beyaz çiçekler yakında gelecek olan akbabaların ilk müjdecisidir. Kışı Afrika’da geçiren akbabalar, Anadolu vadilerinden, bozkırlarından süzülerek Beypazarı semalarında görünür. Bembeyaz kanatları ve altın sarısı başıyla daireler çizerek, birer birer gelirler ve mavi gökyüzünde arka arkaya dolanırlar. İnözü Vadisi’ndeki bağ evlerinin bahçesinde oturarak bütün gün gökyüzündeki akbabalar izlenebilir.

KÜRE DAĞLARI

Milli parkta sonbahar

Küre Dağları, Kastamonu ve Bartın illerinin can damarı. Jeolojik, doğal, kültürel ve yöresel mimarisiyle bu bölge bir milli park ve dolayısıyla önemli bir turizm rotası. Sonbaharda renk cümbüşüne dönüşen ormanlar Türkiye’nin en güzel manzaralarından biri. İğne yapraklı ve geniş yapraklı ağaçların karışımının hakim olduğu ormanlarda yabani meyve ağaçları da var. Küre Dağları’nda sadece ağaçları seyretmek değil, ormanın derinliklerine inip yürümek, yörenin geleneksel mimarisini görmek ve mutfağını tatmak da doğa gezginleri için büyük bir zevk.

İNCİ KEFALİ GÖÇÜ

Kilometrelerce yol gidiyor

Turkuvaz renginde, sodalı-tuzlu sularıyla Van Gölü, çok nadir bir canlıya yaşam veriyor: İnci kefali. Adı kefal olmasına rağmen aslında sazangiller ailesinin bir üyesi. 20 santim uzunluğunda, 70 gram ağırlığındaki bu balık, yaşamını sürdürdüğü gölden, üremek ve yumurtalarını bırakmak için her yıl mayıs-haziran aylarında çıkıyor, gölün çevresindeki tatlı su taşıyan akarsulara giriyor, yumurtalarını bıraktıktan sonra tekrar Van Gölü’ne dönüyor. Akarsuların genişlediği ve durgunlaştığı kumlu-çakıllı bölgelerde yumurtadan çıkan yavrular 12 haftalık olduktan sonra göle gidiyor. Neslinin devamını sağlamak için yedi yıllık ömrü süresince kilometrelerce yol kat eden bu balığın yolculuğu olağanüstü bir macera.

BOZKIRDA YABAN KOYUNLARI

Boynuzlarıyla dikkat çekiyor

Bozkır deyince aklımıza sapsarı ve boş alanlar geliyor. Oysa ilkbaharda tüm bozkırlar renkleniyor. Yürüdükçe yuvalarından kafasını çıkaran gelengilerin meraklı bakışlarıyla karşılaşabilirsiniz. Bozkırlarda birçok canlı yaşar ama bunların içinde en önemlisi yaban koyunları. Ovis orientalis adındaki bu yaban koyunları, boynuzlarıyla dikkat çekiyor. Konya Hodulbaba Dağı’ndaki yaban koyunları yıllar önce koruma altına alındığı için sayıları başarıyla artırıldı.

KELAYNAKLARIN DANSI

Yok oluşun simgesiydiler

Kelaynaklar ince uzun, kıvrık gagası olan, geniş kanatlı, başlarında tüy olmadığı için bu ismi almış bir kuş türü. Birkaç yıl öncesine kadar yok oluşun simgeleriydi. Koruma çalışmaları başladığında sayıları bir elin parmaklarından azdı. Son altı yıldır yapılan başarılı koruma çalışmaları sayesinde sayıları bugün 114’e ulaştı. Dünyadaki son kelaynakların yuva kurmalarını ve kur danslarını nisan ayında Birecik’te görmek mümkün. Fırat Nehri’nin beyaz kanyonlarında üreyen ve yuvalarına dal taşıyan kelaynaklar, dünyanın en nadir ve güzel canlı türlerinden biri.

HALFETİ DAMLARINDA DOLUNAY

Damda yatmanız lazım

Halfeti, Fırat Nehri’nin kanyonlarının arasına sıkışmış, taştan evleriyle Türkiye’nin kendine mahsus kasabalarından biri. Havaların ısınmasıyla birlikte burada benzersiz bir doğa olayına şahit olabilirsiniz. Bölge halkı yazın bu eski evlerin damlarındaki taht denen yataklarda yatmaya başlar. Mehtap gecesi harikadır: Damlarda yatanlar, ayın önce Fırat Nehri’nin koynundan doğduğu, sonra yavaş yavaş battığını seyreder. İlçede çok fazla ışık olmadığı için yıldızlar ve dolunay pırıl pırıl gözükür.

305 ÖNEMLİ DOĞA ALANI

Marmara Bölgesi’nde 32, Ege Bölgesi’nde 34, Akdeniz Bölgesi’nde 73, Orta Anadolu Bölgesi’nde 45, Orta Batı Karadeniz Bölgesi’nde 23, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde 42, Doğu Anadolu Bölgesi’nde 69 ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise 19 "Önemli Doğa Alanı" var.

Toplamda 20 milyon 280 bin 149 hektar olan bu alanlar Türkiye’nin yüzde 26’sını kaplamakta.

451 canlı türü dünyada sadece Türkiye’de çok küçük bir alanda yaşıyor.

Bozkırlar ve tarım alanları sanılanın aksine Türkiye’nin en zengin doğal yaşam alanları.