Trakya’nın ıhlamur kokulu ilçesi: Vize

İlçenin bir eli Kıyıköy’den Karadeniz’e, bir eli yemyeşil Istranca Dağları’na uzanıyor. Trak Krallığı’ndan Osmanlı’ya birçok tarihi eser barındıran Vize, uluslararası ‘Sakin Şehir’ ağına üye. Burası ıhlamur kokulu bir huzur sığınağı.

Vize, Kırklareli’ne bağlı, İstanbul’a sadece 140 km uzaklıkta küçük bir ilçe. Yıllardır yollardayım ama Vize’yi görmek Gastronomi Şenliği davetinde nasip oldu bana da. Aslında bir kuş uçumu uzakta onlarca, yüzlerce değer var fark edemediğimiz, Vize de bunlardan biri.
Vize’nin bir eli Kıyıköy’den Karadeniz’e, bir eli yemyeşil Istranca Dağları’na uzanıyor. Sahili, ormanı, deresi, şelaleleri, mağaralarıyla küçük ama dopdolu bir ilçe burası. Antik adı Bizye, Trak kralı Byzas’tan geliyor. Yunan mitolojisinde ise ismi “Byzia”, yani kaynakların perisi olarak geçiyor. Su kaynakları bol Vize’ye de bu isim yakışır zaten. Trak Krallığı’nın başkenti Vize’de çok sayıda antik kalıntı var. İlçenin güneyinde 40 Trak tümülüsü (mezarı) bulunuyor. Vize, Osmanlı Dönemi’nde de Trakya’daki en önemli 3 sancaktan biriydi, tam 111 köyü vardı. Bu sayı günümüzde 23.

YEREL TATLARI DENEYİN

İlçeye girdiğinizde doğruca Belediye Meydanı’na gidin. Oradaki tabelalar sizi Kale Mahallesi’ne çıkaracak. Vize Kalesi, Hisartepe’de dimdik ayakta. Burası en yüksek nokta. Mahallenin yolları Arnavut kaldırımlarıyla kaplı, kapıları ve duvarları onarım geçirmiş, yenilenmiş. Kaleden aşağı inin ve MS 6. yüzyılda Jüstinyen döneminde yapılan Küçük Ayasofya’yı (bugünkü adı Gazi Süleyman Paşa Camii) gezin. Anahtarı hemen arkasındaki kafeyi işleten Dilek-Savaş Atlı çiftinden alın, 13 yaşındaki oğullarından yapının hikâyesini dinleyin. Soluklanmak için bir çay içimi uğrayın kafelerine Atlı çiftinin. Ehil elden tavuklu sini mantısı, Boşnak böreği gibi yerel tatları deneyebilirsiniz.
Antik tiyatro bundan sonraki durağınız olsun. Dört bin kişilik yapı, etrafını sarmalayan evlerin kamulaştırılmasıyla tam olarak ortaya çıkarılacak. Aynı mahallede Şerbetdar Hasan Bey Camii ile gezinizi sonlandırın. 16. yüzyıla tarihlenen Ferhat Bey Hamamı ve çeşmesi, restorasyon projesiyle onarılmayı bekliyor. Şehir merkezinde gezerken hoş bir koku burnunuza çarparsa bilin ki siz tam ıhlamur mevsiminde Vize’desiniz. Yaklaşık 12-15 metre boyunda heybetli ıhlamur ağaçları çıkar karşınıza. Pek çok yararları olan ıhlamur Vize’de çay olarak bolca tüketilir. Ayrıca önemli bir gelir kaynağıdır ilçenin. Bu mis kokulu bitki arıların da besinidir. Ihlamur balı ayrı bir ekonomik kaynaktır. Birleşerek “Vize Bal Üreticileri Birliği”ni kurmuşlar. Aldığınız kavanozda balın hangi üretici tarafından kavanozlandığını görebiliyorsunuz. Örnek, güvenilir bir uygulama. Merkezde Ataköy Börekçisi, Çamlık Göbek Osman, Uğur Lokantası’nı deneyebilirsiniz. Pazarlı’da ise Doğa Restoran’ın güveçte, mısır ununda alabalığını tadabilirsiniz.

MAĞARANIN SİHİRLİ ORTAMI

Cittaslow-Sakin Şehir unvanını alan Vize, uluslararası alanda da adını duyuruyor, giderek daha çok ziyaretçi çekiyor. İlçeden çıkınca, Karadeniz sahilindeki balıkçı kasabası Kıyıköy’e 37 km sonra varacaksınız. Papuçdere’nin denize döküldüğü yerde, dar ve uzun sahilden denize girebilirsiniz. Kıyıköy’de balıkçı barınağı, tekneler sizi karşılayacak. Balık avlama yasağının kalkmış olması balık lokantalarının yüzünü güldürmüş. Lezzetli mevsim balıklarını, palamut, kalkan, mezgit, tekir, barbunya, hamsiyi sahildeki lokantalarda yiyin. Antikçağ’da bu bölgeye “Bal yiyenlerin yurdu” demişler. O dönemlerde iç kısımlardan manda arabaları ile amforalar içinde taşınan şaraplar, buradan Avrupa limanlarına gönderilirmiş. Selvez Koyu, Papuçderesi üzerindeki köprüden geçilince, kuzeye doğru bir kilometre yürüyüş mesafesinde. Burası kamp ve karavan tutkunların gözde mekânı. Denizin cazibesine kaptırmayın kendinizi, daha uğrayacağınız başka yerler var.
Belde girişindeki Kıyıköy Kalesi, tamamen taşa oyularak yapılmış Aya Nikola Manastırı görülmeden dönülmez. Papuçdere’de kayıkla, deniz bisikleti ile tur yapıp, kiliseye kadar ulaşabilirsiniz. Dere, alabalık, sazan ve kefal balıkları yönünden zengin. Kıyıköy sahilinden 16 km güneye doğru inerseniz Kastro Koyu Koruma Alanı’na varacaksınız. Kastro Plajı, 500 metre uzunluğu ve 200 metre genişliğiyle sırtını ormana dayamış bir tabiat harikası. Vize’nin kuzeybatısındaki Karakoçak Tepe ve Soğucak köyü kaya sunakları yine Trak dönemi kalıntılarını barındırıyor. Papuçdere yakınındaki Kızılağaç Cehennem Şelaleleri, fotoğraf ve doğa yürüyüşü tutkunlarının uğrak noktası. Vize’de Trakya’nın üçüncü büyük mağarasının bulunduğundan haberiniz var mıydı? Yenesu (Balkaya) Mağarası, sarkıt ve dikitleriyle sihirli bir ortam sunacak sizlere. Vize’den ayrılırken yolunuzun üzerindeki Çakıllı’da, 815 yaşındaki tarihi çınar ağacının altında mutlaka kahvenizi yudumlayın. Mevsimi kaçırmadan Vize’ye gidin ve sonbahar renklerini yakalayın.