Sınırın öte yanında hayat çok daha ucuz: DEDEAÄžAÇ

Aleksandrupolis yani DedeaÄŸaç, Türkiye sınırına 35 kilometre mesafede, çok çok eski bir küçük ÅŸehir. Her yanda Osmanlı izleri, her yanda tarih, her yanda balık, ÅŸarap, zeytinyağı var. Saroz’un devamında, Ä°psala sınır kapısının 35 kilometre batısında. YeÅŸilliklerin, zeytin, çınar, selvi, salkım söğüt aÄŸaçlarının gölgesinde bir liman kenti. Sınırdan çıktıktan yarım saat sonra ÅŸehrin göbeÄŸine varıyorsunuz. Ãœstelik orada hayat Türkiye’den çok daha ucuz.Batı Trakya’nın giriÅŸ kapısı sayılan Aleksandrupolis, Yunanistan’ın Evros ValiliÄŸi bünyesinde bulunan 13 kentten biri. 114 binlik toplam nüfusunun 20 bini Türkler’den oluÅŸuyor. Buradan batıya doÄŸru yola devam ettiÄŸinizde, Gümülcine, Kavala ve Selanik’e varıyorsunuz. Aleksandrupolis’in geçmiÅŸi MÖ 7. yüzyıla kadar uzanıyor. Traklar bölgede yayılmaya baÅŸladıklarında Aleksanrupolis’in karşısında bulunan Somathraki (Semadirek) Adası’nda ilk büyük kenti kuruyorlar. Daha sonra da tekrar ana karaya geçip Batı Trakya’da yerleÅŸim alanları kuruyorlar. Bu kentleri yollarla birbirine baÄŸlıyor, tapınaklar inÅŸa ediyor ve deniz ve kara ticaretini artırıyorlar.Roma döneminde yani MS 1. yüzyıl ile 4. yüzyıl arasında Evros ilini kapsayan alanda imar faaliyetleri sürüyor. Yeni kentler kuruluyor. 4. yüzyıldan sonra baÅŸlayan Bizans devrinde, ilk ibadet yeri Kosmosotiras Kilisesi inÅŸa ediliyor. Bu kilise eski pagan tapınağının kalıntıları üstünde yükseliyor. Osmanlılar, Ä°stanbul’u almadan çok önceleri tüm Trakya’yı ele geçiriyor. Böylece Evros için yeni bir dönem baÅŸlıyor. Bu dönemde Evros’taki Hıristiyan Ortodokslarla, yeni yerleÅŸen Müslüman Türkler arasında zaman zaman ufak sürtüşmeler yaÅŸanıyor ama yüzyıllarca barış içinde bir arada yaÅŸanıyor. Yunanlılar 25 Mart 1821 tarihini ülkelerinin bağımsızlık günü olarak kabul ediyorlar. Osmanlılar 1830’da Yunanistan’ı bağımsız bir devlet olarak tanıyor. Ama Evros bölgesi 1920’ye kadar Osmanlı sınırlarında kalmayı sürdürüyor.Ä°STANBUL’DAN 5 SAATEvros ValiliÄŸi’nin bastığı Türkçe rehber kitaplarda Semadirek Adası, Evros Vilayeti ve Evros Deltası’yla ormanları hakkında fotoÄŸraflı bilgileri bulmak mümkün. Evros ValiliÄŸi’nin bastığı bu kitaplarda Osmanlı izlerinden saygıyla söz ediliyor. Ä°pek kasabalarını, demiryollarını, hanları, esnaf birliklerini Osmanlılar’ın kurduÄŸunu belirtmiÅŸler. Evros adlı kitabın giriÅŸinde Osmanlı dönemi anlatılırken, ‘Bu dönemde de Yunan ekonomisinin esnaf birlikleri sayesinde baÅŸarılı olduÄŸu, bölgedeki geleneksel ÅŸehir evlerinin varlıklarından anlaşılmaktadır’ deniliyor. Ä°stanbul’dan yola çıktıktan 4-5 saat sonra, KeÅŸan’a baÄŸlı Ä°psala sınır kapısı üzerinden DedeaÄŸaç’a varıyorsunuz. Ä°psala en kestirme yol. Sınırda bekleme yapılmazsa bu süre daha da kısalıyor. Ä°stanbul-Selanik-Atina hattında çalışan, çeÅŸitli firmalara ait çok sayıda otobüs var. Bu otobüslerle Ä°stanbul’dan 35 milyon’a DedeaÄŸaç, Gümülcine ve Ä°skeçe’ye gidebiliyorsunuz. Son yıllarda çok sayıda dolmuÅŸ taksi Ä°stanbul-Gümülcine seferi yapmaya baÅŸladı. Batı Trakyalı Türkler’in Ä°stanbul’a daha sık sefer yapmasından dolayı sayıları da bir hayli arttı. Ä°stanbul’dan 40 Euro’ya, KeÅŸan’dan 20 Euro’ya dolmuÅŸ taksi bulunuyor. Ä°skeçe ve Gümülcine’den kalkan bu taksilerin sürücüleri de Batı Trakya Türkleri. Sizi Ä°stanbul’dan alıp DedeaÄŸaç’ın limanına kadar bırakıyorlar.DENÄ°ZÄ° TERTEMÄ°ZKıyı ÅŸeridi boyunca uzanan DedeaÄŸaç’ın denizi çok temiz. Özellikle son 7-8 yıl içinde büyük oranda deniz kirliliÄŸinin önüne geçilmiÅŸ. AB’nin tavsiyesi ve ekonomik desteÄŸiyle organik tarıma geçilmesinin denizdeki kimyasal kirliliÄŸi önlediÄŸi söyleniyor. AB Çevre Komisyonu da denizlerdeki temizlenmeyi dikkate alarak Aleksandrupolis, Dikela, Mesimvria ÅŸeridine Mavi Bayrak ödülü vermiÅŸ. DedeaÄŸaç’ta çok sayıda otel ve pansiyon var. Trakia ve Aleksandr otelleri tüm Evros’un en büyük konaklama yerleri. Bu oteller aynı zamanda geniÅŸ ve ferah toplantı salonlarıyla kongre turizmine de elveriÅŸli.DedeaÄŸaç’a, ‘Defne-Daphne Türk-Yunan Dostluk DerneÄŸi’nin düzenlediÄŸi festival vesilesiyle gittik. Festivalin açılışında Gümülcine’deki Türk Konsolosu ile Evros Valisi birer konuÅŸma yaptı. Ä°ki konuÅŸmacı da karşılıklı turizmin ve ticaretin arttırlması gerektiÄŸine deÄŸindi. Evros Valisi’ne Yunanistan’ın Türkiye’deki temsilciliklerinden vize almanın deveye hendek atlatmaktan zor olduÄŸunu söyledim. Vali de, ‘Bu sıkıntıların zaman içinde aşılacağına inanıyorum’ dedi.Yunanistan’nın Kars’ı sayılabilecek bu kentin caddeleri pırıl pırıl, tertemiz ve ışıklı, çarşıları canlı, limanı hareketli, gece hayatı bizim Ayvalık’tan daha renkli. AkÅŸam olduÄŸunda sahil yolu araç trafiÄŸine kapanıyor, ondan sonra da vur patlasın çal oynasın. Her yanda ışıltılı kafeler, barlar, tavernalar, balık lokantaları var. Taksiler ucuz ve temiz. Yunanistan’da beÅŸ yaşın üstünde ticari taksi kullanmak yasak. Araçların büyük bir bölümü Mercedes, Toyota, Volkswagen gibi markalar. Kilometre fiyatları Ä°stanbul’dan daha ucuz. Oysa Yunanistan’da benzinin litre fiyatı Türkiye’yle hemen hemen aynı. UCUZ BALIK LOKANTALARIKıyı ÅŸeridinde ve limanda çok sayıda balık lokantası var. Limandaki mendireÄŸin ucundaki eski meyhanede gece boyunca envai çeÅŸit deniz ürünü ve meze yedik, barbayani adı verilen rakıdan epeyce içtik. Sekiz kiÅŸiydik. Hesabın sadece 86 Euro (Yaklaşık 160 milyon lira) geldiÄŸini görünce ÅŸaÅŸkınlık içinde kaldık. Sonraki günlerde bu ucuzluÄŸun tüm Yunanistan’a has olduÄŸunu gördük. Ä°stanbul’da son yıllarda birbiri ardı sıra açılan balık lokantalarından birinde aynı hizmeti almış olsak en az beÅŸ-altı katı bir hesapla karşılaşırdık. Bu ucuzluÄŸu, Yunanistan’da geleneksel esnaf anlayışına ve tüm valiliklerin iÅŸletmeleri sıkı bir fiyat denetimi altında tutmalarına borçlu olduÄŸumuzu öğrendim. Masadan kalkmadan önce meyhanenin sahibi yanımıza geldi. ‘Fiyatlarınız çok ucuz’ dedim. ‘Biz, bire aldığımızı en çok ikiye satarız’ diye cevapladı. Ve devam etti, ‘Birkaç kere Ä°stanbul’a geldim, tavsiye üzerine gittiÄŸim yerde bile çok kötü kazıklandım. Sonra da bir yere oturmadan önce uzun uzun pazarlık yapmak zorunda kaldım...’Yunanlılar’la tarihi dokunun yok edilmesi alanında da birbirimize çok benziyoruz. Bahçe içindeki eski konaklar yıkılmış yerine ik-üç katlı apartmanlar dikilmiÅŸ. Kıyıdaki eski liman binalarını, birkaç küçük camiyi ve az sayıda eski konağı muhafaza etmiÅŸler. Ama kentin dışına çıkıp köylere doÄŸru yol aldığınızda geçmiÅŸin tüm hikayesiyle karşınızda durduÄŸunu görüyorsunuz.Küçükçekmece-Gümülcine arası dolmuÅŸla seyahatÄ°stanbul’da yaşıyorsanız Yunanistan’a gitmek için ille de uçak veya otobüs kullanmanız gerekmiyor. DolmuÅŸ da tutabilirsiniz. Küçükçekmece’den her gün saat 11.00-12.00 arası Yunanistan’a bir araba kalkıyor. Yolculuk, trafik olmazsa gümrük dahil dört saat sürüyor. Bunun için vizenizi aldıktan sonra duraÄŸa bir telefon açmanız yeterli. EÄŸer Avrupa yakasında oturuyorsanız şöförler sizi evinizden alıyor. YolculuÄŸun bedeli ise 40 Euro. Küçükçekmece-Yunanistan arasında çalışan dolmuÅŸları genelde Batı Trakyalı Türkler kullanıyor. Koordinasyonu saÄŸlayan Mutlu Batılı da Batı Trakyalı. Durakta ikisi Yunanlı toplam dört ÅŸoför çalışıyor. Otomobiller de Yunan plakalı. Ä°stanbul’dan genelde Gümülcine’ye yolcu çıkıyor. Ama isterseniz Ä°skeçe ve Selanik’e de gidebilirsiniz. Ä°skeçe 50, Selanik 300 Euro. Selanik’in bu kadar pahalı olmasının sebebi, az yolcu olduÄŸundan komple arabayı kapatma zorunluluÄŸu. Atina’ya gidiÅŸ ise 700 Euro’ya kadar çıkabiliyor. Yolculuktan öncede vize iÅŸlemlerinizi halletmeniz gerekiyor. Ä°letiÅŸim için Mutlu Batılı Tel: (0212) 541 08 31.Â