Haber Giriş: 20.12.2004 - 00:00 | Son Güncelleme: 20.12.2004 - 00:01

Saat ve bankacılık ülkesinde inekler, peynir tren ve kayak

İsviçre’ye gidinceye kadar, İsviçre denilince benim aklıma her biri servet değerinde çok nadide, el yapımı saatlerle, gizli şifrelerle açılan ve daha çok haksız edinilmiş bir serveti çağrıştıran gizli banka hesapları gelirdi.Ancak bu ülkenin; yüzölçümü sadece 41 bin kilometrekare de olsa (23 bin km2’lik Trakya’nın iki mislinden az), nüfusu Türkiye’nin 10’da biri de olsa (7 milyonun biraz üzerinde), bir ucundan öteki ucuna olan mesafe, Ankara-İstanbul arasından bile az olsa da (390 km), İsviçre’nin hem dünya üzerindeki saygınlığını, hem de halkının refah düzeyinin yüksekliğini hak ettiğini ancak orada görüp, tanık olabiliyorsunuz. Öncelikle, İsviçre sadece saatler ve gizli banka hesaplarından oluşmuyor. Bunlar, ülkenin sahip olduğu zenginliğin sadece ikisi. Almanca, Fransızca ve İtalyanca konuşan, İngilizce’yi de mutlaka bilen İsviçreliler, bunların dışında da çok önemli zenginliklere sahip.Bir defa İsviçre, Alpler üzerinde 4 bin metreyi bulan veya aşan 100 zirvesiyle tam bir kayak ve turizm ülkesi. Türkiye’de, Uludağ, Kartalkaya, Erciyes, Palandöken, Sarıkamış diye sadece birkaç kayak merkezi sayabilirken, İsviçre’de bu sayı çok daha fazla. Ülke her yıl yüz binlerce yabancı turist ağırlıyor.İsviçre, sayısız çeşitte ve kalitede çikolatasıyla, bu konuda da dünyanın sayılı ülkelerinden biri. Alkollüsünden fındıklısına sayısız çeşitte çikolatalar, inanılmaz fiyatlarla tüm dünyaya ihraç ediliyor. Küçücük bir çikolata, bir İsviçre Frangı’na (yaklaşık 1 milyon 250 bin TL) satılıyor.Ülkenin bir ucundan öteki ucuna mesafe sadece 390 kilometre ancak milli hava yolu Swiss, Türk Hava Yolları’ndan bile çok sayıda tam 80 uçağa sahip. İsviçre’den çok Avrupa içinde yolcu taşıyan Swiss, turizme hizmet için, turistlerin valizlerini, ülke içinde trenlerle nihai hedefe (yani dağların tepelerindeki otellerine) bile taşıyor. Yani turist havaalanında valizini bırakıyor, otelinde buluyor.DAĞA ÇIKAN DİŞLİ TRENPeynircilik, İsviçre’de geleneksel bir iş. En kaliteli turistik tesislerin yer aldığı dağların eteklerinde, besili İsviçre ineklerinin bulunduğu çiftlikler var. İsviçreli genç kızların baktığı bu inekler, yılın belli aylarında Alpler’in taze otlarıyla beslenip, ülkenin en kaliteli peynirleri için süt üretiyorlar. İsviçreliler’in, bizim Karadeniz usulü mıhlamaya benzer ‘fondue’sü işte bu peynirlerden yapılıyor.Bu inekler sadece süt üretmekle kalmıyor. Etleri de Türkiye’deki pastırma gibi kurutularak, ülkenin gıda zenginliğini artırıyor. Bu kurutulmuş et de İsviçre’nin önemli gıda sanayilerinden biri.Tren taşımacılığı, ülkenin can damarı. Hızlandırılmışı yok ama iki katlısından, dişlisine kadar sayısız elektrikli tren, ülkenin hemen her köşesine her gün milyonlarca insanı, İsviçre saatlerinin hassasiyetinde taşıyor. Dişli tekerlekleri ile 3571 metre yükseklikte Avrupa’nın en yüksek noktasına çıkan tren de İsviçre’de. Bu dişli tren, sadece bu bölgede her yıl yarım milyon insanı ‘Jungfraujoch’a, yani 3571 metre yükseklikteki restorana taşıyor. Bu restoranda buzul manzarasında, kar fırtınalarına bakarak yemek yiyebiliyorsunuz.BUZUL VE BUZ SARAYIBuzul manzarasına bakarak yemek yiyenler için, buzul içinde de özel bir ‘Buz sarayı’ inşa edilmiş. Buzulun içi oyularak oluşturulan koridorlarda, ‘Kayıp düşeceğim’ endişesiyle yürürken, üzerinizde hálá 7-10 metre kalınlığında buz olduğunu öğreniyorsunuz. Üstelik bu buzul, her yıl yarım metre hareket ettiği için, tutunduğunuz korkulukların yeri de her yıl yarım metre aşağı kayıyor. Ve daha ilginci, ‘Buz sarayı’na gelen yüz binlerce insanın çevreye yaydığı ısı, hem buzulu eritmesin diye buradan hemen çekiliyor, hem de boşa harcanmayıp, biraz ötedeki restoranı ısıtıyor. Yani restoranı ısıtmak için ekstra enerji harcayarak çevre kirletilmiyor.‘Jungfraujoch’a gelenler, hayatlarında bir kez olsun, 3571 metre yükseklikte karda yürümek isterler diye bir teras da inşa edilmiş. Camlar gerisinde, sıcacık ortamdan bir adım atarak, bir anda zirvede, buzulun üzerini dolduran karlara basarak, yürüyebiliyorsunuz. Ancak eksi dokuz dereceyi bulan soğuk, bir de rüzgarla birleşince, ısı bir anda kendini eksi 20’lerde veya eksi 30’larda hissettiriyor. Eldivenlere, berelere, atkılara rağmen, 3571 metrelik bu deneyimi hemen yarıda kesip, içeri kaçarken, ‘Günlerce uğraşıp, 8850 metrelik Everest’e çıkanlar, bunu nasıl başarıyorlar?’ diye düşünmeden edemiyorsunuz.DEMOKRASİ İSVİÇRE SAATLERİ GİBİİsviçre’nin kent isimleri de, biz Türkler için çok önemli çağrışımlar yapıyor. Laussanne yani Lozan, çağdaş Türkiye’yi kuran anlaşmanın imzalandığı kent. Montroeux yani Montrö, Boğazlar’la ilgili anlaşmanın imzalandığı bir başka kent. Davos, ünlü ekonomik toplantılarıyla, her yıl adını duyduğumuz ünlü kar kenti. Türkiye’nin 40 yıldır istediği Avrupa Birliği üyeliğini reddeden, KKTC’yi yıllardır üye yaptırmak için uğraştığımız ancak başaramadığımız Birleşmiş Milletler üyeliğini bile kabul etmeyen bu ülke, şimdi de Türk turistleri bekliyor.26 ayrı kantondan oluşan İsviçre’nin bir başka özelliği de 700 yıllık bir demokrasiye sahip olması ve hemen her konuda, neredeyse her hafta bir referandum yapılması. Ülke yasaları, yurttaşlara iki önemli yetki veriyor. Her 100 bin İsviçreli, anayasa veya federal yasalardan birinin değişmesini önerebilir. Eğer ulusal meclis, anayasa veya bir federal yasayı değiştirmek isterse, 50 bin İsviçreli bunun referanduma gitmesini önerebilir. Ve bu nedenle, neredeyse bir ağaç bile kesilecekse referandum yapılıyor, demokrasi de İsviçre saatleri gibi işliyor.PARAŞÜTLE ATLAMA PİSTİNDE KAYMAYI BAŞARAN TÜRKBonkörlükleri nedeniyle Fransa, İtalya, Romanya, Bulgaristan kayak merkezlerinde büyük rağbet gören ve el üstünde tutulan Türk kayak tatilcileri için İsviçre’nin 1500 metre yükseklikteki kayak kentlerinde küçük sürprizler de var. Türk tatilciler Alpler’in güzel manzaralarıyla ünlü Valais bölgesinde Crans Montana’nın bakımlı caddelerinde dolaşırken, bir anda dev harflerle yazılı ‘İstanbul Kebap’ tabelasıyla karşılaşıp, sevimli Türk sahipleriyle konuşabilir, ikram edecekleri döneri yiyebilirler. Ya da iki cadde ötedeki kumarhaneye, pasaportlarıyla girip şanslarını deneyebilirler. İsterseniz, bir teleferikle 1500 metreden, 3 bin metre yükseğe çıkıp, aşağı kaymaya da başlayabilirsiniz.Üstelik sizin kayacağınız orta derece zorluktaki pist, ünlü Atlas Dergisi’nin dağlara tırmanmasıyla, Kuzey Kutbu’nda yürümesiyle tanınan iddialı Yayın Yönetmeni Özcan Yüksek’in, bilmeden kayma başarısını gösterdiği ve aslında paraşütle atlama yeri olan pistten çok daha kolay. Bölgenin kayak hocalarına Türkiye’den geldiğinizi söylerseniz, Özcan Yüksek’in bu zor pistten, yeterli kar bile yokken kaydıktan sonra Crans Montana kentinin ara sokaklarında, ayağında kayaklarla nasıl kaybolduğunu ve turizm yetkililerinin onu bulduklarında nasıl derin bir oh çektiklerini size ballandıra ballandıra anlatabilirler. Kim bilir belki yakında Crans Montana’nın paraşütle atlama pistine, ‘Bir Türk buradan kayarak inmişti’ diye bir tabela bile takılır.�