Ölüdeniz ölmesin!

Marmaris’ten Antalya’ya kadar uzanan kıyı, olağanüstü güzelliklerini ziyaretçilerinin gözleri önüne serer. Tatil ilçesi Fethiye, adalarla kaynaşan güzel bir körfeze bakmakta.Belceğiz Körfezi ile Ölüdeniz’in, sakin, kristal duruluğunda olan suyu su sporları için ideal. Fethiye’nin güneyindeki Ölüdeniz’in çakıllı kumsalı ise benzeri görülmemiş bir güzellik.M.Ö. 5. yüzyılda Datça’da yaşamış olan eski Yunan tarihçisi Heredot, ‘Fethiye (Ölüdeniz) öylesine güzel bir yer ki eğer Tanrılar yeryüzüne inselerdi yaşamak için mutlaka burayı seçerlerdi’ demiş. Günümüzde Dalaman Havaalanı’nın açılmasıyla birlikte Ölüdeniz bölgesi en popüler turistik yerlerden biri haline geldi. Ayrıca yelken paraşütçülerinin uğrak yerlerinden de biri.BURASI ÖLÜDENİZ’SE MEZAR NEREDE?İtiraf etmem gerekirse bu bölgenin adının ‘Ölüdeniz’ olması, yani denizin ölüye benzetilmesi (‘takısız isim tamlaması’) bana biraztuhaf geldi. İlk duyduğumda sessiz ve sakin olan bu deniz, tamamen ölü bir deniz olduğunu sanıyordum. İnternette yer alan (www.elaziz.net/) bir anıya göre çocuklar da bunu sorguluyormuş zaten. Örneğin;Fethiye Ölüdeniz’e anne ve babasıyla giden bir çocuk, babasına sorar:- Ölüdeniz burası mı? - Evet- Peki mezar nerede?- Mezar denizin içinde kalmış oğlum.’Ölüdeniz ‘ölü’ değil, içinde sayısız canlıyı barındırıyor. Ölüdeniz’in Babadağ’ın eteklerinden başlayarak, uzun plajı, göz kamaştıran bir lagünle son bulur. Bu lagün, şu anda milli park statüsünde...Son yıllarda atık suların arıtılmadan denize verilmesi ve deniz araçlarından kaynaklanan kirlenmenin artması Ölüdeniz’i adı gibi gerçekten öldürmekteydi. Bu nedenle, son yıllarda Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından yürütülen ‘Ölüdeniz Lagünü ve Çevresinin Korunması Projesi’ Nazım Hikmet’in Japon Balıkçısı şiirinin son üç mısrasında yaptığı şu çağrıya da tam olarak uyuyor:‘...Bu deniz bir ölü deniz. İnsanlar ey, nerdesiniz? Nerdesiniz?’TÜDAV’ın Ölüdeniz’de deniz ortamı üzerine yaptığı çalışmalar beş yıl öncesine uzanıyor. Fakat vakıf, en kapsamlı çalışmalarını 2002-2004 Avrupa Birliği Üçüncü Ülkeler Life Programı dahilinde bir projeyle tamamlandı. Bu projede deniz suyunun periyodik analizleri, çevre eğitimi, çevresel sorunlara kitle duyarlılığının artırılması, eko turizmin desteklenmesi, turizmle ilgili sektörlerarası toplantıların yapılması var. Proje, resmi ve sivil kuruluşlarla sıkı bir işbirliğiyle sürdürülmekte. Projenin bu yılki ayağında ise son beş yıldaki çalışmaların bir sentezi, yani sonuçlarının irdeleneceği büyük bir toplantı var. Ekim ayında yapılacak bu toplantıya uluslararası kuruluşlar ve TBMM Çevre Komisyonu üyelerinin katılması için çalışmalar son hızla sürüyor. OFİSİNİ ZİYARET EDİN SİTESİNE GİRİNProje dahilinde deniz suyu izleme çalışmaları, çocuklar için mavi okul ve diğer çevreci etkinlikler yürütüldü. Ölüdeniz bölgesinde 10 noktadan alınan deniz suyu örnekleri, oradaki TÜDAV laboratuarında analiz edilip değerlendirildi. Türk yüzme suyu standartlarını aşan bir kirlenme durumunda resmi kurumlara ve yerel yönetimlere kirlilik alarmı gönderildi. Deniz suyuna ait ölçüm sonuçlarını ve Ölüdeniz Lagünü çevresinin biyoçeşitlilik çalışmasını www.oludeniz.tudav.org adresinden öğrenebilirsiniz. TÜDAV’ın Ölüdenizdeki ofisini gün içinde ziyaret edebilirsiniz. Vakfın Ölüdeniz’deki bu ofisinin açılmasında Çevre ve Orman Bakanlığı ile Muğla Valiliği’nin, özellikle de dönemin vali yardımcısı Sayın Ali Haydar Küçük’ün, katkıları unutulmaz...Ölüdeniz Lagünü ve Çevresinin Korunması Projesi’nin en önemli ayaklarından birisi de çevre eğitimiydi. Çevre ğitimi çerçevesinde ilköğretim ve lise öğrencileri için sırasıyla ‘Bizim Denizlerimiz’ ve ‘Deniz Ortamı ve Ölüdeniz’ adlı iki kitap 10 bin adet basılmış ve dağıtılmış. Kelebekler Vadisi Kelebekleri adlı bir kitap da basılıp Kelebekler Vadisi’ne ücretsiz geziler düzenlenmiş. Eğitim çalışmalarının hedeflediği diğer gruplar ise balıkçılar ve turizm sektörü. Balıkçılarla bölgedeki kirleneme ve sürdürülebilir balıkçılık konulu pek çok toplantı yapılmış, sıkı bir işbirliği oluşturulmuş. Ayrıca bu proje çerçevesinde Ölüdeniz Çevre Hukuku Mevzuatı, Deniz Canlıları Rehberi, Ölüdeniz ve Ekoturizm adlı kitaplar hazırlanıp basılmış. Projeye başlanmadan önce Ölüdeniz’le ilgili doğru dürüst bir doğa envanteri bile yoktu.Özet olarak, Ölüdeniz ve çevresinin sürdürülebilir kalkınma ve çevre yönetimi konusunda herkesin üzerine düşen sorumluluklar var. Çünkü, denizlerin korunması, sürdürülebilir turizm ve balıkçılık için önemli. Yerel yönetimlerin de çevre sorunlarını ciddiye alması ve sahiplenmesi şart. Tabii her turizm bölgesi gibi Ölüdeniz lagününün de kaldırma kapasitesinin göz önüne alınarak ziyaretçi sayısının belirlenmesi de ayrı bir tartışma konusu...