Mavi-yeÅŸil kasaba:Tirilye

Tirilye adının nereden geldiÄŸi konusunda üç farklı rivayet var. Ä°lki Cenevizliler zamanında Sivzi, Tirilye ve Kapanca adlı üç köy, korsanların saldırılarından korunmak için Tirilye'de toplanır ve Tirilye oluÅŸur.Ä°kinci rivayete göre M.S 376'da Ä°znik Konsulü’nde Aya Yani, Aya Yorgi ve Aya Sotri adlı üç papaz baÅŸpiskopos tarafından aforoz edilince Tirilye'ye gelirler. Bu üç papaz nedeniyle buranın adı (Tri: üç Ä°lya: papaz) Tirilya olur. Sonuncu rivayete göre ise Latince Trilye kırmızı balık, barbunya anlamına geliyor. Barbunyanın bu bölgede bolca bulunduÄŸu ve hatta zamanında DoÄŸu Roma Ä°mparatorluÄŸu'na barbunya gönderildiÄŸi söyleniyor.Tirilye'de 20. yüzyıl başına kadar halkın çoÄŸu Hıristiyandı. Mübadeleyle Yunanistan'a göç eden Rumların yerini Selanik ve Girit'ten gelen Türkler aldı. Halk mübadeleyi kendi arasında ÅŸaka yollu bir ifadeyle ‘‘Oradaki gavurcuklar buraya, buradaki gavurcuklar oraya’’ ÅŸeklinde tanımlıyor. 1963 yılında Tirilye'nin adı Zeytinbağı olarak deÄŸiÅŸtirildi, ancak herkes tarafından bilinen ve kullanılan ismi hálá Tirilye.KÄ°LÄ°SELERDEN BÄ°RÄ° DÜĞÜN SALONUTirilye'de bugün sadece üç kilise ve bir manastır var. Tirilye'ye adını veren üç papazdan birinin adını taşıyan Aya Yani Manastırı'nın bir kaç duvarı ayakta. Kemerli Kilise de Tirilye'nin önemli eserlerinden birisi. Ancak gezmek için anahtara ihtiyacınız var çünkü kilise özel bir ÅŸahsa ait. Anahtarı belediyeden ya da civardaki insanlardan temin edebilirsiniz. Kemerli Kilise'nin yakınındaki Dündar Evi diye bilinen Yuannes Kilisesi'ni ise gezmek mümkün deÄŸil, çünkü içinde oturanlar var. Halk arasında Yemekhane olarak bilinen Agium Vasiliu Kilisesi bugün düğün salonu. Yunanistan'dan kiliseleri ücretsiz onarma teklifi gelmiÅŸ, ancak ÅŸartları öncelikle eserlerin kamulaÅŸtırılması.Osmanlılar tarafından camiye dönüştürülen ve Fatih Camii adını alan Hagios Stephanos Kilisesi bugün hálá ibadete açık. Fatih Camii'nin hemen yanında Yavuz Sultan Selim zamanında yaptırılan hamam ise kullanılmıyor. Kasabanın en görkemli yapılarından biri olan TaÅŸ Mektep 1909'da papaz okulu olarak neo-klasik tarzda inÅŸa edilmiÅŸ. Makarios'un okuduÄŸu okul olarak bilinen TaÅŸ Mektep'te eÄŸitim 1988'e kadar sürmüş.Tirilye'nin dar sokaklarındaki eski Rum evlerinin bir kısmı restore edilmiÅŸ. ÇoÄŸunun kapı ve pencere önleri çiçeklerle dolu. Mübadele sonrası göç edenler kasabayı ziyaret ettiklerinde eski evlerini kolayca bulabiliyor. Bir süre önce Tirilye, Yunanistan'da aynı adı taşıyan kasabayla kardeÅŸ ÅŸehir olmuÅŸ. Kasaba halkından Rumca'yı unutmayanlar geldiklerinde kardeÅŸ ÅŸehirdeki dostlarına kılavuzluk yapıyorlar.ZEYTÄ°NÄ°N TADINA MUTLAKA BAKINTirilye zeytini, orta boyda, küçük çekirdekli ve çekirdeÄŸi meyvesine yapışmayan çok lezzetli bir zeytin. Sofralık olarak tüketilen zeytinlerden alınan ikinci ürün zeytin yağı. Bu enfes zeytinyağı, kekik ve pul biberle yeniyor, salatalarda da çok lezzetli oluyor. Kasabada pek çok yerde zeytin satılıyor ancak Emil Zeytincilik gelen herkesin uÄŸradığı bir yer. Balıkçılık da önemli Tirilye'de. Deniz kenarında Liman Restaurant, Åžekerev ve Savarona balık lokantaları sıralanıyor. Savarona'nın sahibi Ercan Kara kasabaya gelen herkesi tatlı sohbetiyle etrafına topluyor. Lambalı radyodan çalan türküler eÅŸliÄŸinde önce nefis ekmeklerle zeytinlerin tadına bakıyorsunuz ardından balıklar geliyor. Karşıdaki Armutlu'nun ışıklarına bakarak keyifli bir akÅŸam geçiriyorsunuz. AkÅŸamın keyfini yarıda bırakıp apar topar dönmeyin. Bu sevimli kasabada bir gece kalın. Sabah erken kalkıp 180 yıldır sadece sabahları açık olan simitçi fırınından simit alın. Cevizli lokumun tadına mutlaka bakın. Yöreye özgü bu yemek sanılanın aksine tatlı deÄŸil, bir çeÅŸit börek. NASIL GÄ°DÄ°LÄ°RÄ°stanbul Yenikapı'dan deniz otobüsüyle Mudanya'ya gittikten sonra iskele önünden kalkan minübüslerle 20 dakikada Tirilye'ye ulaşılıyor. Ä°stanbul'dan otomobille gelenler Eskihisar'dan Topçular'a feribotla geçtikten sonra Yalova üzerinden Bursa yoluna çıkmalı. Gemlik'i üç km. geçtikten sonra saÄŸda KurÅŸunlu sapağına girerek KurÅŸunlu, Güzelyalı, Mudanya üzerinden Tirilye'ye ulaÅŸabilirsiniz. Yol biraz dar ancak manzarası çok güzel. Bursa-Çanakkale yolundan Mudanya'ya gelmek daha fazla zaman alıyor ancak yol daha geniÅŸ. Balıkesir-Karacabey üzerinden gelenler için Uluabat Gölü, KaraaÄŸaç ve TaÅŸpınar üstünden geçen yol daha kestirme. Karayolları yön levhalarında Zeytinbağı kullanılıyor. Bursa'dan Tirilye minibüs fiyatı 2 milyon, Mudanya'dan binerseniz 1 milyon 200 bin liraya gelebilirsiniz.NE YENÄ°R?Sahilde yan yana sıralanmış balık lokantalarında taze balık yiyebilirsiniz. Ancak balık fiyatları çok ucuz deÄŸil. Gününe göre fiyatlar deÄŸiÅŸebiliyor. Levrek, çupra 10, barbunya 9, tekir 8, mezgit ve karides 7, kalamar 6 milyon lira.NEREDE KALINIR?Yeni açılan Hotel Tirilye, Savarona Pansiyon ya da küçük pansiyonlarda konaklayabilirsiniz. Klima, TV ve buzdolabı bulunan Hotel Tirilye'de oda fiyatları bir kiÅŸi kahvaltı dahil 40, iki kiÅŸi 60, üç kiÅŸi 80 milyon lira. Deniz kenarındaki Savarona Pansiyon kiÅŸi başı 15 milyon. Kasaba içindeki pansiyonlarda kalma süreniz uzadıkça fiyatlar düşüyor. Günlük 25, haftalık 20 ve 15 gün kalırsanız 15 milyon.NE ALINIR?Pek çok yerde zeytin satılıyor. Pek çoÄŸu isimsiz. Şık zeytinyağı ÅŸiÅŸeleriyle Emil Zeytincilik giriÅŸte dikkatinizi çekecektir. Emil'den defne yaprağı katkılı zeytin yağı sabunlarından da satın alabilirsiniz. Zeytinin kilosu 3.5-4, zeytinyağının litresi ise 6 milyon lira.ÖNEMLÄ° TELEFONLARHotel Tirilye: 0224 563 22 20Liman Restaurant: 0224 563 24 10Savarona Balık Restaurant ve Pansiyon: 0224 563 26 08Tirilye Belediyesi: 0224 563 20 15Tirilye Minibüsleri: 0224 563 27 13Ä°DO Danışma: 0212 516 12Â