Kırmıtlı Kuş Cenneti’nin kanatlı şarkıcıları

Kırmıtlı Kuş Cenneti’ndeyiz. Saat sabahın altısı... Ellerimiz deklanşörde, kulaklarımız ise kuş seslerinde. Hemen yanı başımızdan, bir aşk şarkısı tadıyla bir kuşun cıvıltısı.

Bu kadar ince nağme, ancak sevgiyle fısıldanır!
“İşte bizim çapkın” diye atılıyor, Kırmıtlı Eski Belediye Başkanı Ali Murtaza Doğan. Kırmıtlı Kuş Cenneti’nde çapkın çok: İzmir Yalıçapkını, Alaca Yalıçapkını, Yerli Yalıçapkını. Bilimsel isimleriyle Halcyan smyrenis, Ceryle rudis ve Alcedo atthis.

Murtaza Bey sanki âşık kuşlara. Seslerini duydu mu kendinden geçiyor, aldığı zevk gözlerinden okunuyor. Elinde fotoğraf makinesi ve dürbün, arabasındaki düzeneklerle devamlı kuş cennetinde nöbette. Yanında kalem defter her gördüğü kuşu kaydediyor. Ali Murtaza Doğan bu konuda o kadar ustalaşmış ki Kırmıtlı’da 131 çeşit kuş yaşadığından bahsedip, arka arkaya isimlerini sıralıyabiliyor: Gece balıkçıl, beyaz balıkçıl, maskeli örümcek kuşu, arı kuşu, saz tavuğu, sakarmeke, küçük batağan ve bunların dışında birçok tür kuş, ördek...

Ama ille de Yalıçapkınları ve gece balıkçıllar önemli. Çünkü bunlar gittikçe soyu tükenen ve en çok Doğu Akdeniz Bölgesi’nde bulunan kuşlar. Yani kıymetli hemşehrilerimiz.

AVCILAR AZALDIKÇA KUŞLAR RAHATLIYOR

Birçok kuş cenneti dolaştım; ama Kırmıtlı’nın özelliği, kuşlar daha az tedirgin. Yani yanlarına daha rahat yaklaşabiliyorsunuz. En azından uzaktan olsa da görebiliyorsunuz. Ali Murtaza Bey bu durumu avcılık azaldıkça, kuşlar daha az kaçıyorlar diye izah ediyor. Ama yine de yerlerde fişek kalıntıları bulmak mümkün. Korulukta karşılaştığımız köylü, silah sesine jandarma geldiği için avcıların yeni avlanma yöntemleri geliştirdiklerini anlatıyor.

OLTAYLA KUŞ AVLIYORLAR

Geçen yıl bir grup kadın gelmiş bölgeye. Kuşların biriktiği göletlerden birine mısır taneleri atmışlar. Ama bazı mısırların uçlarına olta bağlıymış. Mısırları yemeğe gelen kuşlar, oltalı mısırı da kapınca yakalanıveriyormuş. Hiç aklınıza gelir miydi böyle bir kuş avlanma yöntemi?
Ama işte yaratıcı (!) akıl. Bulur her bir zorluğa bir hinlik bizim insanımız. Yeter ki ucuz da olsa çıkarı olsun.
Üstelik bunları yapan hanımlar. Biz çok kızıyoruz bunu yapanlara. Murtaza Bey ise, kızmak yerine, rahatlıyor.
“İşte mücadelenizin sonucu bu. Artık burada tüfekle avlanamıyorlar. Başka yöntemler geliştiriyorlar. Bu bir başarıdır” diyor.

İNSANLARA DA CENNET

Osmaniye’den Kadirli-Karatepe yoluna doğru giderken Cevdetiye Kasabası’nı geçer geçmez Ceyhan Irmağı’na doğru dönen patikaya saparsanız Kırmıtlı Kuş Cenneti’ne varırsınız. Kırmıtlı koruma altına alınmak üzere. 2007 Kasımı’nda başlatılan bir yıllık tanıtım projesiyle bölge turizme kazandırılmaya çalışılmış.
Kırmıtlı Kuş Alanı, Ceyhan Nehri’nin kıvrılarak göletler yaptığı ve çıplak ovanın içerisinde, bir vaha gibi korulukların olduğu bir alan. İçerisinde bir de piknik sahası mevcut.

ELİNİZ DEKLANŞÖRDE

Saat sabahın erken saatleri...
Elleriniz deklanşörde, kulaklarınız ise kuş seslerinde.
Siz de bizim gibi kuşlardan oluşan bir korodan, cıvıltı ile yapılan evrensel bir senfoni dinlemek istiyorsanız, fotoğraf makinenizi (ama tele objektif olmalı) ve dürbününüzü alıp Kırmıtlı Kuş Cenneti’ne geliniz.
Bölgemizin henüz bilinmeyen bir değerini, başkalarından önce tanımanın hazzını yaşayınız.

BÖLGENİN SIK GÖRÜLEN KUŞ TÜRLERİ

* Küçük Batağan (Tachybaptus ruficollis): Yaklaşık 27 santimetrem boyunda. Akarsu ve göllerde, su bitkilerinin arasında yaşayıp yuvalanır. Yavrular anne veya babalarının sırtında dolaşır. Sesi tiz bir gülüşe benzer.
* Saz Tavuğu (Gallinula chlorobus): 33 santimetre boyunda. Yurdumuzun her yöresinde göl ve sazlıklarda bulunur. Görülmesi zordur. Sazların içinde saklanır. Uzun bacaklarıyla suda dolaşır ve su bitkileriyle beslenir.
* Yalı Çapkını (Alceda atthis): 16 santimetre boyunda. Dere, ırmak, göl ve denizlerde suya dalıp balık avlayarak beslenir. Dere kenarındaki oyuklarda yuvalanır. Çok hızlı uçar ve dalar.
* Alaca Yalı Çapkını (Ceryle rudis): Boyu 25 santimetre civarında. Yurdumuzun güney ve güneydoğusundaki ırmak kıyılarında yaşar. Zaman zaman hızla kanat çırparak su üzerinde durur ve avını arar.
* Arı Kuşu (Menops apkaster): 28 santimetre boyunda. Arılar ve öbür uçan böceklerle beslenir. Tellere ve direklere tüneyerek görülebilir. Kışı güneyde geçirir.
* İbibik (Upupa epops): Boyu 28 santimetre civarında. Ağaçlık, çalılık yerlerde olur. Ağaç ya da toprak oyuklarına yuvalanır. Çekirge, kertenkele yer. “Pu-pu-puu” diye öter.
(Kaynak: Kuşları Tanıyalım-Doğa Hayatı Koruma Derneği Yayınları)

GÖZLEMCİNİN REHBERİ

* Kırmıtlı Kuş Ceneti’nin krokisini, kuşlarla ilgili video ve fotoğrafları Osmaniye Valiliği’nin hazırladığı web sayfasından bulabilirsiniz. (www.osmaniye.gov.tr/?/blog/turizm/kirmitli-kus-cenneti) * Kuş gözlemcilerinin internette oluşturduğu Türkiye’nin Kuşları adlı web sitesinde, kayıtlara geçen 468 kuş türünden 422’sinin fotoğraflarını görebilir, ötücü türlerin seslerini duyabilirsiniz. (www.trakus.org) * Türkiye’nin kuşlarıyla ilgili en kapsamlı cep rehberini Doğa Derneği yayımladı. F.Porter, S.Christensen, P.Schiernacker-Hansen’in yazdığı Türkiye ve Ortadoğu’nun Kuşları adlı kitapta 700’den fazla tür inceleniyor, dağılım alanları, ötümleri hakkında bilgi veriliyor. (www.dogadernegi.org) * Türkiye’deki sulak alanlar ve karşılaştıkları tehlikeler hakkındaki bilgileri WWF Türkiye’nin web sayfasında bulabilirsiniz. (www.wwf.org.tr)