Kano yarışları şölen gibi kapanışı transseksüeller yapıyor

Dünyayı dolaşmaya üniversiteden sonra başladım. İstanbul, Marmara Üniversitesi’nde biyoloji öğrenimi gördüm. Dört yıl önce uluslararası hayvanları koruma projelerinde çalışmaya başladım. Avustralya’da biyoloji yüksek lisansını sürdürüyorum. Türkiye’de ve Yunanistan’da carettaları koruma projesinde görev aldım. Tayland’da çalıştım. Bir gece ormandaki hamaklarda uyurken fillerin saldırısına uğradık, bunun dışında hayati tehlike atlatmadım. Eylülde Laos’a geldim. Luang Prabang’daki yağmur ormanlarında türleri tükenmek üzere olan siyah ayıları korumaya çalışıyoruz. Anne ve babası öldürülen yavruları toplayıp, büyütüyoruz. Ormana her girişte bir ya da iki hafta kalıyoruz. Fotoğraflarımı internetteki blog’umda yayımlıyorum.

İkinci Dünya Savaşı’nda işgal edilen Laos, Japonya’nın yenilmesi sonrasında 1946’da bağımsızlığını ilan etmiş. 1949’da Fransa’yla tüm bağları kopsa da, ismindeki Fransızca’dan gelen çoğul takısı s’den asla kurtulamamış. 1975’te Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti kurulmuş. Vietnam Savaşı sırasında topraklarına atılan 5 milyona yakın bombanın yüzde 30’u patlamamış halde duruyor.

UNESCO’NUN DÜNYA MİRASI LİSTESİNDE

Başkent Vientiane, en popüler şehir ise Luang Prabang. Mekong Nehri kenarındaki şehri UNESCO 1995’te Dünya Kültür Mirası listesine almış. Prabang’da yılın hemen her ayında festival, kano yarışı düzenleniyor. Ülkenin hayat damarı sayılan Mekong Nehri’nin kollarından Nam Khan’da yapılan yarışta, nehrin taşıdığına inanılan ruhlar kutsanıyor. Aynı zamanda ekim sonunda Muson döneminin ve rahiplerin oruçlarının biteceği ’Boun Ok Phansa and Boat Racing’ festivaldeki asıl yarışa hazırlanılıyor. Çevredeki kasabalardan yarış için nehir kenarına gelen 45 kişilik takımlar, Muson yağışları nedeniyle yükselen suyun müsaade ettiği ölçüde kürek çekiyor. Yarış mesafesi yağışa göre her yıl değişiyor. Öğle saatlerinde başlayıp, günbatımına kadar sürüyor.

Kasabalar bir ay öncesinden hazırlık yapmaya başlıyor. Yarış öncesi çevredeki tüm şehir ve kasabalardan insanlar bölgeye akın ediyor. Ülkede doğru düzgün otoyol olmadığı için halk genellikle nehir yolunu, ya da uzak doğunun ünlü toplu taşıma aracı üç tekerlekli ’tuktuk’ları kullanıyor. 4-5 günlük mesafelerden bile yarış için gelenler oluyor. Yarışa gelenler, önce şehirdeki tapınakları ziyaret edip çeşitli hediyeler bağışlıyor.

Yarış günü, neredeyse şehrin yarısı yemek yapıyor, diğer yarısı yiyor. Tabii festivali fırsat bilerek bolca içki tüketiliyor. Yoksullar hep tebessüm ediyor, paranın saadet getirmediğini ispatlar gibi.

Oyunlar oynanıyor, yerel danslar yapılıyor ama yarış başlayınca meydan bir anda boşalıyor. Herkes nehir kenarına diziliyor, kıyıda iğne atsanız yere düşmüyor. Yarış sırasında tezahürat yok. Sessizce yarışın sonu bekleniyor. Asıl gürültü dev kanoların bitiş çizgisini geçmesiyle başlıyor.

Müzik aletleri olmadığı için, izleyiciler, yanlarında getirdikleri tencere-tava benzeri aletlere vurarak takımlarına destek veriyor. Kazanan takım kendilerine verilen kupalarla zafer geçişi yapıyor. Kazanan kaybeden herkesin yüzü gülüyor.

TRANSSEKSÜEL DENİZ KIZLARI

Yarışın sonunda ise en ilginç görüntülerden biri yaşanıyor. ’Ladyboy’ denilen transseksüellerle dolu kano son geçişi yapıyor. Rengarenk kıyafetlerle yerel danslar yaparak halkı selamlayan "ladyboy"lar, büyük saygı ve sevgi görüyor. Transseksüeller, Budizm inancında önemli yere sahip deniz kızlarını temsil ediyor. Ayrıca Budizm’in bütün canlılara ve onların seçimlerine saygılı olduğunu gösteriyor.

Eğlence tüm gün sürüyor. Kazanan köyün kızları, madalya ve kupaları taşıyarak gururla şehirde tur atıyorlar. Ama saat 24.00’ü vurduğunda, Külkedisi’nin aracı kabağa dönüşüyor. Baskıcı rejim, bir anda kendini hatırlatıyor. Ülkede gece yarısından sonra sokağa çıkmak yasak. Hayat bir anda gecenin karanlığına, sessizliğe bürünüyor. Belki de bu sayede ülke, kitlesel turizmin olumsuz etkilerinden korunuyor.

NE YENİR?

Baharata alerjiniz yoksa geleneksel yemekleri tercih edin. Yerli halk genellikle çubuklarla ya da elle yemeği seçiyor ama siz çatal bıçak kullanabilirsiniz. Laos’un geleneksel yemeklerini ıslak, baharatlı ve lezzetli olarak anlatabiliriz. Tabii ki herkes beğenmeyebilir. Domuz etine dikkat etmekte fayda var. Ördek ya da tavuk etiyle ve pişmemiş pirinç taneleriyle yapılan Laap, geleneksel yemeklerin favorilerinden. Tam Mak Hong ise çiğ papaya, sarımsak, yer fıstığı, kırmızı biber, fermente edilmiş balık sosu, şeker ve limon suyuyla yapılan bir salata.

NEREDE KALINIR?

Luang Prabang, turistlerin en fazla tercih ettiği şehir olduğu için, konaklama konusunda alternatif çok. Geceliği 5 dolardan 150 dolara kadar seçenekler mevcut. www.laos-hotels.com ’dan ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Bol yıldızlı otel ve SPA gibi takıntılarınız yoksa Guesthouse’leri tercih etmenizde fayda var. Fiyatları çok çok ucuz. Alternatifler için www.travelfish.org ’a bakmanız yeterli.

NASIL GİDİLİR?

Laos’a Türkiye’den direkt uçuş yok. Tayland’dan 150 dolara Laos’a uçabilirsiniz. Daha ucuz olmasını isterseniz Tayland’dan kara yoluyla da gidebilirsiniz.

YÜZDE 70’İ YEŞİL ALAN

Laos’un yüzölçümü 236 bin 800 kilometrekare. Nüfusu 6 milyon 400 bin. Yani kilometre kare başına 23 kişi düşüyor. Halkın yüzde 68’i Lao. Ülkede, yüzde 22 Lao Theung, yüzde 9 Lao Soung ve yüzde 1 oranında da Vietnamlı ve Çinli yaşıyor. Resmi dini Budizm, halkın yüzde 60’ı Budist. Diğer büyük din ise bütün varlıkların ve evrenin bir ruh taşıdığına inanılan Animizm. Yüzde 70’i yeşil olmasına rağmen büyük oranda dağlık olan ülkede tarıma uygun arazi sadece yüzde 4. Resmi dil Lao. Fransızca ve İngilizce de kullanılıyor.

YAPMADAN GELMEYİN

á Luang Prabang’da Kutsal Dağ Mount Phou Si’ye çıkın ve fotoğraf çekin. á Mutlaka nehirde gezinti yapın. á Orman içindeki turlara katılın. á Kwang Si Şelalesi’ni görün. á İçinde tarihi Buda figürleri bulunan Pak Ou Mağarası’nı inceleyin. á Ahşap el işçiliğiyle yapılan objelerden alın.

seyahatte ne okuyor

Polisiye roman, rehber

ne yiyor

ne içiyor

Baharatsız yerel yemekler

ne giyiyor

Hint tarzı ince giysiler

nerede kalıyor

Pansiyon, sosyal projeler için açılan konaklama merkezlerinde

neyle

seyahat ediyor

En ucuz yoldan uçak, tren

çantasının vazgeçilmezleri

İlkyardım malzemesi, diş fırçası, kalem, not defteri

kiminle seyahat ediyor

Yalnız

oradan ne alıyor

Ahşap el işi objeler