Istanbul Yazilari

Betonlasan insanlarimiz

TRT'nin cagdas sanat programinda, ‘‘Kentlerimiz ve cagdas mimarlarimiz’’ konulu bir soylesi yer aldi.

Gunumuz Turk sehircilik alaninda unlu iki mimarimiz soylesti. Daha dogrusu, biri kisa sorular yoneltti. Oteki uzun uzun ve asiri sogukkanli aciklamalar yapti. Soran Istanbul Teknik Universitesi Mimarlik Fakultesi eski dekanlarindandi. Aciklamalari yapan, Sehircilik Enstitusu eski baskanlarindandi.

(...) Mimarlik Fakultesi eski dekani, ‘‘Deneylerinize ve gorduklerinize dayanarak genc mimarlarimiza iletilecek bir mesajiniz var mi?’’ diye sordu. Sehircilik Enstitusu eski baskani: ‘‘Sayilari on alti bini bulan gunumuz Turk mimarlari gorevlerini yapmislardir’’ diye kestirip atti ve gunumuz Istanbul'unun sehircilik acisindan yuzkarasi durumunu, ‘‘Sehirlesme bizi hazirliksiz yakaladi’’ diye acikladi.

Soylesi bittikten sonra uzun sure dusundum.

Sehircilik diye bir uzmanlik dalinin bilinmedigi eski yuzyillar Istanbul'unda yapilasmalar bir kisilik tasiyabilmisti. On alti bin mimarin yasadigi gunumuz Turkiyesi'nde ise doga, tarihi anitlar ve insanlarin mutlu yasamasi icin gereken ne varsa yok edilebiliyordu.

Bes milyonluk sehirde, uc bes bin kisinin, ya da daha az sayida yik-yap-satcinin cikar vurgunculugu, agirlasabiliyordu.

(...) Sehircilik adina korkunc cinayetlerin islendigi, vurgun ve yok etme saldirilarinin yogunlastigi gunumuz ‘‘Istanbul gercegi’’ gormezlikten gelinebiliyordu: ‘‘Turk mimarlari gorevini yapmistir!’’ diye.

(...) Umut kirici bir gozlem, ama yazmadan edemeyecegim: Gunumuz Turk mimarlarinin gorevlerini yaptigini ileri suren Sehircilik Enstitusu eski Baskani, Federal Almanya'nin Ikinci Dunya Savasi'nda yerle bir olmus Hamburg sehrini yeniden kurmus olan ‘‘Wiederaufbaustelle’’nin Baskani Prof. Olsner'in yaninda bir sure calismisti. Bilmem hatirlar mi? Pek sanmiyorum. Hatirlasaydi Olsner ustanin adini ak etmeyi yeg tutardi.

(Yok Edilen Istanbul. Turing Yayinlari. 1988. Yazinin yayimlanisi: 15.Mart.1984)