Ayşegül DOMANİÇ YELÇE
Mehmet Üstündağ
Savaş ÖZBEY
İki Türk şehri burayı örnek alacak
Bursa ve Trabzon, “2014 AB Yeşil Başkenti” ödülüne aday. “Daha 2014’e çok var” diye düşünmeyin, adaylar çok güçlü. Başarılı olmak için önlerinde somut bir örnek var, 2012'nin Yeşil Başkenti Vitoria-Gasteiz.
Brüksel, 14-15 Aralık tarihleri arasında çevre konusunda Türkiye’yi de yakından ilgilendiren kritik toplantılardan birine daha ev sahipliği yaptı. AB Bölgeler Komitesi’nin 93’üncü Genel Kurulu toplandı.
AB politikalarında bölgesel ve yerel inisiyatifin sesi olan Bölgeler Komitesi, Brüksel’deki AB Parlamento binasında iki gün boyunca, üyelere hareketli bir genel kurul yaşattı.
Komite Başkanı Mercedes Bresso liderliğinde yapılan oturumlarda, Komite’nin 2012 çalışma programından tutun da Birleşmiş Milletler’in önümüzdeki sene Rio’da gerçekleştireceği “sürdürülebilir kalkınma” konferansına kadar pek çok konu masaya yatırıldı. Parlamento’nun ve Konsey’in yönerge teklifleri tartışıldı, oylandı.
BURSA VE TRABZON 2014 İÇİN YARIŞACAK
Bunlar işin rutin kısmı. Beni esas heyecanlandıran, “Avrupa Yeşil Başkenti” (European Green Capital) ödülüydü. Başkent dendiğine bakmayın, bütün şehirler yarışmaya katılabiliyor. Buna, Türkiye gibi aday ülkelerin şehirleri de dâhil.
2010’dan beri verilmekte olan ödülün, 2012 ve 2013 için sahipleri belli. Birkaç hafta sonra başlayacak olan yeni yılın Yeşil Başkent’i, İspanya’nın kuzeyinde yer alan Vitoria-Gasteiz. 2013 talihlisiyse Fransa’dan, Nantes şehri.
Dün, tüm oturumlar bittiğinde yapılan bir törenle, “Avrupa Yeşil Başkenti” unvanı Hamburg’dan Vitoria-Gasteiz’e devredildi. Bundan böyle yarışma, 2014 ve 2015 yılı adayları için devam edecek. 2014 ödülü bizi yakından ilgilendiriyor, çünkü aday listesinde hem Bursa var, hem de Trabzon.
PARİS VE VİYANA İLE YARIŞACAĞIZ
“Avrupa Yeşil Başkenti” olmak isteyen, bu iki şehir dışında, 17 aday daha var. Hem de ne adaylar! Viyana, Paris, Torino, Frankfurt, Rotterdam... Liste uzayıp gidiyor. Ancak aldanmamak lazım, bu bir güzellik yarışması değil. Karşılanması beklenen kriterler çok daha zor.
Şehrin küresel iklim değişikliğine yerel katkısından gürültü kirliliğiyle mücadele yollarına, atık geri dönüşümünü nasıl yönettiğinden iletişim stratejilerine birçok etken, oy verme aşamasında rol oynuyor.
2012’nin Yeşil Şehri Vitoria-Gasteiz’in bu unvana layık olabilmek için gerçekleştirdiği onlarca projenin birkaç tanesine değinmek, Bursa ve Trabzon’un önündeki zorlu yolu kestirebilmek açısından yararlı olacak.
MİLYON EUROLUK BİSİKLET PROJESİ
Bask bölgesinde 1181 yılında kurulan Vitoria-Gasteiz, şekil itibarıyla oldukça ilginç.
Çevresinde halkalar halinde “yeşil kuşaklar” olan kent, bu yapının tam merkezinde bulunuyor.
En dış çeperinde korular ve dağlar yer alıyor. Yeşil alanlar o kadar fazla ki içinde yaşamak için kişi başına 300 metrekare yeşillik düşüyor.
Biogaz enerjisi, fotovoltaik ve termal güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi birçok yenilenebilir enerji üretilen Vitoria-Gasteiz’de, yerel yöneticilerin en fazla ayrıcalık tanıdığı ulaşım aracıysa bisiklet.
On yıl önce hizmete açılan kamusal bisiklet sisteminde şu an 17 durak noktası ve halka ücretsiz tahsis edilen 350 adet bisiklet mevcut. Hedefte, durak sayısını 35’e çıkartmak ve bisiklet park alanlarını genişletmek var.
Bu projeler için 1 milyon 400 bin euroluk bir bütçe gözden çıkarılmış bile.
IŞIK KİRLİLİĞİNİ HİÇ DUYDUNUZ MU?
Vitoria-Gasteiz’de hayata geçirilen/geçirilecek projeler saymakla bitmiyor. 48 hektarlık botanik bahçe, ışık kirliliğinin azaltılması projesi, gürültü kirliliğini önlemek için sanayi merkezlerinin şehir dışına taşınması, yeraltına döşenmiş borularla şehri dolaşarak 814 toplama noktasından atık aktarımı yapılmasını sağlayan 23 milyon euro değerindeki atık geri dönüşüm sistemi ve daha neler neler...
Uzun lafın kısası, Avrupa’nın Yeşil Şehri ödülüne hak kazanmak göründüğünden çok daha zor. Öyle yol kenarlarına çiçek dikmekle, birkaç park-bahçe açmakla olacak iş değil.
Türkiye’de bu kadar ileri bir çevre bilinci gelişmiş midir, bilinmez. Ama bunun gibi uluslararası yarışmalar, teşvik edici etkileri göz önüne alınarak iyi değerlendirilmeli.
Betonla, asfaltla, fabrika bacasında tüten o kara dumanla yeterince övündük. Artık, insanoğlu için gerçekten yararlı bir şeyler yapmalı. Bugün Trabzon ve Bursa, gelecekte diğer şehirler...
Yerel yönetimlerin ne gibi projelerle karşımıza çıkacağını ise bekleyip göreceğiz.
http://twitter.com/seblakutsal
Sebla Kutsal