Hayallerdeki Vietnam: Hanoi

Havaalanından Hanoi’ye doğru giderken manzaramızı yolun her iki tarafındaki tarlalarda çalışmakta olan konik şapkalı köylüler; yol kenarında bisikletleri üzerinde meyve ya da çiçek satan konik şapkalı kadınlar oluşturuyor. Bu manzara biraz olsun Saigon’un metropol havasından çıkmış ve hayallerimizin “Indochina”sına gelmiş olabileceğimizin işaretlerini veriyor.

Yaklaşık kırk beş dakikalık bir yolculuktan sonra eski mahallenin tam göbeğindeki otelimiz Essence’e geliyoruz. Kapıdan girer girmez, kocaman bir gülümsemeyle taze meyve suyu ikram ediyorlar ve henüz sabahın çok erken saatlerinde olmamıza rağmen odamızı bir saat içinde hazırlayacaklarını söylüyorlar. Biz de odamız hazır olana kadar meşhur “eski mahalle”yi keşfetmeye karar veriyoruz.

Adımımızı dışarı attığımız anda sağdan ve soldan aynı anda gelen motorlar, bisikletler, insanlar, omuzlarında taşıdıkları bir sopaya asılı sepetleriyle konik şapkalı sokak satıcıları ve burnumuza dolan hafif nemli bir koku bizi alıyor ve eski bir zamana bırakıveriyor sanki... Kaldırımdan yürümek olanaksız; yoldan yürümek zorundasınız. Zira kaldırımlarda başka aktiviteler var; kimi taburesine oturmuş yemek yiyor; kimi bulaşık yıkıyor; kimi saçını yıkıyor; hatta ayin yapanlar bile mevcut. İlk başta Okan sokaktaki dinmeyen kaos ve korna sesleri sebebiyle biraz geriliyor; ben ise gördüğüm bu manzaranın daha önce gördüğüm hiçbir şeye benzememesi karşısında büyüleniyorum adeta...
Sokaklar arasında yürümeye çalışırken birdenbire karşımıza şehrin en eski tapınağı olduğu söylenen Bac ma tapınağı çıkıveriyor. Burası oldukça küçük olmasına rağmen, eski mahalle’nin en köklü ve önemli tapınaklarından bir tanesi; içeri girdiğimizde tapınağa adını da veren dev beyaz at heykeli bizi karşılıyor. Yol yorgunluğumuz ve mahalledeki kaos halinin bize yaşatmış olduğu şok tapınağın dinginliği ve tütsü kokuları içinde eriyip gidiyor sanki... İyice sakinleşene kadar buradan çıkmıyoruz. Sonrasında son derece yerel görünümlü bir yerde birer kahve söylüyoruz kendimize; katran kıvamındaki kahvelerimizi pek içemiyorsak da hem biraz gözlem yapıp bulunduğumuz yeri içimize sindirme fırsatı buluyoruz, hem de güzel fotoğraflar çekiyoruz. Otelimize döndüğümüzde odamız hazır ve bavullarımız çoktan odamıza gönderilmiş bile...

TEMPLE OF LITERATURE

İlk durağımız Temple of Literature... Burası, Vietnam Çinli Ly hanedanı tarafından yönetildiği sıralarda 1070 yılında Konfüçyüs onuruna kuruluyor, hatta mimari olarak da Konfüçyüs’ün Çin’in Qufu şehrindeki tapınağından esinlenilmiş olduğu söyleniyor. Kuruluşunu takip eden 700 yıl boyunca doktor ve bilim adamı yetiştirmiş bu tapınak, aynı zamanda da Vietnam’ın ilk üniversitesi olarak kabul ediliyor.
Burası aynı zamanda gerçek Vietnam mimarisinin çok iyi korunmuş bir örneği ve dingin avlularında en azından bir süre Hanoi’nin kaotik sokaklarından kendinizi sıyırabilirsiniz.
Bu arada etrafta Vietnam’ın geleneksel kostümü Ao Dai giymiş bir sürü genç kız fotoğraf çektiriyor. Öğrendiğimize göre liseden mezun olurken gelip burada fotoğraf çektirmek adettenmiş.
Beş farklı avlunun her birini içimize sindire sindire geziyoruz. En son avludan girdiğimiz “müzik odası” tabir edilen yerde çok enteresan müzik aletleriyle yapılan, Çin esintili olduğunu tahmin ettiğim bir müziğe kulak kabartıyoruz.

HANOİ VE “HO AMCA”

Temple of Literature sonrasında Ho Chi Minh’in mozolesi, başkanlık sarayı, evi, müzesi ve bir de önemli tapınağı içinde barındıran trafiğe kapalı ve Vietnamlılar için oldukça kutsal bir alan olan “Ho Chi Minh Mozole Kompleks”ini ziyaret ediyoruz, burası için dev bir şehir parkı demek çok da yanlış olmayacaktır. Mozoleye doğru yürürken, ilk dikkatimi çeken şey, buranın Anıtkabir’e ne kadar çok benzediği oluyor.
Gezimizin bu noktasında Ho Chi Minh’le ilgili bir çok konuya değineceğimiz için, kendisinin hayat hikayesi ile ilgili kısa bir özet yapmanın faydalı olacağını düşünüyorum. Ho Chi Minh 1890 yılında fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, babası öğretmendi. Vietnam Ho’nun küçüklüğünde Çin’in; gençliğinde ise Fransızların egemenliği altında oldu, ama Ho hep “bağımsızlık” fikri ile büyütülmüştü. 21 yaşından, 50 yaşına kadar gemilerde çalışarak, dünyayı dolaştı. Bu zaman zarfında bir çok farklı ülkenin Komünist Partileriyle ilişkisi oldu. Döndüğünde bu dostluklarının da desteğiyle bağımsızlık savaşını başlattı ve Kuzey Vietnam’ı kurdu. Fransızlar giderken, Amerikalılar geldi ve Güney’e yerleştiler. Ho Chi Minh Vietnam’ın bağımsızlığı için Güney’deki Amerikalılarla da savaştı ancak savaş sürerken 1968 yılında öldü.
Bu etkileyici hayat hikayesinin benim için en etkileyici kısmı Ho Chi Minh’in 30 yıl boyunca kendini olgunlaştırmak için seyahat etmiş olmasıydı. Ülkesine dönüp, bağımsızlık savaşını başlattığı zaman 50 yaşının üzerinde olması benim için de hala umut olduğunu gösteriyor.

Mozole ziyareti sonrasında yürüyerek başkanlık sarayına geçiyoruz; burası zamanında Kuzey Vietnam ve Laos’u kontrol altında tutmak amacıyla Fransızlar tarafından yapılmış ve uzunca bir süre Hindiçin bölgesini yöneten Fransız generallerin sarayı olmuş. Dış cephesi Vietnam’ın uğurlu rengi olan sarı renkte boyanmış, çok iyi korunmuş, gösterişli bir saray...
Ho Chi Minh seyahat ettiği yıllar da dahil olmak üzere, tüm hayatı boyunca zor koşullarda yaşamış ve halkının da çok zor koşullarda yaşadığını bilen bir lider olarak, sarayda yaşamayı reddetmiş ve Başkanlık Sarayından sadece devleti yönetmiş. Yaşamak için saraya yakın bir noktada, göl kenarında bambu sütunlar üzerinde duran, geleneksel bir Vietnam evi yaptırarak, burada yaşamış, buraya bugün House of Stilts adı veriliyor, (yani sütunlu ev). Bu basit ve aydınlık ev oldukça huzurlu bir ortama sahip ve gösterişten uzak; bence en büyük lüksü göle bakıyor olması...

Savaş esnasında Amerikalılar için açık bir hedef olan bu evde gerçekten ne kadar vakit geçirebildiğini bilemiyoruz, ancak belli ki Ho basit ve keyifli bir yaşam sürme arzusu taşıyormuş.
Evin etrafında ve gölün kenarına doğru Vietnamlıların Budha ağacı tabir ettiği, yerden en fazla 30 cm büyüyen, yapraksız ve tipleri Budha’nın meditasyon yaparken ki halini andıran yüzlerce ağaç çıkmış. Gölün içinde yüzen kırmızı balıklar ise siz elinizi çırptığınızda su yüzüne çıkarak kendilerini gösteriyorlar.

Bu parkın içinde bir de önemli bir tapınak bulunuyor. 1049’da imparator Ly Thai Tong tarafından, bir havuzun içinde duran tek bir taş sütun üzerine yaptırılan minicik ahşap tapınak; “One Pillar Pagoda”, (yani tek sütunlu tapınak). Fransızlar Vietnam’dan çekilirken orijinal tapınağı yerle bir etmişler, ancak tapınak daha sonra orijinaline sadık kalınarak yeniden inşa edilmiş. Bugün tarihi neredeyse bin yıl öncesine dayanan bu küçücük tapınak halen eski günlerindeki gibi popüler; içine girmek için uzunca bir sırayı göze almanız gerekiyor; üstelik sıra turistik bir sıra değil; çoğunlukla gerçekten ibadet etmeye gelmiş insanlardan oluşuyor.

VİETNAM SOKAK YEMEKLERİ

Bu uzun ve yorucu tur sonrası otelimize dönerek bir süre dinleniyoruz. Ve akşam yemeği için sokak yemeklerini bir çatı altında toplamasıyla meşhur Quan An Ngon’a geliyoruz. Burası sokak yemeklerini hijyenik bir şekilde tatmanıza imkan tanıyan kocaman bir restaurant, aynı Hanoi sokakları gibi kaotik görünüyor ama bir şekilde son derece organize bir mekan. Servis son derece iyi ve servis yapanlar samimi; öyle ki mesela tipik bir Vietnam yemeği ısmarladınız diyelim, size servis yapan kişi; üşenmiyor; gereken vakti ayırıp, size bunun geleneksel olarak nasıl yenmesi gerektiğini sakin ve eğlenceli bir biçimde anlatıyor. Restoranın avlusundaki kalabalığın büyük çoğunluğunu Vietnamlılar oluşturuyor, bahçe boyunca çeşit çeşit tezgahlarda Vietnam sokak yemeklerinin en güzel örnekleri servis ediliyor... Biz de birer Bia Hanoi (bira) eşliğinde masamızı donatıyoruz.
Bu unutulmaz yemekten sonra Cumartesi geceleri kurulan Hanoi’nin meşhur gece pazarına gidiyoruz. Ancak burası ucuz ve özelliksiz Çin malları ile dolup taşan bir yer olması sebebiyle tam bir hayal kırıklığı yaratıyor. Hızla burayı terk ediyoruz.

HANOİ’YE UYUM SAĞLADIĞIMIZ GÜN

Yeni güne saat 10.00 gibi ananas ve ballı pancake ve koyu Vietnam kahvesiyle başlıyoruz. Bugünkü programımız dinlenme üzerine kurulu; kahvaltıdan sonra çıkıp, kaotik “eski mahalle”yi derinlemesine keşfedeceğiz, ardından belki biraz alışveriş ve hatta belki de masaj yaptırmak gibi niyetlerimiz var. Bakalım neler olacak?
Otelimizden çıkıp, Ma Mai üzerinde 87 numaralı orijinal haliyle korunmuş, tipik bir eski mahalle evini ziyaret ederek başlıyoruz yürüyüşümüze... Burası aynı zamanda bir sürü değişik el sanatı ürünlerinin de satıldığı bir galeri... Hatta avluda bir adam oturmuş, parşömen kağıtları üzerine resimler yapıyor...
Buradan çıkınca bir mühürcüye uğruyoruz, kardeşim Yasemin’in ismine bir mühür yaptırmak istediğimi söylüyorum, adam söylediğim ismi hiç sorunsuz anlayıp, öyle bir el çabukluğu ve kusursuzlukla seçtiğimiz modelin altına kazıyor ki; etkilenmemek elde değil. Buradan çıktığımızda dükkanın önünde bir adamın nargile mantığında ama nargileden farklı görünen bir şey tüttürdüğünü görüyoruz. Anlayabildiğimiz kadarıyla bu Çin usulü bir nargile ve fotoğraf çekmek için izin istiyoruz, incelikle kabul ediyor.

Sonra yavaş yavaş Eski Mahalle’den çıkıp, ana cadde Hang Gai’deki ipek ve çeşitli sanat eserleri satan dükkanları karıştırarak yürüyoruz. Alışveriş zevki, biraz ne aradığınızla bağlantılı tabii ama ben genellikle başka yerde bulamayacağım, evde gördükçe hem gözümü okşayacak; hem de bana bu seyahati anımsatacak yerel ve orijinal parçaların peşindeyim, çünkü bunların haricindeki her şeyi artık her yerde bulabiliyoruz.
Böylece kaptırıp gitmişken kendimizi Fransız mahallesinde St. Joseph katedralinin önünde buluyoruz. Bu mahalle zamanında Fransızların yaşadığı ve bu sebeple daha Avrupai havada olan bir mahalle. İki – üç katlı bahçeli evler, nispeten daha düzenli sokaklar ve farklı konseptte güzel dükkanlar var burada. Biraz da buradaki sanat dükkanlarını karıştırıp, kilisenin bulunduğu meydandaki kafe Marlyn’de küçük bir mola veriyoruz.
Öğleden sonra Hanoi sokaklarında motosiklet ve korna gürültüsünden serseme dönmüş bir şekilde yürürken; her köşeden kuralsızca ama yavaş ve sakince gelen, ve her daim korna çalan motosikletlere alışmaya başladığımızı fark ediyoruz. Evet şehrin bu hareketi ve gürültüsü halen çok yorucu ama artık biliyoruz ki; kendimizi yola attığımızda karşıdan gelen motorla birbirimize bir şekilde uyum sağlayacağız. Karşıdan karşıya geçerken bazı şeyleri ağır çekimdeymişçesine yavaş ve an be an algılamaya başladığımı fark ediyorum.

Akşam üzeri yorgun ama mutlu bir şekilde otelimize döndüğümüzde resepsiyona etrafta masaj yaptırabileceğimiz iyi bir yer bulup-bulamayacağımızı soruyoruz. Kendi kardeş otellerinin içinde bulunan La Siesta SPA’yı tavsiye ediyorlar, hemen randevu yapıyoruz ve birer duşla günün yorgunluğunu üzerimizden attıktan sonra La Siesta Spa’nın yolunu tutuyoruz. Burada lotus çayı ikramı sonrasında bir buçuk saat sürecek geleneksel bir Vietnam masajı olduğu söylenen “bitkisel tütsü terapisi” için bir odaya alınıyoruz. Sırtımızda dolaştırılan tütsüler eşliğinde nefis bir masajla günün yorgunluğunu üzerimizden atıyoruz.
Otelimize yürüyerek döndükten sonra akşam yemeği için Madame Hien’de yer ayırtıyoruz, hazırlandıktan sonra da taksiyle Fransız mahallesindeki Madame Hien’e geliyoruz. Burası St Joseph katedraline yakın, kocaman avlulu güzel bir ev ve bu kocaman avluya mum ışığı ile aydınlatılmış, şık masalar yerleştirilmiş. Mutfak “Fransız esintili Vietnam mutfağı” şeklinde tanımlanabilir, mutfağın başında Didier Corlou isimli Fransız bir şef var ama restoranın temelini geçmişte herkesin yemeklerine bayıldığı Madame Hien’in torununa miras bıraktığı tarifler oluşturuyor. Burasının diğer yerlerden en önemli farkı; muhteşem Vietnam mutfağını, Fransız inceliği ile birleştirmiş olması...

VIETNAM İÇİN ÖNERİLER

OTEL:
ESSENCE HANOI HOTEL:
22 Ta Hien St., Old Quarter
Hoan Kiem Dist., Hanoi
+84 4 3935 2485
www.essencehotels.com

*Tam Eski Mahalle’nin göbeğinde olduğu için biz bu oteli tercih ettik; aynı grubun bir çok başka oteli de mevcut, siteden bakabilirsiniz. Çok sıcak ve iyi bir servis aldık ve çok memnun kaldık.

SPA:
LA SIESTA SPA: (Hanoi Elegance Hotel’in içinde yer alıyor)
32, Lo Su St., Old Quarter
Hanoi
+84 4 3935 1632

RESTORAN/CAFE:
QUAN AN NGON
18 Phan Boi Chau
Hoan Kiem Dist Hanoi
+84 4 3942 8162/63

KOTO
59, Van Mieu
Dong Da Dist., Hanoi
+84 4 3747 0337/8
www.koto.com.au

MADAME HIEN
15, Chan Cam,
Hoan Kiem, Hanoi
+84 4 3938 1588

MARILYN (Fransız mahallesinde güzel manzaralı kafe, ara vermek için ideal)
4 Au Treiu St.
Hoan Kiem Dist. Hanoi
+84 4 3938 1949

TAMARIND CAFE: (Güzel bir kahvaltı için)
80, Ma May Hanoi
+84 4 3926 0580

** Ceylan Menemenli Edis'in seyahat yazılarını blogu olan deftervebavul.com adresinden takip edebilirsiniz.