Garonne’dan Dordogne’ya şatolar, bağlar arasında

Biri Akdeniz’i Atlas Okyanusu’na bağlayan, İspanya sınırındaki Pireneler’in karlı sularıyla coşan Garonne, diğeri UNESCO’nun dünya biyosfer rezervi ilan ettiği Dordogne. İlki 602 kilometrelik yolculuğunda tam 22 nehrin suyuyla besleniyor. İkincisi güneydoğudan, 1885 metrelik Dore Dağı’ndan geliyor. 483 kilometrelik yolculuğunda 16 nehirden güç alıp derin göller, yüksek uçurumlar, sarp vadiler oyuyor kayalara. İki nehir Bordeaux merkezinin kuş uçumu 20 kilometre kuzeyinde buluşup, sessizce okyanusa akıyor. Gironde Deltası buluşma noktası. Genişliği 12, uzunluğu 65 kilometreyi bulan bu dev su birikintisinde her gün okyanusla iki büyük nehir bilek güreşine tutuşuyor. Okyanus çekildiğinde nehirler denize saniyede 800 metreküp, yani 140 tanker dolusu su boşaltıyor. Okyanus hışımla geriye döndüğünde, nehirlere saniyede 20 bin metreküp su basıyor. Bu müthiş doğa olayı ilkbahar ve sonbaharda yörede maskare adı verilen, yüksekliği 1,5 metreyi bulan dalgalar oluşturuyor. Gelgit olayı o kadar güçlü ki okyanustan 100 kilometre içeride Bordeaux sahilinde, hatta 130 kilometre içeride Cadillac kıyısında bile hissediliyor. Dalgalar sörfçülerin eğlencesi, iç bölgelerde nehir kıyısındakilerin korkulu rüyası.

TOPRAĞIN SIRRI

Gironde Deltası’nın iki yakası toprak yapısı, şarap kültürü, yerleşimler açısından birbirinden epeyce farklı. 18’inci yüzyılda köprüler yapılana kadar aralarında düzenli bağlantı bile yokmuş. Güneybatı sahili şarap dünyasında Medoc bölgesi olarak biliniyor. Zemini volkanik tüf, üstü beyaz toprakla kaplı. Bu özel karışım sayesinde bölgedeki 1500 bağda yetişen merlot ve cabernet sauvignon türü üzümlerden yıllanmaya elverişli, güçlü kırmızı şaraplar elde ediliyor. 1500 civarındaki şaraphanenin herbiri kendi bağlarında yetişen üzümleri işliyor. Margaux, Lafite Rothschild, Latour, Mouton Rothschid gibi çok ünlü şaraphaneler (şato) hep bu yörede. Kısacası, Fransa’nın en geniş bağlarına sahip Bordeaux bölgesinin gururu Medoc.
Karşı yakada, yani kuzeydoğu bölgesinde ise toprak daha verimli. Blayais, Blournais gibi bölgelerde yine merlot, cabernet sauvignon, malbec and cabernet franc yetişiyor. Fakat bu bölgenin bağlarından kaliteli konyaklar çıkıyor.
Gironde Deltası’nda kimileri 10 kilometre uzunluğunda, bir kilometre genişliğinde 8 ada var. Uzaktan bakıldığında tropik denizlerdeki adacıkları andırıyorlar. Tayfunlar, sellerde kimileri kayboluyor, yerlerine yenileri çıkıyor. 1870’de bölge bağlarına hastalık yayıldığında ve tüm asmalar kuruduğunda Bordeaux şarapçılığı bu adalardaki bağlar sayesinde kurtulmuş.

YEREL DOKU KORUNUYOR

Gironde Deltası kıyısında ve Dordogne ile Garonne’nun buluştuğu bölge yakınında 10’a yakın tarihi kasaba var. Kendileri küçük, görünümleri mütevazı olmakla birlikte şöhretleri dünya çapında. Pauillac, Margaux, Bourg, Blaye, Royan, Libourne, Saint-Emilion öncelikle bağları, şaraphaneleriyle ünlü. Ortalama beş bin nüfuslu bu kasabaların tarihi dokusunun özenle korunması, yoğun ilgiye rağmen yapılaşma oranının artırılmaması dikkat çekici. En ünlü şaraphanelerin Japon, Çinli, Amerikalı yatırımcıların eline geçmesi bile bölgenin dokusunu değiştirememiş. Kelt kökenli yöre halkı topraklarını, köylerini doğasıyla, özgün mimarisiyle korumayı başarmış. Bu sayede yılda 3.3 milyon turist çeken Bordeaux’un en turistik bölgesi Gironde... Yazın kasabalardan herbiri sayfiye yerine dönüşüyor.

LİMANDAN LİMANA

Yaz başında bağlar yeşerirken bölgeyi keşfetmek için pek çok seçenek var. Yerel firmalar Bordeaux’dan şarap bölgelerine karayoluyla günübirlik turlar düzenliyor. Şarap tadımı da içeren rehberli gezilerin ücreti 70-140 Euro arasında. Bağlar arasında atla gezinmek, tarihi kasabalar arasındaki patikalarda günübirlik yürüyüşlere çıkmak da mümkün. BDTours adlı firmanın butik turları 90 Euro. Bahar günlerinde kasabalar arasındaki yollarda çok sayıda bisikletçi görülüyor. İngiliz, Alman, Fransız butik turizm firmaları teknik destek sağladıkları günübirlik ya da bir haftalık turlar organize ediyor. Örneğin Bourdeaux by Bike adlı şirketin günübirlik Saint-Emilion ve Medoc gezileri 80 Euro.
Bölgeyi keşfetmenin en konforlu yolu ise gemi turları. Bourdeaux’dan hareket eden lüks nehir gemileri bir hafta boyunca nehir kıyısındaki kasabalara uğruyor, günübirlik turlarla yolcularını şatolara taşıyor, şarap tadımı imkanı sunuyor. Nehir kruvaziyerleri Dordogne’da nehrin köprüyle kesildiği Libourne, Garonne’da ise Bordeaux’a kadar gidebiliyor. Toplam rota yaklaşık 250 kilometre. Amerikan lüks kruvaziyer firması Viking, Avrupa’nın en büyük nehir turu operatörlerinden Croisi Europe ve çokuluslu seyahat firmalarından UNI World 110-130 metrelik gemilerle bu rotada seferler düzenliyor. Dört katlı, 90-100 odalı nehir gemilerinde tüm odalar nehre açılan geniş pencerelere sahip. Bazı gemilerde balkonlu odalar, hatta lüks suitler bulunuyor. Üst katların tamamı seyir terası, spor alanı olarak kullanılıyor. Nehir turlarında herşey dahil sistemi geçerli. Yemeklerde bölge mutfağı ve bölge şarapları sunuluyor. Sadece ekstra turlardan 30-45 Euro arasında ücret talep ediliyor. Haziranda 8 günlük bu turların fiyatları 990 - 3 bin Euro arasında değişiyor
(Bu gezi Cruisera ve Croisi Europe sponsorluğuyla yapılmıştır. Bordeaux Turizm Ofisi’nin web sayfasından alternatif turlar, etkinlikler ve bölgeyle ilgili bilgi alabilirsiniz. www.bordeaux-tourisme.com)

Gironde’un şöhretleri

Pauillac: 19’uncu yüzyıldan kalma zarif binaları, sanat galerileri, kafeleriyle 5 bin nüfuslu, huzurlu bir kasaba Pauillac. Yanıbaşındaki Bages köyü, geçen yüzyılın ortalarında terk edilmiş. Kısa süre önce restore edilip bölge şaraplarının tanıtım merkezine dönüştürülmüş. Pauillac’ın önemi Medoc bölgesinin başlıca limanı olması. Le Pouyalet, Margaux, Maulis-en-Medoc gibi ünlü kasabalara, ünlü şaraphanelere bu limandan ulaşılıyor.

Blaye: 1685’te, bir tepenin üstüne kurulan kalesi UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde. 5 bin nüfuslu kasabada öğrenciler ağırlıkta, liselerin yanı sıra iki üniversite bulunuyor. Blaye’nin en ünlü turistik rotalarından biri de Kaptanlar Yolu. Okyanus ötesi seferlere çıkan Fransız kaptanlar Blaye ile Bourg arasındaki sahilde taştan evler yaptırmış. Bahçeleri egzotik bitkilerle süslü evlerin bazıları uçurumların kıyısındaki mağaralarla birleştirilmiş.

Saint-Emilion: Bölgenin en güzel ortaçağ kenti, şarapçılık merkezi. Libourne limanına karayoluyla 9,5 kilometre uzaklıkta. Merlot ve cabernet franc üzümlerinden yıllandırılmaya uygun kırmızı şaraplar üretiliyor. Saint-Emilion şarapları bölgedeki sınıflamaya göre en üst kategoride yer alıyor. Kasaba tarihi bağları, kayalara oyulan Kapadokya ilhamlı 12’nci yüzyıldan kalma kilisesiyle UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde (www.saint-emilion-tourisme.com).