Selin Irmak KAÇMAZ
Orkun Ün
Cihan ŞENSÖZLÜ
Selim ONAT
Selçuklu’nun Anadolu’ya bıraktığı en önemli 10 eser
Anadolu’ya 300 yıla yakın hükmeden Selçuklular bu coğrafyada hanlar, kervansaraylar, medreseler, hamamlar, kaleler, tersaneler ve camiler gibi sayısız eser inşa etti. Üstelik bunu ‘Moğol İstilası’yla baş etmeye çalışırken yaptılar. Jürimiz, her biri paha biçilemez olan bu mimari şaheserlerden muhakkak görülmesi gerekenleri seçtik. İşte Selçuklu'nun Anadolu'ya bıraktığı en önemli 10 eser...
Anadolu’ya 300 yıla yakın hükmeden Selçuklular bu coğrafyada hanlar, kervansaraylar, medreseler, hamamlar, kaleler, tersaneler ve camiler gibi sayısız eser inşa etti. Üstelik bunu ‘Moğol İstilası’yla baş etmeye çalışırken yaptılar. Jürimiz, her biri paha biçilemez olan bu mimari şaheserlerden muhakkak görülmesi gerekenleri seçtik. İşte Selçuklu'nun Anadolu'ya bıraktığı en önemli 10 eser...
İnce hesaplar, etkileyici motifler: DİVRİĞİ ULU CAMİİ VE DARÜŞŞİFASI / SİVAS
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Anadolu’daki tek cami unvanına sahip külliye 1228-1243’te inşa edilmiş. Caminin güney duvarında darüşşifa, kuzey duvarında ise türbe konumlandırılmış. Ahlatlı ve Bitlisli ustaların zarif işçilikleriyle taş işçiliğinin en nadide izlerine sahip motifleri burada göreceksiniz.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Anadolu’daki tek cami unvanına sahip külliye 1228-1243’te inşa edilmiş. Caminin güney duvarında darüşşifa, kuzey duvarında ise türbe konumlandırılmış. Ahlatlı ve Bitlisli ustaların zarif işçilikleriyle taş işçiliğinin en nadide izlerine sahip motifleri burada göreceksiniz.
En büyüğü: SULTAN HAN / AKSARAY
Anadolu’daki ticaret yollarını kervansaraylarla donatan Selçuklu’nun 4800 metrekareye yayılan alanıyla en büyük kervansarayı burası. 1229’da Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılan yapı için İlber Ortaylı, “Sultan Han beni çok etkileyen müthiş bir mimariye sahip” diye anlatıyor. Sultanhanı.
Anadolu’daki ticaret yollarını kervansaraylarla donatan Selçuklu’nun 4800 metrekareye yayılan alanıyla en büyük kervansarayı burası. 1229’da Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılan yapı için İlber Ortaylı, “Sultan Han beni çok etkileyen müthiş bir mimariye sahip” diye anlatıyor. Sultanhanı.
Turkuaz çiniler: KARATAY MEDRESESİ / KONYA
Medrese taş işçiliğinin şaheserleri arasında gösteriliyor. Kapısı yazı ve desenlerle ince ince işlenmiş. 1251’de hizmete açılan medrese 19. yüzyılın sonlarına kadar eğitim için kullanılmaya devam etmiş. Özellikle kubbenin iç yapısını kaplayan turkuaz renkli çiniler oldukça etkileyici. Ferhuniye.
Medrese taş işçiliğinin şaheserleri arasında gösteriliyor. Kapısı yazı ve desenlerle ince ince işlenmiş. 1251’de hizmete açılan medrese 19. yüzyılın sonlarına kadar eğitim için kullanılmaya devam etmiş. Özellikle kubbenin iç yapısını kaplayan turkuaz renkli çiniler oldukça etkileyici. Ferhuniye.
İhtişamlı surlar: ALANYA KALESİ VE TERSANESİ / ANTALYA
Kale, Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat tarafından 13. yy’da yaptırılmış. Ertuğrul Günay, “6.5 kilometrelik sur duvarları, 83 kulesi ve 140 burcu ile Asya içlerinden gelen Türklerin, denizlere ulaşan egemenliğinin görkemli bir simgesi gibidir” yorumunu yapıyor. Beş kemerden oluşan tersane ise Selçukluların Akdeniz’deki ilk tersanesi olma özelliğini sahip. Alanya.
Kale, Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat tarafından 13. yy’da yaptırılmış. Ertuğrul Günay, “6.5 kilometrelik sur duvarları, 83 kulesi ve 140 burcu ile Asya içlerinden gelen Türklerin, denizlere ulaşan egemenliğinin görkemli bir simgesi gibidir” yorumunu yapıyor. Beş kemerden oluşan tersane ise Selçukluların Akdeniz’deki ilk tersanesi olma özelliğini sahip. Alanya.
Kar havuzu: EŞREFOĞLU CAMİİ / KONYA
13. yy sonunda Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından yaptırılan cami, Anadolu’da ahşap direkli Selçuklu camilerinin en büyüğü. Sedir ağacından 46 ahşap sütunu, tümü ahşap ve işlemeli tavanı, çinili mihrabı ve kar havuzu yapıyı özgün kılıyor. Kışın karlar çatının ortasındaki boşluktan havuza atılarak oluşturulan nemle, ahşap sütunların kuruması engellenmiş. Beyşehir.
13. yy sonunda Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından yaptırılan cami, Anadolu’da ahşap direkli Selçuklu camilerinin en büyüğü. Sedir ağacından 46 ahşap sütunu, tümü ahşap ve işlemeli tavanı, çinili mihrabı ve kar havuzu yapıyı özgün kılıyor. Kışın karlar çatının ortasındaki boşluktan havuza atılarak oluşturulan nemle, ahşap sütunların kuruması engellenmiş. Beyşehir.
Şehrin en eskisi: ALÂEDDİN CAMİİ / KONYA
Aynı ismi taşıyan höyüğün üzerine 1220’de inşa edilen cami Konya’nın en eski camisi olarak biliniyor. Kendinden önceki dönemleri de içine alan taş işçiliği dikkat çekiyor. Selçuklu Hanedanı’nın büyük kısmının mezarları caminin avlusuna inşa ettirdiği kümbette yer alıyor. Karatay.
Aynı ismi taşıyan höyüğün üzerine 1220’de inşa edilen cami Konya’nın en eski camisi olarak biliniyor. Kendinden önceki dönemleri de içine alan taş işçiliği dikkat çekiyor. Selçuklu Hanedanı’nın büyük kısmının mezarları caminin avlusuna inşa ettirdiği kümbette yer alıyor. Karatay.
Sökülen değerler: ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE / ERZURUM
Şehrin simgesi olan medresenin yapımı 38 yıl sürmüş ve 1291’de açılmış. Her biri 26 metre yüksekliğindeki rengârenk çinilerle süslü çift minaresi yapıya adını vermiş. Rusların Erzurum’u işgali sırasında paha biçilmez çini ve oyma taş motiflerin büyük kısmı sökülerek ne yazık ki Rusya’ya götürülmüş. Bugün bu eserler Leningrad Müzesi’nde sergileniyor. Yakutiye.
Şehrin simgesi olan medresenin yapımı 38 yıl sürmüş ve 1291’de açılmış. Her biri 26 metre yüksekliğindeki rengârenk çinilerle süslü çift minaresi yapıya adını vermiş. Rusların Erzurum’u işgali sırasında paha biçilmez çini ve oyma taş motiflerin büyük kısmı sökülerek ne yazık ki Rusya’ya götürülmüş. Bugün bu eserler Leningrad Müzesi’nde sergileniyor. Yakutiye.
Süsleme ve kabartmalar: İNCE MİNARELİ MEDRESE / KONYA
Medrese Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından 1264’te hadis ilmi öğretilmek üzere yaptırılmış. Ali Canip Olgunlu, “Taç kapısı çok önemli süslemelere ve kabartmalara sahip” diye bahsediyor. 1956’da Taş ve Ahşap Eserler Müzesi olarak faaliyette. Selçuklu.
Medrese Selçuklu veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından 1264’te hadis ilmi öğretilmek üzere yaptırılmış. Ali Canip Olgunlu, “Taç kapısı çok önemli süslemelere ve kabartmalara sahip” diye bahsediyor. 1956’da Taş ve Ahşap Eserler Müzesi olarak faaliyette. Selçuklu.
Hayal gücünü zorluyor: AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI / BİTLİS
Sayıları bin civarında olan mezardan 118’i anıt özelliğini taşıyor. 3.5 metreyi aşan ve her cephesinde zarif süslemeler bulunan mezar taşlarının eşsiz bir görsellik var. 12 yy’la ait mezarlık için Sedat Bornovalı, “Son derece girift ve özenli geometrik taş işçiliği hayal gücünün sınırlarını zorlayan bir şekilde icra edilmiş” diye söz ediyor. Ahlat.
Sayıları bin civarında olan mezardan 118’i anıt özelliğini taşıyor. 3.5 metreyi aşan ve her cephesinde zarif süslemeler bulunan mezar taşlarının eşsiz bir görsellik var. 12 yy’la ait mezarlık için Sedat Bornovalı, “Son derece girift ve özenli geometrik taş işçiliği hayal gücünün sınırlarını zorlayan bir şekilde icra edilmiş” diye söz ediyor. Ahlat.
Taç kapının görkemi: GÖKMEDRESE / SİVAS
Çifte minareli taç kapısı ve kapının üzerindeki süslemeler medresenin en görkemli kısımlarını oluşturuyor. Süslemelerde 12 hayvan, yıldız ve ağaç motifleri kullanılmış. Yapı 1271’de Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmış. İç avlusundaki havuz, Anadolu’da bilinen en büyük Selçuklu havuzudur. Merkez.
Çifte minareli taç kapısı ve kapının üzerindeki süslemeler medresenin en görkemli kısımlarını oluşturuyor. Süslemelerde 12 hayvan, yıldız ve ağaç motifleri kullanılmış. Yapı 1271’de Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmış. İç avlusundaki havuz, Anadolu’da bilinen en büyük Selçuklu havuzudur. Merkez.
Jüri
Ertuğrul Günay - Eski Kültür ve Turizm Bakanı, Prof. Dr. İlber Ortaylı - Tarihçi, Saffet Emre Tonguç - Hürriyet Seyahat yazarı, Ahmet Zeki Apalı - TUREB Başkanı, Bahar Akıncı - Hürriyet yazarı, Serhan Güngör - Rehber, Ali Canip Olgunlu - Türkolog, Haldun Hürel - Öğretim üyesi, İstanbul Sanat Tarihi, Fatoş Güngör - Rehber, Sedat Bornovalı - İstanbul Rehberler Odası eski Başkanı
Ertuğrul Günay - Eski Kültür ve Turizm Bakanı, Prof. Dr. İlber Ortaylı - Tarihçi, Saffet Emre Tonguç - Hürriyet Seyahat yazarı, Ahmet Zeki Apalı - TUREB Başkanı, Bahar Akıncı - Hürriyet yazarı, Serhan Güngör - Rehber, Ali Canip Olgunlu - Türkolog, Haldun Hürel - Öğretim üyesi, İstanbul Sanat Tarihi, Fatoş Güngör - Rehber, Sedat Bornovalı - İstanbul Rehberler Odası eski Başkanı
